ΔΟΕ: ενιαία κείμενα αποτίμησης και σχέδιο πρακτικού για ειδικά σχολεία

Τελική αποτίμηση

(έτος αναφοράς: 2023-2024) / ΕΙΔΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

 

Α. Ταυτότητα της σχολικής μονάδας

Το σχολείο μας, όπως κάθε Ειδικό σχολείο, εκπαιδεύει και υποστηρίζει μαθητές/μαθήτριες με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, οι οποίοι/ες συνιστούν μια ιδιαίτερα ευάλωτη κοινωνική ομάδα. Επίσης, λειτουργεί σε μια περιοχή με πολύπλοκα κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά χαρακτηριστικά. Οι εκπαιδευτικοί και οι οικογένειες των μαθητών αποτελούν ένα πολυσύνθετο μωσαϊκό που περιλαμβάνει πληθυσμούς με ποικίλα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτιστικά και μορφωτικά χαρακτηριστικά, καθώς και ένα σημαντικό ποσοστό ευπαθών κοινωνικών ομάδων.

Οι δράσεις που υλοποιήσαμε κατά το σχολικό έτος 2023-2024 υποδεικνύουν, με σαφήνεια, ότι όλες οι πτυχές της εκπαιδευτικής και παιδαγωγικής λειτουργίας συνδέονται στενά με τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές συνθήκες που επικρατούν στο μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας. Επιπλέον, αυτές οι συνθήκες επηρεάζονται από τον τρόπο και τους όρους με τους οποίους η Πολιτεία και το ΥΠΑΙΘΑ αντιμετωπίζουν αυτές τις παραμέτρους στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Ζητήματα που Πρέπει να Επιλυθούν

1. Η ενίσχυση και Εκτίμηση του Ρόλου των Εκπαιδευτικών είναι θεμελιώδης για τη διασφάλιση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Αυτό περιλαμβάνει την παροχή επαρκών πόρων, την επιμόρφωση στη βάση των ενδιαφερόντων των εκπαιδευτικών και την αναγνώριση της σημασίας της εργασίας τους. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αισθάνονται ότι εκτιμώνται και υποστηρίζονται στο έργο τους.
2. Η εξασφάλιση Επαρκών Υποδομών, υλικών, κτιριακών και ηλεκτρονικών είναι κρίσιμη για την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης, σύγχρονες και ασφαλείς εγκαταστάσεις, εξοπλισμένες με την απαραίτητη τεχνολογία για την υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
3. Η επαρκής Δημόσια Χρηματοδότηση της Εκπαίδευσης είναι απαραίτητη για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών των σχολικών μονάδων. Πρέπει να είναι σταθερή, διαφανής, επαρκής και να εξασφαλίζει ότι όλα τα σχολεία έχουν τα απαραίτητα μέσα για να υποστηρίξουν την εκπαιδευτική τους αποστολή.
4. Η ενίσχυση όλων των δημόσιων και δωρεάν δομών Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (Ειδικά σχολεία, Τμήματα Ένταξης, Παράλληλη στήριξη, διαγνωστικές δομές) και η λειτουργία Αντισταθμιστικών Δομών, η ψυχολογική και υγειονομική υποστήριξη, για όλους τους μαθητές και ιδιαίτερα αυτών που προέρχονται από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ώστε στα παιδιά με αναπηρίες ή/και εεα να παρέχεται αποτελεσματική και κατάλληλη εκπαίδευση σύμφωνα με τις ανάγκες τους.
5. Η σταθερή εργασία οργανικής σχέσηςτων εκπαιδευτικών είναι βασική για την ανάπτυξη διαρκών και ουσιαστικών σχέσεων με τους μαθητές και τις οικογένειές τους. Η εργασιακή ασφάλεια επιτρέπει στους εκπαιδευτικούς να επικεντρωθούν στη διδασκαλία και την παιδαγωγική τους αποστολή.
6. Η ενσωμάτωση της Κριτικής των Εκπαιδευτικών στα Αναλυτικά Προγράμματα. Οι εκπαιδευτικοί, μέσω της εμπειρίας τους, μπορούν να προσφέρουν πολύτιμες προτάσεις για το περιεχόμενο, την ύλη, καθώς και την αναγκαιότητα και το είδος των διδακτικών υλικών.
7. Η ενίσχυση των Ευάλωτων Κοινωνικών Ομάδων είναι ζωτικής σημασίας για την εκπαιδευτική ισότητα. Πολιτικές που προάγουν την κοινωνική ένταξη, ανταποκρίνονται στις ανάγκες και παρέχουν ίσες ευκαιρίες σε όλους/ες τους/τις μαθητές/τριες διαμορφώνουν όρους ισότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης στο εκπαιδευτικό σύστημα.
8. Ενίσχυση των Βιβλιοθηκών και της Τέχνης. Η πρόσβαση σε βιβλία, η συμμετοχή σε καλλιτεχνικές δραστηριότητες και η δωρεάν παρακολούθηση παραστάσεων προάγουν την κριτική σκέψη, τη δημιουργικότητα και την πολιτισμική ανάπτυξη.

Τα παραπάνω ζητήματα παραμένουν άλυτα από την Πολιτεία και το ΥΠΑΙΘΑ. Η δημοσιοποίηση των ιδιαιτεροτήτων θα μπορούσε να οδηγήσει σε ωραιοποίηση ή ανταγωνισμό και προσαρμογή της εκπαιδευτικής εργασίας στις ανάγκες της δημόσιας εικόνας και όχι στις ανάγκες των μαθητών. Κρίνουμε πως τόσο η συζήτηση για αυτές τις ιδιαιτερότητες, όσο και οι αποφάσεις για την αξιοποίηση ή την αντιμετώπισή τους είναι προτιμότερο να παραμένουν στο εσωτερικό της σχολικής κοινότητας. Άλλωστε όλα αυτά τα ζητήματα αποτέλεσαν αντικείμενο συζήτησης και αποτυπώνονται στα Πρακτικά  και τις αποφάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων. Γι’ αυτό επιλέγουμε να εστιάσουμε την προσοχή μας αποκλειστικά στα γενικά χαρακτηριστικά.

Η επιμονή του Υπουργείου να πραγματοποιήσει εθνικές εξετάσεις στην Στ’ Δημοτικού αυξάνει αυτούς τους κινδύνους, δημιουργώντας περιβάλλον σύγκρισης και ανταγωνισμού που μπορεί να υπονομεύσει την κριτική σκέψη και την εκπαιδευτική αποστολή των σχολικών μονάδων.

Η αριθμητική αποτύπωση των ιδιαιτεροτήτων κάθε σχολικής μονάδας μπορεί να αδικεί τον πλούτο της εκπαιδευτικής ζωής, οδηγώντας σε μια μετέωρη ιεράρχηση και κατηγοριοποίηση που αποσπά την προσοχή από τον κεντρικό παιδαγωγικό στόχο: τη μορφωτική στήριξη και την προαγωγή του μαθητικού πληθυσμού και την εξέλιξη της κριτικής σκέψης και της κοινωνικοποίησης κάθε μαθητή.

Διευκρινίζουμε, λοιπόν, ότι η, ενδεχόμενη, αξιοποίηση της όποιας ποσοτικοποίησης στην οποία οφείλουμε να προχωρήσουμε εξαιτίας της υποχρεωτικής ποσοτικής αποτύπωσης στην εφαρμογή αυτή, στερείται επιστημονικής εγκυρότητας, και ως εκ τούτου δεν συναινεί σε αυτήν η επιστημονική, παιδαγωγική και επαγγελματική μας κρίση.

