Ραγδαίες παρασκηνιακές εξελίξεις οι οποίες σχετίζονται με το τμήμα Προσχολικής Αγωγής οδηγούν σε πρωτόγνωρες καταστάσεις και αλλάζουν το τοπίο στην προσχολική αγωγή και εκπαίδευση. Οι αλλαγές είναι εξαιρετικά επικίνδυνες και θα δημιουργήσουν τεράστια προβλήματα στις σπουδές, στο επαγγελματικό πεδίο και στα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Με το σχέδιο νόμου για το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής που κατατέθηκε στις 11/1/2018, αντί να διευθετείται το θέμα της επικάλυψης του εργασιακού χώρου δύο διακριτών επαγγελματιών (νηπιαγωγών και βρεφονηπιοκόμων), εντείνεται ακόμα περισσότερο.
Το τμήμα Προσχολικής Αγωγής ΑΤΕΙ Αθήνας δεν πληρούσε όλα τα κριτήρια που είχε θέσει το Υπουργείο Παιδείας για την αυτονομία των τμημάτων στο νέο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Σύμφωνα με τον τελευταίο νόμο για τα ΑΕΙ, ένα τμήμα είναι αυτοδύναμο εφόσον: α) υπηρετούν σε αυτό τουλάχιστον οκτώ (8) καθηγητές και υπηρετούντες λέκτορες, εκ των οποίων τουλάχιστον δύο (2) καθηγητές πρώτης βαθμίδας ή αναπληρωτές καθηγητές. Το συγκεκριμένο τμήμα είναι εξαιρετικά υποστελεχωμένο, αφού έχει ένα (1) μόνιμο καθηγητή, μία (1) αναπληρώτρια καθηγήτρια, μία (1) επίκουρη καθηγήτρια η οποία διορίστηκε πρόσφατα, το Νοέμβριο και δύο (2) καθηγητές εφαρμογών. Θα γίνει όμως αυτόνομο, παρόλο που η ενέργεια αυτή έχει υψηλό δημοσιονομικό κόστος.
Επισημαίνουμε ότι, ως εκπαιδευτικοί, θα ήταν αδιανόητο να μη συμφωνήσουμε με την αναβάθμιση των σπουδών όλων των κλάδων. Η αναβάθμιση των σπουδών των βρεφονηπιοκόμων και η μετατροπή του τμήματος σε Πανεπιστημιακό (και όχι σε πρόγραμμα διετούς κύκλου σπουδών όπως είχε προταθεί κατά τη διάρκεια της διαδικασίας για την ίδρυση του Πανεπιστημίου) είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Εκφράζουμε όμως την έντονη αντίθεσή μας για τον τρόπο με τον οποίο μεθοδεύεται η δημιουργία ενός τμήματος το οποίο θα επιφέρει ασάφειες, επικαλύψεις πεδίων και σύγχυση στο χώρο της προσχολικής αγωγής.
Συγκεκριμένα:
- Η ονομασία του τμήματος είναι γενική, και δεν περιλαμβάνει τον όρο φροντίδα (care)
Ενώ το τμήμα έχει εξειδίκευση στην αγωγή και φροντίδα του παιδιού από τη βρεφική ηλικία, σύμφωνα με τον οδηγό Προγράμματος Σπουδών[1], στον τίτλο του τμήματος αναφέρεται μόνο η αγωγή. Εσκεμμένα εξαφανίζεται οτιδήποτε αφορά το βρέφος και την πρωταρχική του ανάγκη, τη φροντίδα (care), η οποία αποτελεί βασικό ζήτημα επιβίωσής του. Η έννοια της φροντίδας-μέριμνας (care) είναι βασικό στοιχείο για τα παιδιά βρεφικής ηλικίας και υπάρχει σε όλον τον κόσμο και τη διεθνή βιβλιογραφία.
Στο σημείο αυτό, θεωρούμε σημαντικό να αναφέρουμε κάποια στοιχεία που σχετίζονται με την μετονομασία των σχολών Βρεφονηπιοκόμων σε ΑΤΕΙ Προσχολικής Αγωγής και στο νέο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής σε Πανεπιστημιακά τμήματα Προσχολικής Αγωγής. Η αναφορά γίνεται, γιατί η ονομασία έχει βαρύνουσα σημασία, αφού αποτελεί ένα από τα θέματα που έχουν δημιουργήσει και θα συνεχίσουν να δημιουργούν δυσεπίλυτα προβλήματα στο χώρο της προσχολικής αγωγής. Είναι γνωστό ότι τα θεσμικά όργανα της ακαδημαϊκής κοινότητας είναι αρμόδια να κάνουν προτάσεις για τις ονομασίες των νέων τμημάτων και των σχολών που θα ανήκουν, αλλά οι τελικές αποφάσεις και οι νομοθετικές ρυθμίσεις είναι του Υπουργού Παιδείας, της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας και της Βουλής.
