Εκπαιδευτικό υλικό για την ειρήνη και τους αγώνες των λαών για γη και ελευθερία

Επειδή «ο πόλεμός τους σκοτώνει ό,τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους»,  καλούμε τους συναδέλφους σε όλη τη χώρα να κάνουν αντιπολεμικά μαθήματα, διδάσκοντας τις αξίες του αγώνα για την πραγματική ειρήνη, τη φιλία και αλληλεγγύη των λαών. Τα σχολεία να «βομβαρδιστούν» με τις ζωγραφιές, τα ποιήματα, τα κείμενα, τις ευχές των παιδιών για ειρήνη σε όλο τον κόσμο.

Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία προτάθηκε από τον Α΄ Σύλλογο Αθηνών ΠΕ και το Σύλλογο Εκπαιδευτικών ΠΕ «Σωκράτης» και συνδιοργανώνεται από 29 εκπαιδευτικά σωματεία.

Από την πλευρά μας ως Α΄ Σύλλογος Αθηνών επισημαίνουμε ότι:

1. Η συγκυρία είναι εξαιρετικά κρίσιμη. Όταν ο Παναμάς, ο Καναδάς, η Γροιλανδία (που αποτελεί τμήμα της Δανίας) ανακοινώνονται σχεδόν ως στρατιωτικοί στόχοι, όταν η Μέση Ανατολή φλέγεται, η Γάζα ισοπεδώνεται ακόμα παρά τη συμφωνηθείσα εκεχειρία, η Συρία διαμελίζεται, όταν ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται με όλο και μεγαλύτερη ένταση, όταν το ελληνικό κράτος, νίπτει τας χείρας του για τη γενοκτονία στη Γάζα και συνάπτει επικερδείς διακυβερνητικές συμφωνίες με το Ισραήλ, εμπλέκεται στον πόλεμο της Ουκρανίας, αντιλαμβανόμαστε ότι οι εκτεταμένες πολεμικές αναμετρήσεις είναι συνέπεια των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών για γεωπολιτικούς λόγους, πρώτες ύλες, αγορές, έλεγχο τεχνολογίας και εμπορίου. Οι λαοί όλου του κόσμου, που είναι τα μεγάλα θύματα αυτών των πολέμων καλούνται να αγωνιστούν για ειρήνη και ελευθερία.
2. Πέρα από την ανάγκη να συμβάλουμε με τα σωματεία και τις συλλογικότητές μας στο αντιπολεμικό κίνημα, έχουμε χρέος να λειτουργήσουμε ως οι δάσκαλοι/ες της ειρήνης και της ελευθερίας στα σχολεία. Οι δράσεις ειρήνης στα σχολεία, οργανωμένες από τους Συλλόγους Π.Ε. είναι μια ακόμα σπουδαία πρωτοβουλία, ανάμεσα σε πολλές αντίστοιχες που έχει αναλάβει το εκπαιδευτικό κίνημα. Εκεί θα συμβάλουμε ξανά, με θεωρητική τεκμηρίωση και διδακτικό υλικό, για μια Παιδαγωγική της ειρήνης στην εποχή των μεγάλων πολέμων.
3. Προτείνουμε επομένως σε όλες και όλους τους συναδέλφους να οργανώσουν μαζί με τα παιδιά τους στις τάξεις τους διδασκαλίες αφιερωμένες στην ειρήνη και τους αγώνες των λαών για γη και ελευθερία. Με το περιεχόμενο και τη διδακτική μεθοδολογία που εκείνοι θα επιλέξουν με βάση και τη δυναμική και τις ιδιαιτερότητες και την ηλικία των παιδιών στα οποία απευθύνονται. Το αντιπολεμικό αφιέρωμα στην ιστοσελίδα μας με το υλικό που συγκεντρώνει, φιλοδοξεί να τροφοδοτήσει αυτή την προσπάθεια αλλά και να τροφοδοτηθεί από αυτή. Οι συνάδελφοι που επιθυμούν μπορούν να στείλουν στην ηλεκτρονική διεύθυνση του Συλλόγου το υλικό τους για να αναρτηθεί: asillogosathinon@gmail.com
4. Από θεωρητική άποψη, τόσο κατά τη διάρκεια όσο κυρίως μετά την πάροδο των δύο Παγκόσμιων Πολέμων και ιδιαίτερα μάλιστα κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, δημιουργήθηκε, εντός της Παιδαγωγικής, η ανάγκη της ανάπτυξης ενός πεδίου που θα μελετά και θα στοχεύει σε συνθήκες και πολιτισμό ειρήνης –αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι κατανοούν ως απουσία πολέμου, αλληλοκατανόηση, συνύπαρξη και συνεργασία μεταξύ των λαών σε παγκόσμιο επίπεδο. Στις συνθήκες αυτές γεννήθηκε και άρχισε σταδιακά να αποκτά υπόσταση και ιδιαίτερη σημασία το πεδίο της Παιδαγωγικής της Ειρήνης. Τόσο η Κριτική Παιδαγωγική, όσο και η Παιδαγωγική της Ειρήνης τεκμηριώνουν (από διαφορετικές παιδαγωγικές και φιλοσοφικές αφετηρίες και με διαφορετικές προσεγγίσεις) τις διδακτικές μας παρεμβάσεις που στόχο έχουν την ευαισθητοποίηση των παιδιών στα δικαιώματα των λαών για γη και ελευθερία, στην επίγνωση των δεινών του πολέμου και στην καλλιέργεια φιλειρηνικής κριτικής συνείδησης. Μακριά από αντιλήψεις κατήχησης που επιδιώκουν να πλάσουμε την παιδική συνείδηση κατ’ εικόνα και κατ΄ ομοίωσή μας, οι διδακτικές μεθοδολογίες της κριτικής παιδαγωγικής λαμβάνουν υπ’ όψη την ηλικία των παιδιών και τους περιορισμούς που θέτει, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε τάξης, σέβονται τη γνώμη των παιδιών, όποια κι αν είναι αυτή, οργανώνουν διδασκαλίες με βιωματικές, διαθεματικές προσεγγίσεις.
5. Για την περίπτωση ενδοιασμών, εύλογων σε μια περίοδο που η κυβέρνηση επιλέγει τις πειθαρχικές διώξεις ως βασικό μέσο αντιμετώπισης των εκπαιδευτικών ή αυθαίρετων και αυταρχικών παρεμβάσεων στο διδακτικό μας έργο θέλουμε να επισημάνουμε ότι:

Α. Οι διδακτικές μας παρεμβάσεις είναι παιδαγωγικά και θεωρητικά τεκμηριωμένες και σε κάθε περίπτωση και κάτω από όποιες συνθήκες οφείλουμε να υπερασπίζουμε τον παιδαγωγικό, επιστημονικό και κοινωνικό μας ρόλο.

Β. Τα νέα προγράμματα σπουδών που αποτελούν πλέον μέρος του θεσμικού πλαισίου της εκπαίδευσης αναφέρουν σε διάφορα σημεία το στόχο διαπαιδαγώγησης με βάση τις αρχές της ειρήνης και της ελευθερίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα προγράμματα σπουδών Ιστορίας (ΦΕΚ 29366/Δ1/ 23 Μαρτίου 2022): «Να ενδυναμώσουν [τα παιδιά] τα θετικά συναισθήματα, π.χ. αγάπη για τη χώρα τους και εθνική συνείδηση, διάθεση ειρηνικής συνύπαρξης, συνεργασίας και αλληλοκατανόησης με τους γειτονικούς λαούς και με άλλους λαούς που ανήκουν στην παγκόσμια κοινότητα».  Και της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής ΣΤ΄ Δημοτικού: «Να υπερασπίζονται [τα παιδιά] τις βασικές αρχές που περιλαμβάνονται στα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως της ελευθερίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης. Να προσδιορίσουν τον ρόλο των διεθνών οργανισμών στην προώθηση της διεθνούς συνεργασίας και ειρήνης».