 

 

 

Β. Αποτίμηση του έργου της σχολικής μονάδας

Παιδαγωγική και μαθησιακή λειτουργιά

 Β.1.1 Διδασκαλία, μάθηση και αξιολόγηση (Βαθμός: 4)

Η σημασία των εκπαιδευτικών μέσων διδασκαλίας (υλικών μέσων, μεθόδων και προγραμμάτων) για την υποστήριξη όλων των μαθητών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ώστε να προαχθούν γνωστικά, συναισθηματικά, κοινωνικά και αισθητικά μέσα σε κλίμα σεβασμού της προσωπικότητάς τους, ασφάλειας, ισοτιμίας και ελευθερίας οφείλει να αποτελεί προτεραιότητα της Πολιτείας.

Προκειμένου να επιτευχθούν τα παραπάνω, είναι απαραίτητη η εξασφάλιση των υλικών προϋποθέσεων για την υλοποίηση της μάθησης στο ειδικό σχολείο  και η επαφή του προσωπικού με τη συσσωρευμένη επιστημονική γνώση, με μεθόδους και πρακτικές που υποστηρίζονται από την σύγχρονη έρευνα, καθώς και με τις εξελίξεις και προσεγγίσεις για τα εκπαιδευτικά και κοινωνικά δικαιώματα των μαθητών με αναπηρίες.

Στο Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε 3-4.01.2024 τα πρακτικά του οποίου υπάρχουν σε ηλεκτρονική έκδοση http://doe.gr/wp-content/uploads/2024/05/27-EKPAIDEYTIKO-SYNEDRIO-DOE-POED-2-3-4_1.pdf, παρουσιάστηκαν σημαντικά στοιχεία και ευρήματα από την έρευνα που διεξήχθη.

Τόσο από τα πορίσματα της έρευνας, όσο και στις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στις 18.02.2024 https://youtube.com/live/H7DIvhYH42s?feature=share,  (πρακτικά http://doe.gr/wp-content/uploads/2024/05/%CE%A0%CE%A1%CE%91%CE%9A%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%91-18_2.pdf ),    και στις 14.04.2024 https://youtube.com/live/DLFAFnIK558?feature=share

(πρακτικά: https://doe.gr/%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-14-4-2024/ , διατυπώθηκαν σημαντικές απόψεις:

Παρουσιάστηκαν τεκμηριωμένες διδακτικές πρακτικές και αναδείχθηκαν οι λόγοι που μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της εκπαιδευτικής διαδικασίας (μεταγνωστικές στρατηγικές, διδασκαλία μέσω συνομηλίκων, άμεση διδασκαλία, γονεϊκή συμμετοχή, σχέση εκπαιδευτικού-μαθητή, λειτουργική ανάλυση συμπεριφοράς, διαμορφωτική αξιολόγηση, συνεργατική μάθηση, συνδιδασκαλία).

Τα εκπαιδευτικά συστήματα πρέπει να εφαρμόζουν πολιτικές οι οποίες θα συνδυάζουν τη φιλοσοφία και τις αξίες της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης με στρατηγικές, προγράμματα και δομές της ειδικής εκπαίδευσης, ώστε να ικανοποιούν τις ανάγκες των μαθητών.

Η  κατάργηση των δομών της ειδικής αγωγής στερεί το δικαίωμα των ασθενέστερων κοινωνικά οικογενειών να προσφέρουν στα παιδιά τους ειδική εκπαίδευση,  αποτελεί κοινωνικό αποκλεισμό. Οδηγεί σε ένα πισωγύρισμα, στην εποχή που η ειδική εκπαίδευση δεν ήταν νομικά αναγνωρισμένη. Πολλοί από αυτούς τους μαθητές θα χαθούν από την εκπαίδευση, θα ξαναγίνουν το αόρατο κομμάτι της κοινωνίας.

Η εκπαιδευτική κοινότητα αναγνωρίζει  ότι στα Ειδικά Σχολεία υπάρχουν ένα εξειδικευμένα προγράμματα τα οποία πρέπει να διαφυλάξουμε και να ενισχύσουμε. Βασική αρχή αποτελεί ότι η ειδική εκπαίδευση είναι ένα ατομικό και συνάμα δημόσιο αγαθό και ταυτόχρονα ένα κοινωνικό δικαίωμα για όλους.

Στην έρευνα https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc0HL6RKtaNnIpzZxpxF4NfbDEVwNIl1Jf8o7NkeCjQZzh60w/viewform

οι εκπαιδευτικοί- ΕΕΠ-ΕΒΠ  των Ειδικών Σχολείων σε ποσοστό 68% εκτιμούν ότι δεν υπάρχει κρατική υποστήριξη που να εξασφαλίζει στους/στις μαθητές/τριες ισότιμες ευκαιρίες εκπαίδευσης, το 63,5% θεωρεί ότι οι οικογένειες των μαθητών/τριών δεν στηρίζονται οικονομικά επαρκώς, μόνο το 47,7%  θεωρεί την πρώιμη παρέμβαση επαρκή, ενώ το 76,2% εκτιμά ότι υπάρχει μια συνεχής αύξηση της εμπορευματοποίησης της ειδικής εκπαίδευσης.

Το συντριπτικό ποσοστό (πάνω από 90%) διαφωνεί με την κατάργηση των ειδικών σχολείων και πάνω από 95% διαφωνεί με απόψεις για την κατάργηση κάθε μορφής ειδικής εκπαίδευσης.

Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την ανάγκη διάθεσης πόρων από την Πολιτεία ώστε αφενός να ενισχυθούν τα ειδικά σχολεία και αφετέρου να μπορούν τα γενικά σχολεία να δεχτούν περισσότερους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Από τα πορίσματα της έρευνας  http://doe.gr/wp-content/uploads/2024/05/SurveyBma-2023-%CE%97-%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE-%CE%B6%CF%89%CE%AE-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%91%CE%B2%CE%AC%CE%B8%CE%BC%CE%B9%CE%B1%CF%82-%CE%95%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7%CF%82.pdf, αλλά και από τις εισηγήσεις και τις αναφορές σε πλήθος ερευνητικών στοιχείων προκύπτει ότι, με ευθύνη των ασκούμενων εκπαιδευτικών πολιτικών, διαμορφώνεται ένα εκπαιδευτικό σύστημα που στερεί την ικανοποίηση από τον πυρήνα της δουλειάς μας, που είναι να διδάσκουμε στις μαθήτριες και στους μαθητές μας, να σχετιζόμαστε και να αλληλεπιδρούμε παιδαγωγικά μ’ αυτές και μ’ αυτούς.

Στον αντίποδα όλων των παραπάνω, η αυθεντική δημιουργικότητα, αφορά τη συνειδητή και αυτόβουλη ενεργοποίηση συνόλου ικανοτήτων που έχουν οι εκπαιδευτικοί όπως: η ενσυναίσθηση, η κριτική ικανότητα και αυτοκριτική, η διαίσθηση, η φαντασία. Αυτά δεν ενεργοποιούνται με διατάγματα. Αντίθετα, κατατίθενται, εξασκούνται και αναπτύσσονται μόνο αυτόβουλα και συνειδητά σε ένα περιβάλλον θετικής επιρροής, αναγνώρισης του κοινωνικού ρόλου των εκπαιδευτικών, μισθολογικής τους αναβάθμισης,  σταθερών εργασιακών σχέσεων, επικράτησης των αξιών της  δημοκρατίας, της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης,  αξιοπρεπούς διαβίωσης αποκλειστικά από τον μισθό, επιστημονικής, ψυχολογικής και εργασιακής υποστήριξης με επιμορφωτικούς, ανατροφοδοτικούς θεσμούς, όπως η μετεκπαίδευση. Η δημιουργικότητα και η απόλαυση από τη συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία προϋποθέτει ισχυρά εσωτερικά κίνητρα. Και οπωσδήποτε είναι ασύμβατη με κάθε καθεστώς εξαναγκασμού, εκβιασμού, αποσταθεροποίησης των συνθηκών εργασίας των εκπαιδευτικών. Επομένως, είναι σαφές ότι οι όροι και οι συνθήκες εργασίας επιδρούν στη διδασκαλία και τις διαδικασίες μάθησης. Το γεγονός ότι παρά τη στοχοποίησή τους και τα αρνητικά βιώματα από τις εκπαιδευτικές πολιτικές που υφίστανται, οι εκπαιδευτικοί επιμένουν να επιτελούν το ρόλο τους με υψηλό αίσθημα ευθύνης, αποτελεί μία ακόμα ένδειξη της ιδιαίτερα ανθεκτικής συνείδησής τους για τον κοινωνικό και μορφωτικό τους ρόλο.