Θεωρούμε ότι η αντικατάσταση του όρου Βρεφονηπιοκομία σε Προσχολικής αγωγής δεν πραγματοποιήθηκε γιατί ο όρος είναι «αναχρονιστικός»[2]. Ο στόχος ήταν, με αυτόν τον γενικό και ασαφή όρο να δημιουργήσουν ένα θολό πεδίο αγωγής και εκπαίδευσης για ηλικίες παιδιών από 0 – 6 ή 0 – 8 ετών (τα οποία έχουν διαφορετικές αναπτυξιακές ανάγκες) και να ενοποιήσουν σπουδές, επαγγελματικό πεδίο και εργασιακά δικαιώματα. Υπήρχαν και υπάρχουν άλλοι όροι με τους οποίους θα γινόταν σαφής προσδιορισμός και όχι ετεροπροσδιορισμός.
Η αντικατάσταση του όρου Βρεφονηπιοκομία και βρεφονηπιοκόμοι με τον όρο Προσχολική Αγωγή και παιδαγωγοί προσχολικής αγωγής αντίστοιχα δεν έγινε σε όλα τα πεδία. Ο όρος ΤΕ Βρεφονηπιοκόμοι αναφέρεται σε όλες τις δημόσιες προκηρύξεις καθώς στα επαγγελματικά τους δικαιώματα (τα οποία ισχύουν από το 1991). Επίσης, στους συλλόγους τους αναφέρονται ως βρεφονηπιοκόμοι (και με το νεολογισμό βρεφονηπιαγωγοί) [3]. Με τον τρόπο αυτό εδώ και χρόνια συντηρείται ένα ιδιότυπο καθεστώς στο συγκεκριμένο χώρο.
Συνεπώς έγινε σκόπιμα η επιλογή του όρου, ο οποίος υπάρχει στο Νόμο πλαίσιο (1566/85 αρ. 3) για τη Δομή και τη λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και αφορά στην αγωγή και εκπαίδευση παιδιών ηλικίας 4 – 6 ετών.
- Επικάλυψη του γνωστικού αντικειμένου της αγωγής για την ηλικία 4 – 6 ετών και αποδιοργάνωση των επαγγελματικών προσόντων των αποφοίτων των τμημάτων
Θα υπάρχουν δύο Πανεπιστημιακά τμήματα (ένα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και ένα στο ΕΚΠΑ) στην ίδια πόλη (Αθήνα) που στον τίτλο τους θα αναφέρεται ο όρος προσχολική αγωγή. Το περιεχόμενο σπουδών στο ΤΕΑΠΗ του ΕΚΠΑ θα καλύπτει γνωστικά αντικείμενα παιδιών ηλικίας 4 – 6 ετών και το τμήμα Προσχολικής Αγωγής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής θα καλύπτει «το γνωστικό αντικείμενο της εφαρμογής γνώσεων και μεθόδων που αφορούν την αγωγή και φροντίδα παιδιών προσχολικής ηλικίας (0 – 6 ετών)»[4]!
Ως γνωστόν, με το πτυχίο των Παιδαγωγικών τμημάτων Νηπιαγωγών οι απόφοιτοι νηπιαγωγοί αποκτούν υψηλή και ειδικευμένη κατάρτιση για την εκπαίδευση παιδιών ηλικίας 4 – 6 ετών.
Ποιός είναι λοιπόν ο στόχος της ίδρυσης ενός νέου τμήματος Προσχολικής Αγωγής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής για επαγγελματίες που απευθύνονται και σε παιδιά 4 – 6 ετών; Δεν είναι αρκετά τα εννέα (9) Πανεπιστημιακά Παιδαγωγικά τμήματα Νηπιαγωγών; Και γιατί πρέπει να υπάρχει επιπλέον δημοσιονομικό κόστος για την εκπαίδευση των φοιτητών του νέου τμήματος και για τις ηλικίες παιδιών 4-6 ετών ;
Θεωρούμε ότι αυτό θα αποτελέσει το έναυσμα για την περαιτέρω απορρύθμιση και την αποδιοργάνωση των επαγγελματικών προσόντων των αποφοίτων και κατ΄ επέκταση των επαγγελματικών δικαιωμάτων που απορρέουν από αυτά. Επιπλέον, θα δημιουργηθεί σοβαρό πρόβλημα με τα μηχανογραφικά δελτία των υποψηφίων στις πανελλαδικές εξετάσεις, αφού οι υποψήφιοι θα πρέπει να δηλώνουν σχολές για τις οποίες δεν θα είναι ευδιάκριτα τα επαγγελματικά δικαιώματά τους.