Γ. Είναι προφανές, ότι, όπως σε κάθε άλλη δραστηριότητα, δεν φωτογραφίζουμε πρόσωπα παιδιών, δεν εκθέτουμε τα προσωπικά τους δεδομένα, όπως π.χ. τα επώνυμά τους κλπ.

Προτείνουμε στους/στις συναδέλφους να συνεργαστούν με τους Συλλόγους Γονέων, να οργανώσουν/ή και να συνδιοργανώσουν εκθέσεις ζωγραφικής και κειμένων στα σχολεία τους. Να στείλουν ζωγραφιές και κείμενα παιδιών στο Σύλλογό μας ώστε να αξιοποιηθούν και στην ιστοσελίδα και σε μια ενδεχόμενη αφίσα που θα προβάλλει το υλικό των παιδιών.

Ως προς το πρωτότυπο υλικό των συναδέλφων που υπάρχει εδώ, είναι αυτονόητο πως (όπως και το άλλο που συγκεντρώνουμε από το διαδίκτυο) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διδακτική χρήση ελεύθερα από όλους, με την μοναδική επισήμανση πως απαγορεύεται η εμπορική αξιοποίησή του  ή οποιαδήποτε δράση σχετίζεται με την αξιολόγηση..

Αναμένουμε περισσότερες προτάσεις και υλικό από συναδέλφους, καθώς το αφιέρωμα θα εμπλουτίζεται διαρκώς.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Το αφιέρωμα εμπλουτίζεται, διορθώνεται και ανανεώνεται διαρκώς: είτε για να επικαιροποιήσουμε το υλικό μας, είτε για να διορθώσουμε δυσλειτουργίες που παρουσιάζονται στα διάφορα links που παραθέτουμε.

Γι’ αυτόν τον λόγο, παρακαλούμε όσους αναδημοσιεύουν το υλικό  μας, να μην το αντιγράφουν απλώς, αλλά να βάζουν και ενεργό υπερσύνδεσμο προς την σελίδα αυτή του Α΄ Συλλόγου Αθηνών Εκπαιδευτικών Π.Ε., προκειμένου οι χρήστες του υλικού να μένουν ενήμεροι για τις αλλαγές.

ΚΕΙΜΕΝΑ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ

Το σήμα της ειρήνης και η ιστορία του: πότε, που, γιατί και από ποιον σχεδιάστηκε (με κατάλληλες προσαρμογές μπορεί να αξιοποιηθεί σε όλες τις τάξεις ως ενημερωτικό υλικό)

Τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου και οι πόλεμοι γι’ αυτό   Πληροφορίες και μία διδακτική πρόταση πάνω στην συσχέτιση των περιοχών που έχουν τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου με τις περιοχές όπου γίνονται οι περισσότεροι πόλεμοι της εποχής μας.

Ιράκ: Στατιστικές του πολέμου   Κάπως παλιό υλικό (του 2008) αλλά πάντα διδακτικό και χρήσιμο για κατανόηση των πρακτικών συνεπειών ενός πολέμου.

Ομιλία υπέρ της ειρήνης   από τη 12χρονη Αμερικανίδα μαθήτρια Charlotte Aldebron σε μια συγκέντρωση στις ΗΠΑ, το 2003, όταν ξεκινούσε ο πόλεμος των Η.Π.Α εναντίον του Ιράκ. (δεν ανοίγει με τον περιηγητή Google Chrome, ανοίγει με τη χρήση άλλων περιηγητών)

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ – ΒΙΒΛΙΑ

Ο εχθρός, CALI DAVIDE, BLOCH SERGE, εκδόσεις Πατάκη

Εξαιρετική εικονογράφηση και αφήγηση. Παρακάτω μερικές σελίδες του βιβλίου. Όποιος-α συνάδελφος επιθυμεί να το δανειστεί για την τάξη του να επικοινωνήσει με το ΔΣ.