 

Β.1.2 Σχολική διαρροή – φοίτηση (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 28.04.2024: https://youtube.com/live/beeSJmHcVcI?feature=share  με ηλεκτρονική έκδοση https://doe.gr/%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%ba%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-28-4-2024/

αναδείχτηκαν σημαντικά θέματα και διατυπώθηκαν σημαντικές απόψεις.

Παρουσιάστηκε η ανάλυση και η στατιστική επεξεργασία ερωτηματολογίων

Ερωτηματολόγιο 1: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc0HL6RKtaNnIpzZxpxF4NfbDEVwNIl1Jf8o7NkeCjQZzh60w/viewform

Ερωτηματολόγιο 2: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSe11hz_-IW1g-_vkwTxlhSl75VFfRGz1dZZNwrEUPtVUrUy2Q/viewform)

όπου εκφράζονται οι απόψεις των εκπαιδευτικών–ΕΕΠ-ΕΒΠ  των Ειδικών Σχολείων, για την αναπηρία και την ειδική εκπαίδευση και παρουσιάστηκαν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά στο έργο τους.

Οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι το Ειδικό Σχολείο αποτελεί την καταλληλότερη δομή φοίτησης για τη συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών/τριών τους, η πλειοψηφία των οποίων αποτελείται από παιδιά με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος, με νοητική υστέρηση, με διαταραχές λόγου και πολλαπλές αναπηρίες.

Η ανάλυση έδειξε ότι τα Ειδικά Σχολεία δεν υποστηρίζονται επαρκώς από την Πολιτεία ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες τους και να επιτελούν απρόσκοπτα το έργο τους. Συγκεκριμένα, το 50% στα Δημοτικά και το 70% στα Νηπιαγωγεία θεωρεί ότι ο αριθμός του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού, σχολικοί ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, άλλες ειδικότητες, εργοθεραπευτές, δεν επαρκεί για τα εξειδικευμένα προγράμματα των μαθητών. Υπάρχουν πολλές ελλείψεις προσωπικού (13/% σε Δασκάλους/ 18% σε Νηπιαγωγούς, σε ψυχολόγους και λογοθεραπευτές 10-15/% στα Δημοτικά και 35% στα Νηπιαγωγεία, σε ΕΒΠ 12% και 18% αντίστοιχα, ενώ στις υπόλοιπες ειδικότητες οι ελλείψεις ανέρχονται σε +25% στα Δημοτικά και +50% στα Νηπιαγωγεία.

Άνω του 50% αναφέρει μειωμένη ασφάλεια βασικών χώρων (προαύλιο, είσοδος, σκάλες, κοινόχρηστοι χώροι και χώροι υγιεινής).

Ολοήμερο πρόγραμμα το οποίο είναι απαραίτητο για τις δημόσιες και δωρεάν εξειδικευμένες υπηρεσίες και για τη  λειτουργικότητα της οικογένειας, διαθέτει μόνο το 30% των Ειδικών Δημοτικών και το 15% των Ειδικών Νηπιαγωγείων, γεγονός που πλήττει κυρίως τις ασθενέστερες οικογένειες.

Επιπλέον, αναφέρονται μη επαρκή αναλυτικά προγράμματα (σύμφωνα με το 60%), ελλείψεις σε ψηφιακό εξοπλισμό και ειδικά λογισμικά κατάλληλα για τους μαθητές, απουσία υλικών που βοηθούν την ανάπτυξη της επικοινωνίας και εναλλακτικών/ενισχυτικών προγραμμάτων επικοινωνίας για μαθητές/τριες που δεν έχουν αναπτύξει προφορικό λόγο, με  αποτέλεσμα περίπου το 97% των εκπαιδευτικών να δηλώνει ότι προκειμένου να φέρει σε πέρας το πρόγραμμα αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει προσωπικό του υλικό ή εξοπλισμό.

Ένα σημαντικό εύρημα της έρευνας, που αφορά στη σχολική διαρροή στην ειδική εκπαίδευση είναι το εξής: Σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς, οι σημαντικότεροι λόγοι, που μια οικογένεια αποφασίζει την εγγραφή του παιδιού της στο Ειδικό Σχολείο είναι η εξειδικευμένη υποστήριξη που λαμβάνει εκεί, λόγω της ύπαρξης εκπαιδευτικού, ειδικού εκπαιδευτικού και βοηθητικού προσωπικού, κατάλληλου υλικού. Επίσης, λόγω της ομαλής και ασφαλούς ένταξής του στο σχολείο. Αντίθετα, σημαντικοί λόγοι για τους οποίους οι γονείς δεν συναινούν στην εγγραφή στο Ειδικό Σχολείο, σχετίζονται με ζητήματα κοινωνικού στιγματισμού, μη παραδοχής των δυσκολιών του παιδιού και υποστελέχωσης των σχολείων.  Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι η πλήρης στελέχωση σε προσωπικό και η πληρότητα των υλικοτεχνικών υποδομών μαζί με την ψυχολογική και κοινωνική στήριξη των οικογενειών θα συμβάλουν καθοριστικά στη μείωση της σχολικής διαρροής.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι σημαντικό, οι συνάδελφοι να μην αλλάζουν κάθε χρόνο, να αποτελούν ένα σταθερό σημείο αναφοράς για τα παιδιά, να εμβαθύνουν στα σχετικά προβλήματα και να συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη κατάλληλων παιδαγωγικών στρατηγικών αντιμετώπισής τους. Ακόμη, στο επίπεδο των κοινωνικών πολιτικών, θα πρέπει να υπάρξει πρόνοια ώστε οι μαθητές των ευπαθών ομάδων να υποστηρίζονται συστηματικά, εστιάζοντας στις ανάγκες τους, και όχι ευκαιριακά μέσω χρηματοδοτούμενων  ή εμπορευματοποιημένων προγραμμάτων με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης.

Σε ότι αφορά τα προβλήματα στην εργασία σε Ειδικό Σχολείο, αναφέρονται σε μεγάλο ποσοστό η ακαταλληλότητα του χώρου, η έλλειψη εξοπλισμού, έλλειψη προσωπικού. Το 75% των εκπαιδευτικών θεωρεί ότι η χρηματοδότηση που λαμβάνουν ως Ειδικό Σχολείο είναι ανεπαρκής.

Σε ότι αφορά τα θετικά της εργασίας, όπως φαίνεται, ό,τι δεν προσφέρεται από το κράτος, που δεν στηρίζει τους εκπαιδευτικούς, κερδίζεται από τις σχέσεις τους με τα παιδιά και την αγάπη των παιδιών, τη συναδελφικότητα και την αλληλεγγύη ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς, την πρόοδο και τη βελτίωση των μαθητών.

Σύμφωνα με τις συστάσεις της UNESCO για την εκπαίδευση, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αναπτύξουν σαφείς πολιτικές για την υποστήριξη όλων των εκπαιδευτικών και ιδιαίτερα αυτών που εργάζονται με ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και σε απομακρυσμένες περιοχές. Αυτές οι πολιτικές θα πρέπει να στοχεύουν στην παροχή κατάλληλης υποστήριξης, να προάγουν την ευημερία των μαθητών και των εκπαιδευτικών αντιμετωπίζοντας τις σωματικές, συναισθηματικές και ψυχοκοινωνικές τους ανάγκες.

