Με τις εγκυκλίους Φ.20/155436/Δ1/4-10-2019 και Φ.20/158235/Δ1/9-10-2019, που υπογράφονται από την Υφυπουργό Παιδείας, το Υ.ΠΑΙ.Θ. καλεί τις σχολικές μονάδες να μην εφαρμόσουν το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο παρ. 5 του άρθρου 3 του Π.Δ.79/2017 (ΦΕΚ109/Α/1-8-2017) σχετικά με την επιλογή σημαιοφόρων για τις παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου, εν όψει νομοθετικής αλλαγής επί του συγκεκριμένου ζητήματος η οποία… πρόκειται να ακολουθήσει. Για το Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε., η διαδικασία αυτή αποτελεί θεσμική εκτροπή, αφού παρακάμπτει τις διαδικασίες που προβλέπονται από το Σύνταγμα για ψήφιση νόμων ή έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων σε Φ.Ε.Κ.
Σύμφωνα με το σχετικό γνωμοδοτικό σημείωμα της νομικού συμβούλου της Δ.Ο.Ε. «…η περιεχόμενη στις εγκυκλίους της κυρίας Υφυπουργού είναι προδήλως αντίθετη προς την διάταξη του αρ. 3 παρ.5 του πδ 79/2017 και από το περιεχόμενο των εγκυκλίων δεν προκύπτει η επίκληση όλως εξαιρετικών και επειγόντων λόγων δημοσίου συμφέροντος για την εκτέλεση της ως άνω εντολής. Συνεπεία αυτού, οι υπάλληλοι (Διευθυντές Σχολικών Μονάδων και Σύλλογοι Διδασκόντων) οφείλουν να απέχουν από αυτήν και να αναφέρουν παράλληλα τους λόγους, που υπαγορεύουν την ως άνω μη εκτέλεση».
Η πρακτική αυτή του Υπουργείου εκθέτει σε κινδύνους τους συλλόγους των διδασκόντων, αφού η μη εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου αποτελεί παράπτωμα για τους δημοσίους υπαλλήλους, ενώ ταυτόχρονα ανοίγει τον δρόμο για προσφυγές από γονείς εναντίον της πολιτείας και των οργάνων της (σχολικών μονάδων) με όποιο τρόπο κι αν προβούν στην επιλογή σημαιοφόρων (ακολουθώντας ορθά το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο ή στο πλαίσιο της εκτέλεσης εντολών τις εγκυκλίους).
Μεγάλο, νομικό αλλά και παιδαγωγικό, τέλος ζήτημα γεννάται (ακόμα κι αν άμεσα ψηφιστούν οι τροποποιήσεις που έχουν κατατεθεί στη Βουλή και εκδοθεί και το σχετικό Φ.Ε.Κ. ώστε να ισχύουν) για όσα σχολεία ήδη έχουν πραγματοποιήσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες εξ αιτίας του γεγονότος ότι έπρεπε να συμμετέχουν σε τοπικές εορταστικές εκδηλώσεις (π.χ. εορτασμός απελευθέρωσης πόλεων). Τι θα πρέπει να πράξουν στη συνέχεια οι σύλλογοι διδασκόντων; θα επαναλάβουν την επιλογή με βάση το νέο θεσμικό πλαίσιο ή όχι; και τι αντίκτυπο θα έχουν οι αλλαγές στους μαθητές;
Όλα τα παραπάνω δημιουργούν μεγάλη ανησυχία και αβεβαιότητα στις σχολικές μονάδες και δυναμιτίζουν το ομαλό κλίμα που απαιτείται στην εκπαιδευτική διαδικασία, την οποία η πολιτική ηγεσία έχει χρέος να διαφυλάσσει.
Το Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε. καλεί τους συλλόγους διδασκόντων να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να μην ακολουθήσουν τις οδηγίες των εγκυκλίων για την επιλογή σημαιοφόρων. Οι αλλαγές στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο θα ισχύουν μόνο μετά την ψήφισή τους από τη Βουλή και τη δημοσίευσή τους σε Φ.Ε.Κ.
Καλούμε, τέλος, την πολιτική ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ. να αποσύρει έστω και τώρα τις εγκυκλίους (θεσπίζοντας, αφού έτσι βούλεται, άμεσα και νόμιμα το όποιο θεσμικό πλαίσιο θέλει να ισχύει) δείχνοντας τον απαιτούμενο σεβασμό στην νομική εγκυρότητα που πρέπει να διέπει την εκπαίδευση και την ομαλή λειτουργία των σχολικών μονάδων.
ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Σε συνέχεια των υπ’ αρ.Φ 20/158235/Δ1/9-10-2019 και Φ.20/155436/Δ1/4-10-2019 εγγράφων της Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, που τέθησαν υπόψη μου, αναφορικά με την επιλογή σημαιοφόρων στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, θα ήθελα να σας ενημερώσω για τα εξής:
1] Το άρ. 3 του ΠΔ 79/2017 προβλέπει: «5. Σημαιοφόροι, παραστάτες και υπεύθυνοι για την κατάθεση στεφάνου ορίζονται μαθητές της ΣΤ` τάξης. Σημαιοφόροι ορίζονται δύο μαθητές της ΣΤ` τάξης, o ένας για το χρονικό διάστημα μέχρι 31 Ιανουαρίου και o άλλος από 1η Φεβρουαρίου μέχρι το τέλος του διδακτικού έτους. Η επιλογή σημαιοφόρων, παραστατών και υπευθύνων κατάθεσης στεφάνου πραγματοποιείται με κλήρωση ανάμεσα στο σύνολο των μαθητών της τάξης. Η κλήρωση διενεργείται παρουσία του συνόλου των μαθητών της ΣΤ` τάξης με ευθύνη του διευθυντή της σχολικής μονάδας ή του νόμιμου αναπληρωτή του και συντάσσεται σχετικό πρακτικό Συλλόγου Διδασκόντων. Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων καθορίζεται ο τρόπος επιλογής σημαιοφόρων, παραστατών και των υπευθύνων κατάθεσης στεφάνου, εφόσον στη ΣΤ` τάξη λειτουργούν περισσότερα του ενός (1) τμήματα, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου».