Οι πρώτες 12 σελίδες

Μια σύντομη παρουσίαση

Το ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ μέσα από την τέχνη της Ζωγραφικής / «Συνοµιλώντας µε τη Γκουέρνικα»

ΑΝ ΦΤΙΑΧΝΑΝΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, ποίημα από το βιβλίο “Τα ποιήματα του κλόουν” του Γ.Μ. Μαρίνου, εκδ. Καστανιώτη, 1983 (για νηπιαγωγείο και Α΄- Β΄ Δημοτικού)

Το κανόνι της ειρήνης (για Β΄ και Γ΄ Δημοτικού)

Όταν κάνουνε πόλεμο (από το Ανθολόγιο της Α΄ και Β΄ Δημοτικού)

Το χαμογελαστό συννεφάκι (από το Ανθολόγιο της Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού)

Το αντιπολεμικό μήνυμα μέσα από τραγούδια ταινίες & Animation

Το διπλό ταξίδι   Απόσπασμα από το παιδικό βιβλίο της Λίτσας Ψαραύτη, που παρουσιάζει μία άγνωστη πτυχή της ελληνικής ιστορίας, την -έστω και περιορισμένη- ελληνική προσφυγιά στην Παλαιστίνη στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Κείμενα και δραστηριότητες για τον πόλεμο στη Γάζα και την κατανόησή του από τα παιδιά, αξιοποιώντας πρακτικές αλλαγής ρόλων και οπτικών γωνιών (κατάλληλα για την Ε΄ και τη Στ΄ Δημοτικού). Τα κείμενα ήταν μια συμβολή του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του ΕΚΠΑ στο Αντιπολεμικό Βαλιτσάκι του Συλλόγου ΠΕ Κερατσινίου-Περάματος πριν 23 χρόνια:

• Η ιστορία του κυρίου Ανουάρ και του κυρίου Μπόαζ

• Η ιστορία ενός παιδιού από την Παλαιστίνη

• Η ιστορία ενός παιδιού από το Ισραήλ

27 Ιανουαρίου: Διεθνής Ημέρα Μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος: με πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το Άουσβιτς, κατάλληλο για την Ε΄ και την Στ΄ Δημοτικού μετά από συζήτηση και προετοιμασία

Δραστηριότητες, παιδαγωγικό και διδακτικό υλικό για το νηπιαγωγείο και το δημοτικό με πλούσιο υλικό για την ειρήνη και τον πόλεμο: Ένα ιστολόγιο με φωτογραφικό υλικό, φύλλα εργασίας, παραμύθια, πίνακες αναφοράς και θεματικές προσεγγίσεις για το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό, αρθρογραφία και χρήσιμες συνδέσεις.

Παιδικά και νεανικά αντιπολεμικά βιβλία. Πώς να διδάξετε την Ειρήνη και τον Πόλεμο στα παιδιά σας μέσα από την ανάγνωση βιβλίων

Χριστουγεννιάτικη εκεχειρία: μικρή ειρήνη στο μεγάλο πόλεμο (διδασκαλία για τις Ε΄ και Στ΄ τάξεις, ιδιαίτερα στη Στ τάξη είναι σχετικές με τη διδασκαλία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου)

Επίσης, δύο φυλλάδια της Ρούλας Καρανίκα για το ίδιο θέμα:

α. Καλά Χριστούγεννα

β. Γιατί η παπαρούνα είναι το σύμβολο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου;

ΒΙΝΤΕΟ 

Το παιδί με το ταμπούρλο (Νανά Μούσχουρη) – Είναι καιρός να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να καταλάβουν ότι ο πόλεμος δεν είναι παιχνίδι και το παρακάτω τραγούδι των Γκάτσου- Χατζηνάσιου μπορεί να αποτελέσει αφόρμηση για μια ωραία συζήτηση. Πρόταση για δραστηριότητες: ΤΟ-ΠΑΙΔΙ-ΜΕ-ΤΟ-ΤΑΜΠΟΥΡΛΟ

Ο πόλεμος δεν είναι παιχνίδι – Δραστηριότητες επεξεργασίας

Σε μια βόλτα στην εξοχή δύο παιδιά ξεκινούν να παίξουν πόλεμο. Μια σειρά από παράξενα γεγονότα τα οδηγούν να καταλάβουν πώς είναι ένας πραγματικός πόλεμος.