 

Β.1.3 Σχέσεις μεταξύ μαθητών / μαθητριών (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση  που πραγματοποιήθηκε στις 10.03.2024  (https://youtube.com/live/J4v1IuTkDdY?feature=share ) και η οποία εκδόθηκε http://doe.gr/wp-content/uploads/2024/05/%CE%A0%CE%A1%CE%91%CE%9A%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%91-10_3.pdf , αναπτύχθηκαν οι έννοιες της συνεργατικής γνώσης, διδασκαλίας και μάθησης. Παρουσιάστηκαν συνεργατικές παιδαγωγικές, διαδικασίες και εργαλεία που επιδιώκουν την πρόοδο όλων των μαθητών/μαθητριών μετατρέποντας τη σχολική τάξη σε κοινότητα μάθησης που ενεργοποιεί και αξιοποιεί το σύνολο των σχέσεων που διαμορφώνονται στη σχολική αίθουσα, τόσο μεταξύ μαθητών/μαθητριών, όσο και μεταξύ μαθητών – εκπαιδευτικών. Αναδείχθηκαν:

Η ευθεία συσχέτιση των αποκλίσεων στις επιδόσεις μαθητών/τριών με την κοινωνική τους προέλευση, τις κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες και τις συνακόλουθες εκπαιδευτικές ανισότητες.

Η απουσία αντισταθμιστικών και εξισωτικών πολιτικών υπέρ των  μαθητών/τριών που προέρχονται από τα κοινωνικά στρώματα που μειονεκτούν.

Η αναγκαιότητα ανακατεύθυνσης των οικονομικών πόρων προς τον ανθρώπινο παράγοντα και την καθημερινή σχολική πράξη, αντί για τη σημερινή έμφαση στον τεχνολογικό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης και την ενίσχυση της εκπαιδευτικής γραφειοκρατίας,.

Η ραγδαία υποβάθμιση της  επαγγελματικής ευημερίας των εκπαιδευτικών,  που συσχετίζεται άμεσα με την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης και την απουσία συνεργατικής σχολικής κουλτούρας, εκ μέρους της Πολιτείας.

Διεθνείς έρευνες υπογραμμίζουν ότι: Η εντατικοποίηση της εργασίας των εκπαιδευτικών υποβαθμίζει το επιπέδου συνεργασίας εντός του σχολείου (Stone-Johnson, 2016).

Η συνεργατική παιδαγωγική ορίζεται ως ένα σύνολο καταστάσεων όπου οι μαθητές ενθαρρύνονται να ενεργούν ή να μαθαίνουν από και για τους άλλους, αποκομίζοντας ο καθένας ένα προσωπικό όφελος. Η αμοιβαιότητα αυτή επιτρέπει η συνεργατική τάξη να γίνεται ένας τόπος όπου οι μαθητές/μαθήτριες μαθαίνουν καλύτερα, μαθαίνουν να συνεργάζονται, έχουν κίνητρα για να συνεργαστούν, μαθαίνουν μέσα από τον πλούτο των διαφορετικών ιδεών που αναπτύσσονται στο εσωτερικό της.

Η έννοια της συνεργασίας ως συνδυασμένης σκόπιμης δράσης όπου ο μαθητής/μαθήτρια οδηγείται να συνδυάσει τη δράση του/της με αυτή των άλλων μελών της ομάδας.  Η ανάδυση της συνεργασίας προκύπτει από την ανάγκη για υποστήριξη και αλληλοβοήθεια, ώστε να υπερνικηθούν αντικειμενικά εμπόδια και δυσκολίες.  Οι συνεργατικές μορφές διδασκαλίας και συνεργατικές πρακτικές ανάμεσα στους/στις εκπαιδευτικούς, που εξασφαλίζουν βιωματικές συνθήκες μάθησης, προωθούν την κοινωνικοποίηση των μαθητών/τριών, εκπαιδεύουν στην αποδοχή του «άλλου» ως ίσου και διαφορετικού. Η άσκηση συνεργατικών μορφών διδασκαλίας και μάθησης  συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την πλήρη κάλυψη των οργανικών θέσεων, όλων των αναγκαίων δομών και υποδομών, από την Πολιτεία. Με αξιοποίηση συνεργατικών εργαλείων επίλυσης κρίσεων και προβλημάτων που αναφύονται στο εσωτερικό της σχολικής τάξης.

Στην εκδήλωση «Οι απόψεις των εκπαιδευτικών για τις συνεργατικές μορφές διδασκαλίας και μάθησης. Ερευνητικά δεδομένα και επιστημονικές προσεγγίσεις», που πραγματοποιήθηκε στις 19.04.2024  https://www.youtube.com/watch?v=Tnr2SXW8O5g  και η οποία υπάρχει σε ηλεκτρονική έκδοση https://doe.gr/%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%ba%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-19-4-2024/  παρουσιάστηκαν τα στοιχεία πανελλαδικών ερευνών αποτύπωσης των απόψεων των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τις ομαδοσυνεργατικές μορφές διδασκαλίας.

Από αυτές τις έρευνες :

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScatJV3QmNKK-kE3MzvUZ1geJDMLTt7_4od9IDbzAREQmNwXA/viewform?usp=sf_link

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfHC7XQZV01sHwxNPYzqMyAoN3Uydg7HEo8VGJqbMmgO0Ddxg/viewform?usp=sf_link

προκύπτουν:

Το 85% θεωρεί ότι τα αναλυτικά προγράμματα δεν προσφέρουν ευκαιρίες ενδυνάμωσης σχέσεων. Ενώ το 67% των εκπαιδευτικών Ειδικών Σχολείων εκτιμά ότι τα υπάρχοντα αναλυτικά προγράμματα δεν βοηθούν το έργο τους.

Το 81% των εκπαιδευτικών δηλώνει ότι η ανάπτυξη των σχέσεων στη σχολική τάξη δυσχεραίνεται από το πλήθος των εξωδιδακτικών καθηκόντων των εκπαιδευτικών, ενώ το 52% των εκπαιδευτικών επισημαίνει ότι το πλήθος των μαθητών της σχολικής τάξης δεν διαμορφώνει όρους ανάπτυξης των σχέσεων των μαθητών. Επίσης το 94% των εκπαιδευτικών επισημαίνει την ανάγκη υποστηρικτικών θεσμών και την ύπαρξη συμβουλευτικής υποστήριξης σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα.

Επιβεβαιώνεται η άποψη ότι η τάση του εκπαιδευτικού μηχανισμού να χρεώνει στους μαθητές/τριες δικές του αποτυχίες και αδυναμίες δυσχεραίνουν την καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ των μαθητών / μαθητριών.

Οι εκπαιδευτικοί βιώνουν μία γενικευμένη αίσθηση υποτίμησης της δουλειάς και του έργου τους από την πολιτεία.  Πιο συγκεκριμένα, η έλλειψη σεβασμού προς τους εκπαιδευτικούς εκδηλώνεται στον μισθό μας, στην κατάργηση της επιμόρφωσης με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα, στην εκφοβιστική νομοθεσία για την αξιολόγηση, αλλά και στον περιορισμό της επαγγελματικής και επιστημονικής τους αυτονομίας.

Προκειμένου να ικανοποιηθούν οι αυξημένες ανάγκες των μαθητών/τριών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει να πληρούνται προϋποθέσεις: η ύπαρξη ολιγομελών τμημάτων και κατάλληλων υποδομών, η επάρκεια υλικού και η σταθερότητα του προσωπικού. Τα παραπάνω μπορούν να εξασφαλίσουν στους/στις εκπαιδευτικούς τον απαραίτητο χρόνο και τα μέσα ώστε να ασχοληθούν ουσιαστικά και εποικοδομητικά με τους μαθητές/μαθήτριές τους, συμβάλλοντας στην καλλιέργεια των μαθησιακών και κοινωνικών τους δεξιοτήτων και την ενίσχυση των διαπροσωπικών τους σχέσεων. Αντίθετα, τα Ειδικά σχολεία εξακολουθούν να έχουν πολυπληθή τμήματα, ακατάλληλα κτήρια, διαρκώς μεταβαλλόμενο και μη επαρκή αριθμό προσωπικού. Όλα αυτά, αποτελούν παράγοντες που δυσχεραίνουν το εκπαιδευτικό έργο και αποτελούν εμπόδιο στην ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσεων.