Από τα ανωτέρω προκύπτει, ότι οι ως άνω εγκύκλιοι της κυρίας Υφυπουργού έρχονται σε πρόδηλη αντίθεση προς την διάταξη του άρ. 3 παρ. 5 του πδ 79/2017. Ζήτημα λοιπόν, γεννάται το ποιες μπορεί να είναι οι ενέργειες των αποδεκτών των ως άνω εγκυκλίων.
2] Σύμφωνα με το άρ.25 του ν.3528/2007 προβλέπεται «Νομιμότητα υπηρεσιακών ενεργειών 1. Ο υπάλληλος είναι υπεύθυνος για την εκτέλεση των καθηκόντων του και τη νομιμότητα των υπηρεσιακών του ενεργειών. 2. Ο υπάλληλος οφείλει να υπακούει στις διαταγές των προϊσταμένων του. Όταν όμως εκτελεί διαταγή, την οποία θεωρεί παράνομη, οφείλει, πριν την εκτέλεση, να αναφέρει εγγράφως την αντίθετη γνώμη του και να εκτελέσει τη διαταγή χωρίς υπαίτια καθυστέρηση. Η διαταγή δεν προσκτάται νομιμότητα εκ του ότι ο υπάλληλος οφείλει να υπακούσει σε αυτήν. 3. Αν η διαταγή είναι προδήλως αντισυνταγματική ή παράνομη, ο υπάλληλος οφείλει να μην την εκτελέσει και να το αναφέρει χωρίς αναβολή. Όταν σε διαταγή, η οποία προδήλως αντίκειται σε διατάξεις νόμων ή κανονιστικών πράξεων, διατυπώνονται επείγοντες και εξαιρετικοί λόγοι γενικότερου συμφέροντος ή όταν, ύστερα από άρνηση υπακοής σε πρώτη διαταγή που προδήλως αντίκειται σε τέτοιες διατάξεις, ακολουθήσει δεύτερη διαταγή, που εκθέτει επείγοντες και εξαιρετικούς λόγους γενικότερου συμφέροντος, ο υπάλληλος οφείλει να εκτελέσει τη διαταγή και να αναφέρει συγχρόνως στην προϊσταμένη αρχή εκείνου, που τον διέταξε. Επί νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, εφόσον εκείνος που διέταξε είναι το διοικητικό συμβούλιο ή το ανώτατο μονομελές όργανο διοίκησης, η αναφορά υποβάλλεται στον εποπτεύοντα Υπουργό. Εάν εκείνος που διέταξε είναι ο Υπουργός, η αναφορά υποβάλλεται στον Πρωθυπουργό. 4. Αν ο υπάλληλος έχει αντίθετη γνώμη για εντελλόμενη ενέργεια, για την οποία είναι αναγκαία η προσυπογραφή ή η θεώρηση του, οφείλει να τη διατυπώσει εγγράφως για να απαλλαγεί από την ευθύνη. Εάν παραλείπει την προσυπογραφή ή θεώρηση, θεωρείται ότι προσυπέγραψε ή θεώρησε. 5. Οι προϊστάμενοι όλων των βαθμίδων οφείλουν να προσυπογράφουν τα έγγραφα που ανήκουν στην αρμοδιότητα τους και εκδίδονται με την υπογραφή του προϊσταμένου τους. Αν διαφωνούν, οφείλουν να διατυπώσουν εγγράφως τις τυχόν αντιρρήσεις τους. Αν παραλείψουν να προσυπογράψουν το έγγραφο, θεωρείται ότι το προσυπέγραψαν. 6. Ο υπάλληλος δεν έχει το δικαίωμα να αρνηθεί τη σύνταξη, με κάθε μέσο, εγγράφου για θέμα της αρμοδιότητας του, εφόσον διαταχθεί γι` αυτό από οποιονδήποτε από τους προϊσταμένους του. Αν διαφωνεί με το περιεχόμενο του εγγράφου, εφαρμόζεται η παρ. 4 του παρόντος άρθρου».
Όπως και ανωτέρω εκτέθηκε, η περιεχόμενη στις εγκυκλίους της κυρίας Υφυπουργού είναι προδήλως αντίθετη προς την διάταξη του αρ. 3 παρ.5 του πδ 79/2017 και από το περιεχόμενο των εγκυκλίων δεν προκύπτει η επίκληση όλως εξαιρετικών και επειγόντων λόγων δημοσίου συμφέροντος για την εκτέλεση της ως άνω εντολής. Συνεπεία αυτού, οι υπάλληλοι [Διευθυντές Σχολικών Μονάδων και Σύλλογοι Διδασκόντων] οφείλουν να απέχουν από αυτήν και να αναφέρουν παράλληλα τους λόγους, που υπαγορεύουν την ως άνω μη εκτέλεση.
Παραμένω στην διάθεση σας.
Με εκτίμηση,
Μαρία Μαγδαληνή Τσίπρα
Δικηγόρος