Κύπρος: ένα συγκλονιστικό βίντεο της Νίνας Γεωργιάδου με μουσική επένδυση το “χρυσοπράσινο φύλλο” που μπορεί να αξιοποιηθεί στις μεγάλες τάξεις για προσέγγιση του ποιήματος

Εικόνες της βομβαρδισμένης βόρειας Συρίας (5΄)  από βίντεο 360 μοιρών (για όσους τυχόν δεν ξέρουν αυτή την τεχνική, μπορούμε, κατά την διάρκεια αναπαραγωγής του βίντεο, να περιστρέφουμε την εικόνα ώστε να βλέπουμε όλο τον ορίζοντα, σαν να ήμασταν εκεί.

Το Βερολίνο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (7΄) Ένα σπάνιο έγχρωμο βίντεο. Σακάτηδες γυρνούν από το μέτωπο, η πόλη γεμάτη ερείπια, ο πληθυσμός αναζητά μια νέα καθημερινότητα.

«Ειρήνη» – Η ιστορία ενός παιδιού πρόσφυγα (7΄)  Βίντεο που βοηθά τους εκπαιδευτικούς να μιλήσουν στα μικρά παιδιά (5-8 ετών) για  θέματα όπως η διαφορετικότητα, η ανεκτικότητα και οι πολιτισμικές διαφορές.

Η ιστορία της Νασρίν από τη Συρία (3,5΄), 
Η ιστορία του Μίτρα από το Αφγανιστάν (3΄),
Η ιστορία του Σααλίμ από τη Σομαλία(3,5΄):   Ιστορίες προσφύγων από τρία βασανισμένα μέρη.

ΚΕΙΜΕΝΑ – ΑΡΘΡΑ– ΒΙΝΤΕΟ – ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΑΠΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ

Αφηγήσεις πολέμου και προσφυγιάς στο παλιό σπίτι του Βύρωνα,  Με τις κατάλληλες μετατροπές μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μια σημαντική μαρτυρία για μια οικογενειακή ιστορία που περιέχει μαρτυρίες πολέμου και προσφυγιάς.

ΖΑΚΥΝΘΟΣ «Μια ζωγραφιά, ένα ποίημα, ένα τραγούδι, για τα παιδιά της Παλαιστίνης…»

Με ιδιαίτερη συγκινησιακή φόρτιση, αλλά και μεγάλο ενθουσιασμό, πραγματοποιήθηκε το πρωί της Κυριακής 11 Φλεβάρη 2024, η εκδήλωση αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό «Μια ζωγραφιά, ένα ποίημα, ένα τραγούδι, για τα παιδιά της Παλαιστίνης…», που συνδιοργάνωσαν η Ένωση Συλλόγων Γονέων των Μαθητών Ζακύνθου, μαζί με την Επιτροπή Ειρήνης Ζακύνθου, μέλος της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη, την Ένωση Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης Ζακύνθου και τον Σύλλογο Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ζακύνθου.

ΟΜΙΛΙΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Η συνέντευξη των 2 εκπαιδευτικων που συμμετείχαν στην αποστολή

2010 τα παιδιά της Γάζας ζωγράφισαντη φρίκη των ισραηλινών βομβαρδισμών

ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ, ένα συγκλονιστικό βίντεο της Νίνας Γεωργιάδου

Blowin’ In The Wind – Bob Dylan, μπορεί να αξιοποιηθεί με συνεργασία δασκάλων, μουσικών και εκπαιδευτικών αγγλικής σε συνδιδασκαλία, ποίημα, μετάφραση, ανάλυση, συζήτηση, προβληματισμός, τραγούδι

Σπύρος Γραμμένος – Τι με κοιτάς: απλά συγκλονιστικό, αρκετά στενόχωρο ακόμα και για ενήλικες, αλλά πέρα για πέρα πραγματικό και τρυφερό

Στο Σείριο υπάρχουνε παιδιά, Ένα πολύ γνωστό φιλειρηνικό τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι σε στίχους Νίκου Γκάτσου και ερμηνεία Γιώργου Νταλάρα.