 

Β.1.4. Σχέσεις μεταξύ μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 10.03.2024  https://youtube.com/live/J4v1IuTkDdY?feature=share  και η οποία εκδόθηκε http://doe.gr/wp-content/uploads/2024/05/%CE%A0%CE%A1%CE%91%CE%9A%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%91-10_3.pdf , καθώς και στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 21.04.2024 https://youtube.com/live/BCEssXZJNfo?feature=share   και η οποία εκδόθηκε ηλεκτρονικά (https://doe.gr/%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-21-4-2024/) παρουσιάστηκαν σημαντικές απόψεις και ευρήματα ερευνών για τους παράγοντες που διαμορφώνουν τις σχέσεις στο σχολείο, τόσο μεταξύ μαθητών – μαθητριών, όσο και μεταξύ μαθητών – εκπαιδευτικών. Συγκεκριμένα:

Οι σχέσεις αποτελούν μια σύνθετη, πολυεπίπεδη και δυναμική διαδικασία, που συντελούνται και διαμορφώνονται  στον πολυεπίπεδο χώρο του σχολείου, όπου εμπλέκονται δυναμικά φυσικό και ψυχοκοινωνικό περιβάλλον, διοίκηση, ενδιαφέροντα, υποχρεώσεις και δικαιώματα. Οι σχέσεις που διαμορφώνονται σε ένα τέτοιο πλαίσιο δεν είναι σχέσεις μόνο διαπροσωπικές ή σχέσεις φιλικές. Διαμεσολαβούνται από πολιτικές, έχουν πίσω τους όλη τη δυναμική, των ομαδικών σχέσεων, αποτελούν δε σημαντική διάσταση του παιδαγωγικού κλίματος της τάξης καθώς έρευνες  έχουν καταδείξει, πως θετικές σχέσεις συνδέονται µε υψηλά μαθησιακά και γνωστικά οφέλη και ασκούν ισχυρές και διαρκείς επιδράσεις στη ζωή των μαθητών/τριων.

Η εκπαίδευση πρέπει να είναι επικεντρωμένη:

1. Στη διαμόρφωση του ανθρώπου-πολίτη ώστε να γίνει κριτικός παρατηρητής του περιβάλλοντος και της κοινωνίας.
2. Σε ένα σχολείο που προωθεί τις αρχές της συνεργασίας και της δημοκρατίας, αλλά και οργανώνεται και λειτουργεί με βάση αυτές τις αρχές.
3. Στο ίδιο το παιδί (επιθυμίες του, ανάγκες, συναισθήματα, ιστορία του) μέσω βιωματικής μάθησης και όχι μόνο νοησιαρχικά.
4. Μέσα από τη χρήση συνεργατικών παιδαγωγικών τεχνικών και αναστοχαστικών δράσεων, αναδεικνύονται οι κανόνες ως εργαλεία προστασίας της συλλογικότητας, θεματοποιούνται οι αξίες της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, του σεβασμού και της ισότητας ως θεμελιώδεις αξίες της κοινωνίας, και γενικεύονται οι δημοκρατικές έννοιες, έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν και σε διαφορετικό πλαίσιο.

Τα παραπάνω επιδίδουν την πολιτική διάσταση της εκπαίδευσης (πολιτειότητα).

Όπως επισημαίνεται στις έρευνες της ΔΟΕ :

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfHC7XQZV01sHwxNPYzqMyAoN3Uydg7HEo8VGJqbMmgO0Ddxg/viewform?usp=sf_link

https://docs.google.com/forms/d/1GsWu4sQbdXHqPTxpfsVSQIftrpT6at_i5gVnNWqXV34/edit?usp=sharing_eil_se_dm&ts=6478e70f

Οι σχέσεις εκπαιδευτικών μαθητών δυσχεραίνονται:

Από τον όγκο της ύλης και το αναλυτικό πρόγραμμα, όπως επισημαίνει το 85% των εκπαιδευτικών. Επιβεβαιώνεται η άποψη ότι το φορτωμένο αναλυτικό πρόγραμμα σε συνδυασμό με την τάση του εκπαιδευτικού μηχανισμού να χρεώνει στους μαθητές/τριες (μέσω της αξιολόγησης) δικές του αποτυχίες και αδυναμίες δυσχεραίνουν την καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ μαθητών / μαθητριών και εκπαιδευτικών.

Από την έλλειψη χρόνου που δημιουργείται λόγω των υπερβολικών απαιτήσεων των βιβλίων, όπως επισημαίνει το 85% των εκπαιδευτικών δημοτικών και το 87% των νηπιαγωγών

Από την καθημερινή πίεση των υπηρεσιακών υποχρεώσεων των εκπαιδευτικών και των υπόλοιπων δραστηριοτήτων που εμπεριέχει η καθημερινότητα του σχολείου, πέραν της διδασκαλίας (83%).

Από το οικογενειακό περιβάλλον των μαθητών/τριων και πώς αυτό το περιβάλλον εμπλέκεται κάποιες φορές με απαιτήσεις και παρεμβάσεις στο έργο των εκπαιδευτικών.

Από την απουσία αντισταθμιστικών και εξισωτικών πολιτικών υπέρ των  μαθητών/τριών που προέρχονται από ευάλωτα κοινωνικά στρώματα. Το 94% των εκπαιδευτικών επισημαίνει την ανάγκη υποστηρικτικών θεσμών και την ύπαρξη συμβουλευτικής υποστήριξης σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, η έγκαιρη στελέχωση του ειδικού σχολείου με όλο το απαραίτητο προσωπικό (εκπαιδευτικό, ειδικό εκπαιδευτικό και ειδικό βοηθητικό) επηρεάζει καθοριστικά τη σχολική ζωή και συμβάλλει στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών

Από τους θεσμικούς παράγοντες που συνδέονται με πολιτικές του Υπουργείου. Οι εκπαιδευτικοί βιώνουν μία γενικευμένη αίσθηση υποτίμησης της δουλειάς και του έργου τους από την πολιτεία.

Από τη συνεχόμενη μετακίνηση των αναπληρωτών εκπαιδευτικών και τη μη σύσταση οργανικών θέσεων.

Οι πρακτικές αξιολόγησης των σχολείων δημιουργούν ένα περιβάλλον ατομικισμού και ανταγωνισμού, το οποίο υπονομεύει τις παιδαγωγικές σχέσεις.

Οι διαπροσωπικές σχέσεις όσο και η μάθηση, ενισχύονται ουσιαστικά όταν:

βελτιώνεται το διδακτικό πλαίσιο με συζήτηση, με καλλιτεχνικές δραστηριότητες, πρωτοβουλίες των παιδιών, επισκέψεις, εκδρομές, δημιουργικές και συλλογικές δραστηριότητες.

συγκλίνουν οι δυνατότητες του αναλυτικού προγράμματος, των απαιτούμενων στόχων και του ποιοτικού διαθέσιμου χρόνου. Η εντατικοποίηση της εργασίας των εκπαιδευτικών υποβαθμίζει το επιπέδου συνεργασίας εντός του σχολείου (Stone-Johnson, 2016).

Όπως επισημαίνεται σε διεθνή μεταέρευνα (Acton & Glasgow, 2015) σε συνθήκες ανταγωνισμού, ατομικισμού, μανατζερισμού οι κοινωνικές σχέσεις υποτάσσονται σε μια τεχνικοποίηση, υπονομεύεται η συνεργατική φύση της εργασίας στο σχολείο, μειώνεται ο σεβασμός, δίνεται προτεραιότητα σε μετρήσιμα αποτελέσματα, υπονομεύεται η ποιότητα της διδασκαλίας, η ποιότητα των σχέσεων  και περιορίζεται η ανάπτυξη δημιουργικού παιδαγωγικού έργου.