- Πιέσεις για την προσθήκη του όρου Ανθρωπιστικών Σπουδών στον τίτλο της Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (στις Ανθρωπιστικές Σπουδές ανήκουν ήδη Πανεπιστημιακές Σχολές Παιδαγωγικών)
Η «φωτογραφική ρύθμιση» αυτή (αν γίνει) θα δημιουργήσει μια πολύ ιδιότυπη σχολή που θα τα περιλαμβάνει όλα. Σχολή Διοικητικών και Οικονομικών και Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών! Ήδη έχουμε αρκετές εξαιρετικές Σχολές Ανθρωπιστικών Σπουδών στην Ελλάδα. Χρειαζόμαστε κι άλλες; Τι και ποιούς εξυπηρετεί ακριβώς αυτή η προσθήκη;
Μια τέτοια στρατηγική επιλογή, προς αυτή την κατεύθυνση θα αλλάξει δομικά το τοπίο των εργασιακών προοπτικών και σχέσεων των αποφοίτων, αλλά και των επιστημονικών πεδίων στα οποία δραστηριοποιούνται τα τμήματά τους.
- Δρομολογείται η ενοποίηση Τμημάτων, Σχολών και Νηπιαγωγείων-Παιδικών Σταθμών.
Είναι γνωστές οι προτάσεις περί ενιαίας προσχολικής αγωγής (0 – 6 ετών) ή (0 – 8 ετών), που ντύνονται με τον «ευρωπαϊκό μανδύα» και έχουν ως στόχο την υλοποίηση τωνκατευθύνσεων των υπερεθνικών οργανισμών και του ΟΟΣΑ, για την πλήρη αποδόμηση των επαγγελματικών δικαιωμάτων που συνδέονται με τα βασικά πτυχία και την ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης.
Παράλληλα, υπάρχουν πολλοί που εποφθαλμιούν το ΔΗΜΟΣΙΟ και ΔΩΡΕΑΝ Νηπιαγωγείο (ΚΕΔΕ, ιδιοκτήτες ιδιωτικών κ.ά.)
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι το ήδη θολό τοπίο στα Νηπιαγωγεία και στους Παιδικούς Σταθμούς, όχι μόνο δεν ξεκαθαρίζει, αλλά γίνεται επικίνδυνο για όλη την εκπαίδευση.
Συνάδελφοι, απέναντι στις συντεχνιακές λογικές που εξυπηρετούν ποικίλα συμφέροντα, απέναντι στην παιδεία των voucher και των αποκλεισμών
ΥΠΕΡΑΣΠΙΖΟΜΑΣΤΕ :
- το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης
- το δικαίωμα όλων των παιδιών 4 – 6 ετών στη φοίτηση στο Νηπιαγωγείο (χωρίς αποκλεισμούς και προϋποθέσεις)
- το δικαίωμα όλων των παιδιών σε ποιοτική προσχολική αγωγή και εκπαίδευση
(Απόφαση της 85ης ΓΣ του κλάδου για την Προσχολική Αγωγή και Εκπαίδευση)
Ενιαία δημόσια δωρεάν δεκατετράχρονη εκπαίδευση (ενιαίο δωδεκάχρονο δημόσιο δωρεάν υποχρεωτικό σχολείο και δίχρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή και εκπαίδευση για όλα τα παιδιά 4 – 6 στο δημόσιο Νηπιαγωγείο)
[1] http://www.teiath.gr/userfiles/proshool/ODsp2016.pdf
[2]Δεν ισχύει αυτό που ο πρόεδρος του τμήματος Προσχολικής Αγωγής ΑΤΕΙ Αθήνας αναφέρει ότι «οι ορολογίες αυτές δεν χρησιμοποιούνται πια πουθενά στο πρόγραμμα σπουδών του τμήματος» και οι όροι «έχουν καταργηθεί εδώ και αρκετά χρόνια επειδή κρίθηκαν αναχρονιστικοί». .https://www.esos.gr/arthra/55088/apantisi-toy-tm-prosholikis-agogis-tei-sto-syllogo-anapliroton-nipiagogon
Ενδεικτικά παραθέτουμε απόσπασμα από τη σελ. 8 του Οδηγού Σπουδών, όπου αναφέρεται ότι «Οι εργαζόμενοι Βρεφονηπιοκόμοι εξελίσσονται σε όλο το φάσμα της διοικητικής ιεραρχίας της σχετικής με τους τομείς της ειδικότητάς τους σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία». http://www.teiath.gr/userfiles/proshool/ODsp2016.pdf