Παρά τις αντιξοότητες, η συνεργασία με τους γονείς για την επίλυση πρωτόγνωρων προβλημάτων και η αδιάλειπτη έγνοια για τους μαθητές μας στο ειδικό σχολείο, παρά τις δυσκολίες, συνέβαλαν και τη φετινή χρονιά στην ανάπτυξη σχέσεων σεβασμού και εμπιστοσύνης μεταξύ μαθητών/ μαθητριών και εκπαιδευτικών.

 

Β.1.5. Σχέσεις σχολείου – οικογένειας (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 19-4-2024 https://www.youtube.com/watch?v=Tnr2SXW8O5g και η οποία εκδόθηκε σε ηλεκτρονική έκδοση https://doe.gr/%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%ba%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-19-4-2024/  παρουσιάστηκαν ερευνητικά δεδομένα και μεταφέρθηκε η διεθνής εμπειρία αλλά και δεδομένα από την ελληνική πραγματικότητα. Σύμφωνα με διεθνείς και ελληνικές έρευνες παρουσιάζεται μία αυξητική τάση των παρεμβάσεων στο εκπαιδευτικό έργο και την εκπαιδευτική λειτουργία, τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και από τους γονείς των μαθητών/τριών. Οι βάσεις αυτού του φαινομένου, εκτός των παραπάνω διαπιστώσεων, σχετίζονται με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές που απαξιώνουν επαγγελματικά τους εκπαιδευτικούς και το ρόλο του δημόσιου, δωρεάν σχολείου, αποδυναμώνουν την παιδαγωγική επιστήμη και αμφισβητούν το κύρος των εκπαιδευτικών. Στη χώρα μας οι σχέσεις σχολείου οικογένειας δυσχεραίνονται καθοριστικά από την κοινωνική και οικονομική περιθωριοποίηση μεγάλου αριθμού γονέων μέσα από τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, τη ρευστοποίηση – εντατικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, την απορρύθμιση των ωραρίων των εργαζομένων, την εκτεταμένη φτώχεια, την αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας, την ανεπάρκεια των μηχανισμών κοινωνικής πρόνοιας και την αφυδάτωση των δημοκρατικών μηχανισμών.

Η ύπαρξη και λειτουργία δημοκρατικών και συλλογικών θεσμικών οργάνων της σχολικής κοινότητας διασφαλίζει τη συζήτηση, την ανταλλαγή απόψεων και τη συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών, στο πλαίσιο του σχολείου.

Η συνεργασία του σχολείου με τους γονείς διευκολύνεται από τη σταθερή παρουσία εκπαιδευτικών σε ένα σχολείο, έτσι ώστε η σχέση εκπαιδευτικών- γονέων να μην ξεκινάει κάθε χρόνο από το μηδέν. Οι ελαστικές σχέσεις εργασίας των εκπαιδευτικών και η χρόνια αδιοριστία, συνεπάγονται υπερβολική κινητικότητα από σχολική μονάδα σε σχολική μονάδα και επηρεάζουν αρνητικά (αλλού λιγότερο κι αλλού περισσότερο) τη θεμελίωση, διατήρηση και ανάπτυξη συνεργατικών σχέσεων με τους γονείς. Το φαινόμενο αυτό, στα ειδικά σχολεία έχει ακόμα πιο σοβαρές επιπτώσεις, καθώς οι μαθητές/μαθήτριες με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και οι οικογένειές τους αποτελούν έναν πληθυσμό πολλαπλά ευάλωτο.

Από την άλλη πλευρά, όταν υπάρχει οικονομική και επαγγελματική ασφάλεια στην οικογένεια, δίνεται η δυνατότητα στους γονείς να ασχοληθούν σε βάθος και σταθερά με τη σχολική πορεία των παιδιών τους, γεγονός που διευκολύνει τη συνεργασία τους με το σχολείο, είτε ατομικά είτε μέσα από την ενίσχυση των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων. Σύμφωνα με την έρευνα της ΔΟΕ, το 77,8% των εκπαιδευτικών δηλώνουν ότι οι οικογένειες των μαθητών/τριών τους βιώνουν κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Για τους γονείς αυτούς υπάρχουν πολύ πιο πιεστικές καθημερινές προτεραιότητες από τη συνεργασία με το σχολείο. Μάλιστα, το 68,8% των εκπαιδευτικών επισημαίνει ότι οι οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες των οικογενειών δημιουργούν όρους αρνητικών παρεμβάσεων στις σχέσεις σχολείου – οικογένειας. Ταυτόχρονα το 76% των εκπαιδευτικών δηλώνει τη σταθερή πεποίθηση ότι η ανάπτυξη των σχέσεων με τις οικογένειες των μαθητών/τριών, γίνεται μοχλός για την ανάπτυξη των σχέσεων μέσα στη σχολική τάξη.

Τέλος, οι γονείς μαθητών/τριών με χαμηλές επιδόσεις καθώς και οι γονείς των μαθητών/μαθητριών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες αποδέχονται συνήθως μοιρολατρικά την πραγματικότητα αυτή, αποφεύγοντας την αναμέτρηση μαζί της. Η έγκαιρη και επαρκής στελέχωση του Ειδικού Σχολείου και η εξασφάλιση των υλικών όρων λειτουργίας του καθώς και η διαρκής υποστήριξη των μαθητών/μαθητριών και των οικογενειών με προγράμματα, δημόσιες δομές διάγνωσης και δωρεάν θεραπευτικές παρεμβάσεις θα μείωνε την καθημερινή δυσβάσταχτη καθημερινότητα των γονέων και θα βελτίωνε σημαντικά τη δυνατότητα του σχολείου να συνεργαστεί μαζί τους.

 

Θετικά σημεία

Η ύπαρξη ενιαίων, καθολικών μορφωτικών και παιδαγωγικών στόχων για όλα τα παιδιά.

Η Διατήρηση του χαρακτήρα και του  ρόλου του Ειδικού Σχολείου.

Η διατήρηση της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης ως αναπόσπαστο και λειτουργικό μέρος του συστήματος της δημόσιας, δωρεάν εκπαίδευσης, σε όλες τις βαθμίδες.

Το διδακτικό υλικό που παράγεται από τους εκπαιδευτικούς της πράξης.

Η σταθερή πεποίθηση του εκπαιδευτικού σώματος για τον ανθρωπιστικό και παιδαγωγικό τους ρόλο.

Η συνεχής ανατροφοδότηση των γονέων, από τους εκπαιδευτικούς, για την πρόοδο των μαθητών και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Οι διαρκείς προσπάθειες των εκπαιδευτικών να υπάρχει γόνιμη επικοινωνία με τους γονείς, παρά τις καθημερινές δυσκολίες.

Οι καθημερινές προσπάθειες διαμόρφωσης αντισταθμιστικών και μορφωτικά επωφελών παιδαγωγικών πρακτικών. Είναι χαρακτηριστικό από την έρευνα της ΔΟΕ ότι παρά τις συνεχώς αυξανόμενες αντιξοότητες (ελλείψεις, κενά, όγκος ύλης, αύξηση μαθητών ανά τμήμα) το εκπαιδευτικό σώμα υλοποιεί σε μεγάλο βαθμό συνεργατικές μορφές μάθησης και διδασκαλίας. Το γεγονός αυτό βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την εικόνα απαξίωσης των εκπαιδευτικών και του έργου τους που προβάλλεται προς την κοινωνία.

Η ανάδειξη των κοινωνικών παραμέτρων και διαστάσεων της εκπαίδευσης.

Η καταγραφή ερευνητικών δεδομένων από τους εκπαιδευτικούς, για τη σημερινή εκπαιδευτική πραγματικότητα.

Σημεία προς βελτίωση

1. Συστηματική και μακροχρόνια παρέμβαση για τον δραστικό περιορισμό μορφών που υπονομεύουν τον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης.
2. Σταθερή-μόνιμη και όχι ευκαιριακή στελέχωση όλων των ειδικών σχολείων με όλο το απαραίτητο προσωπικό (εκπαιδευτικό, ειδικό εκπαιδευτικό και βοηθητικό) με δημιουργία οργανικών θέσεων.
3. Λήψη μέτρων από την πολιτεία για την πρώιμη διάγνωση και παρέμβαση.
4. Έγκαιρη και πλήρης στελέχωση όλων των δομών Ειδικής Αγωγής (Ειδικά Σχολεία, Τ.Ε., Παράλληλες στηρίξεις).
5. Στελέχωση των ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. έγκαιρα και με μόνιμο προσωπικό από την έναρξη του σχολικού έτους. Αύξηση του υφιστάμενου αριθμού των ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.
6. Εξασφάλιση της μεταφοράς όλων των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δωρεάν με τα κατάλληλα μεταφορικά μέσα και την εξασφάλιση συνοδού.
7. Τουλάχιστο ένα Τμήμα Ένταξης σε κάθε σχολική μονάδα προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης, με πρόβλεψη λειτουργίας δεύτερου ανάλογα με τις ανάγκες.
8. Επαναλειτουργία των διδασκαλείων Ειδικής Αγωγής.

 

9. Εξέταση του περιεχομένου των διδακτικών πρακτικών ως προς τη μορφωτική τους ωφέλεια, την αντισταθμιστική τους δυναμική, και τη δυνατότητά τους ως προς την άμβλυνση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων.

10 Περιορισμός του γεγονότος να μετακινούνται οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί σε διαφορετικές κάθε σχολικό έτος περιοχές της χώρας για να εργαστούν. Διορισμός- Μονιμοποίηση των αναπληρωτών.

11 Αντιμετώπιση της ανεργίας, της φτώχειας και της περιθωριοποίησης μεγάλων τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας, ώστε όλοι οι γονείς να μπορέσουν να παρακολουθούν και να υποστηρίζουν την πρόοδο των παιδιών τους.

12 Εκσυγχρονισμός των υποδομών (υλικών, κτιριακών , πολιτισμικών, ηλεκτρονικών) όλων των ειδικών σχολείων.

13. Υπάρχει σημαντική έλλειψη των απαραίτητων εξειδικευμένων χώρων για τους μαθητές. Διαπιστώνεται ανεπάρκεια σε ψηφιακό εξοπλισμό των τάξεων, σε λογισμικά προγράμματα, σε οπτικοακουστικά μέσα, σε μουσικό, θεατρικό, εικαστικό και άλλο εξοπλισμό, ενώ τα περισσότερα Ειδικά Σχολεία δεν διαθέτουν αίθουσα εκδηλώσεων και βιβλιοθήκη.

14 Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν ότι πολύ συχνά αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν προσωπικό τους εξοπλισμό για να φέρουν εις πέρας προγράμματα για τους μαθητές τους. Η συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών θεωρεί ότι χρειάζονται περισσότεροι δημόσιοι θεσμικοί φορείς για την υποστήριξη μαθητών με τραυματικά βιώματα, ενώ η εμπορευματοποίηση της ειδικής εκπαίδευσης αυξάνεται διαρκώς. Τέλος, οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι χρειάζεται να λειτουργήσουν περισσότερα Ειδικά Σχολεία.

15. Η χρηματοδότηση για τη δημόσια εκπαίδευση πρέπει να φτάσει στο 6 τοις εκατό του ΑΕΠ και 20 τοις εκατό των συνολικών κρατικών δαπανών, Αυτές οι δαπάνες θα πρέπει να είναι διαφανείς και να προστατεύονται από μέτρα λιτότητας, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών που προωθούνται από διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, η αύξηση των μισθών των εκπαιδευτικών (σελ. 55, 62) https://www.ei-ie.org/en/item/28473:activating-the-recommendations-of-the-un-high-level-panel-on-the-teaching-profession.

 

Διοικητική λειτουργία

 

Β.2.1. Ηγεσία – Οργάνωση και διοίκηση της σχολικής μονάδας (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 03.03.2024 https://youtube.com/live/OglkwN4iERg?feature=share  και τα πρακτικά της οποίας εκδόθηκαν ηλεκτρονικά http://doe.gr/wp-content/uploads/2024/05/%CE%A0%CE%A1%CE%91%CE%9A%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%91-3_3.pdf , και στην εκδήλωση 28.04.2024: https://youtube.com/live/beeSJmHcVcI?feature=share  με ηλεκτρονική έκδοση https://doe.gr/%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%ba%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-28-4-2024/ διατυπώθηκαν σημαντικές απόψεις και παρουσιάστηκαν ανάγκες αλλά και ελλείψεις που υπάρχουν στα Ειδικά Σχολεία, που αναφέρονται εκτεταμένα στον άξονα Β.1.2:

Ο σχολικός χώρος έχει ιδιαίτερη παιδαγωγική σημασία γιατί επηρεάζει καθοριστικά τη διαδικασία της διδασκαλίας και της μάθησης. Ο σχολικός χώρος δεν είναι ουδέτερος χώρος. Αποτελεί μέρος της εκπαιδευτικής φιλοσοφίας και παιδαγωγική συνθήκη που θέτει τους όρους οργάνωσης, δομής, λειτουργίας και αισθητικής του ίδιου του σχολείου. Έχει δε ιδιαίτερα σημαντικό ψυχο-παιδαγωγικό ρόλο στην κοινωνική, στη συναισθηματική και στη νοητική ανάπτυξη των παιδιών.

Στην Ελλάδα σε αρκετές περιπτώσεις τα Ειδικά Σχολεία στεγάζονται σε παλιά ή ακατάλληλα κτίρια. Η ανέγερση κτιρίων  πολλές φορές χωρίς προσαρμογή στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των παιδιών και των αναγκών τους. Η χρόνια ελλιπής κρατική χρηματοδότηση, η ανυπαρξία μακροχρόνιου σχεδιασμού σχολικής στέγης, οι εκπαιδευτικές πολιτικές και προτεραιότητες, η εγκατάλειψη, το κλείσιμο του Ο.Σ.Κ και η μη καταβολή, από την Πολιτεία, των αναγκαίων οικονομικών πόρων, έχουν οδηγήσει σε ελάχιστες κατασκευές νέων σχολικών κτηρίων  και σε ακόμα λιγότερες παρεμβάσεις για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των αιθουσών διδασκαλίας από αρχιτεκτονική και παιδαγωγική σκοπιά. Τα τελευταία 10-15 χρόνια εξαιτίας κυρίως, των πολιτικών επιλογών στον τομέα της Εκπαίδευσης υπάρχει σοβαρό  έλλειμμα σε αίθουσες, σε εγκαταστάσεις και  σε εξοπλισμό και παράλληλα έχουν προστεθεί και άλλα πολύ σοβαρά προβλήματα όπως η απουσία ελέγχων και η ανύπαρκτη σχεδόν συντήρηση των σχολικών κτιρίων. Το κράτος έχει μεταφέρει την ευθύνη στους Δήμους. Το κράτος πρέπει ν’ αναλάβει την ευθύνη για τα σχολικά κτίρια και να έχει την πλήρη εποπτεία

Η παραπάνω πραγματικότητα επιτάσσει τόσο την ανάδειξη του προβλήματος σχεδιασμού και ανέγερσης σχολικών χώρων όσο και την ανάδειξη ευθυνών και συνεπειών.

Χρειάζεται η ανάγκη διαμόρφωσης ενός προγράμματος σχολικής στέγης, άμεσης προτεραιότητας, με την επαναλειτουργία του ΟΣΚ ως αποκλειστικού δημόσιου φορέα, που θα έχει όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων (σχεδιασμό – υλοποίηση – ανέγερση – εξοπλισμό), χωρίς υποθήκευση δημόσιου χώρου σε ιδιώτες ή εταιρείες.

Η άμεση πολεοδομική και νομική προτεραιότητα σε ό,τι αφορά στη σχολική στέγη.

Χρειάζονται μόνιμες και κατάλληλες κτηριακές υποδομές που θα εξυπηρετούν  τις ανάγκες των παιδιών για:

1. Ασφάλεια και προσβασιμότητα: Τα παιδιά πρέπει να αισθάνονται ασφαλή στο σχολικό περιβάλλον, με κατάλληλα μέτρα ασφαλείας, επίβλεψης και καθολικής προσβασιμότητας.
2. Υγιεινή και ευεξία: Οι εγκαταστάσεις πρέπει να παρέχουν καθαρό νερό, και κατάλληλους χώρους για την υγεία και την ευεξία των παιδιών.
3. Κοινωνικές ανάγκες: Τα σχολικά κτήρια πρέπει να διαθέτουν χώρους συνάντησης, όπως αίθουσες πολλαπλών χρήσεων και παιδικές χαρές, που προάγουν την κοινωνική αλληλεπίδραση και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων κοινωνικής συνεργασίας.

Τα σύγχρονα σχολεία και οι σύγχρονες αίθουσες διδασκαλίες πρέπει να διακρίνονται από τον  παιδαγωγικά αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του σχολικού χώρου που προβλέπει και ενσωματώνει  χωρικές ποιότητες όπως :

Ασφαλές περιβάλλον, για τα παιδιά και φυσικά για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας.

Ενεργοποιημένους χώρους. Χώρους που προάγουν τη δημιουργικότητα και την ανάπτυξη των ικανοτήτων και των κοινωνικών σχέσεων των παιδιών, την επικοινωνία κατά πρόσωπο, τη  δυνατότητα του παιδιού να διαμορφώνει τόπους, την ελεύθερη σχέση του σώματος με το χώρο.

Μεταβαλλόμενους και ευέλικτους χώρους ανάλογα με τις ανάγκες των διαφόρων παρεμβάσεων και δράσεων. Χώρους πλούσιους σε ερεθίσματα. Χώρους συμμετοχικούς που συνδέονται με συνεργατικές, παιδαγωγικές πρακτικές και δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη της πρωτοβουλίας του παιδιού, στη σύνδεση του σχολείου με την κοινωνία και ιδιαίτερα στις σχέσεις που αναπτύσσει το παιδί, με ό,τι το περιβάλλει. Μέσα από τη συμμετοχή το παιδί, χτίζει την ταυτότητα πρώτα απ’ όλα του εαυτού, χτίζει την ταυτότητα του χώρου, συμμετέχει στη διαμόρφωση της συλλογικής συνείδησης. Νοηματοδοτεί το χώρο και τον μετατρέπει από Ευκλείδιο χώρο και τις μετρικές διαστάσεις του, σε τόπο, δηλαδή σε σχεσιακό χώρο.

Χώρους με περιβαλλοντικές και επικοινωνιακές ποιότητες δηλαδή χώροι που εντείνουν τις κοινωνικές επαφές, που εντείνουν την περιπλάνηση, που εντείνουν τις συναντήσεις μεταξύ των παιδιών και μεταξύ όλων των μελών της χωρικής κοινότητας. Σε ανάλογη κατεύθυνση πρέπει να είναι και ο εξοπλισμός που γεμίζει τον σχολικό χώρο.

 

Β.2.2 Σχολείο και κοινότητα (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 12.05.2024 https://youtube.com/live/5E6tTjMmHiE?feature=share  και η οποία εκδόθηκε ηλεκτρονικά https://doe.gr/%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%ba%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-12-5-2024/  , καθώς και στην εκδήλωση  https://youtube.com/live/1fC–ymxW–zs με τα πρακτικά της http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/%CE%A0%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%84%CF%85%CE%B1%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CE%B4%CE%AE%CE%BB%CF%89%CF%83%CE%B7%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%B7%CF%83%CE%B7-19_2_2023.pdf

αναδείχθηκαν  οι πρακτικές διαχείρισης της χρηματοδότησης για τα λειτουργικά έξοδα και τα έργα συντήρησης των σχολικών υποδομών από τους Δήμους, καθώς και ο ρόλος των Σχολικών Επιτροπών. Επίσης αναδείχθηκαν τα προβλήματα που σχετίζονται με τις αιτίες και τις συνέπειες της υποχρηματοδότησης των σχολείων καθώς και πλευρές της έμμεσης και άμεσης ιδιωτικοποίησης του δημόσιου σχολείου.

Όλοι οι φορείς (γονείς, δήμοι, εκπαιδευτικοί) τονίζουν την ανάγκη γενναίας αύξησης της δημόσιας χρηματοδότησης των σχολικών μονάδων, κατασκευής σύγχρονων, παιδαγωγικά κατάλληλων και ασφαλών σχολικών κτηρίων με αποφυγή των ιδιωτικών διαμεσολαβήσεων. Επιτακτική είναι η άμεση και διαφανής κατανομή καθώς και η απόδοση της χρηματοδότησης σε κάθε σχολική μονάδα. Επισημαίνεται η ανάγκη κρατικής χορήγησης όλων των παγίων δαπανών (ενέργεια, θέρμανση, επικοινωνία, ύδρευση, καθαριότητα) με παράλληλη κατάργηση του ΦΠΑ για τις σχολικές μονάδες.

Πιο συγκεκριμένα, επισημάνθηκε:

Η χρηματοδότηση των σχολείων έχει μειωθεί κατά 32% την τελευταία 15ετία. Συγκεκριμένα οι δαπάνες για την παιδεία έχουν μειωθεί κατά 1,8 δις ευρώ στα τελευταία 11 χρόνια, και την ίδια στιγμή οι γονείς δίνουν από την τσέπη τους περίπου 1,2 δις ευρώ τον χρόνο σε ιδιωτικοποιημένες εκπαιδευτικές λειτουργίες.

Η χρηματοδότηση πρέπει να γίνεται με βάση τις πραγματικές ανάγκες των Σχολείων. Οι λειτουργικές ανάγκες των σχολείων είναι πολύ περισσότερες απ’ ό,τι παλαιότερα. Το ίδιο ισχύει για τις παιδαγωγικές και εκπαιδευτικές ανάγκες.

Πιο συγκεκριμένα αναφέρθηκαν: η  συντήρηση και οι μονώσεις, η πυροπροστασία, η καθαριότητα, η διαμόρφωση και η ασφάλεια των εσωτερικών και αύλειων χώρων, η ανέγερση νέων κτηρίων Δημοτικών και Νηπιαγωγείων, οι απαλλοτριώσεις οικοπέδων, η διενέργεια τεχνικών μελετών, η παροχή δεκατιανού και γεύματος σε όλα τα παιδιά,  τα οποία πρέπει να φοιτούν σε ένα σχολείο που το χαίρονται, τα εμπνέει, τα κάνει να αισθάνονται οικεία και ευχάριστα, βελτιώνοντας την εκπαιδευτική διαδικασία.

Σήμερα, το 30% των σχολικών κτηρίων είναι πάνω από 50 χρόνων.

Τα κρατικά κονδύλια για τη σχολική στέγη έχουν περικοπεί κατά 70%.

Βιβλιοθήκη έχει το 12% των Δημοτικών και πολύ μικρότερο ποσοστό στα Νηπιαγωγεία.

Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων έχει το 27% των σχολείων.

Αίθουσες φυσικών επιστημών έχει το 5% των Δημοτικών, ενώ γυμναστήρια έχει περίπου το 6%.

Οι μισοί περίπου μαθητές/τριες φοιτούν σε τμήματα πάνω άνω των 21 μαθητών/τριών.

Το 32% των εκπαιδευτικών μετακινείται από 2 έως σε 5 σχολεία.

Οι όροι υγιεινής και ασφάλειας στο σχολείο για τους μαθητές και για τους εκπαιδευτικούς δεν εξασφαλίζονται    για πάνω από το 85% των σχολικών κτηρίων.

Υπάρχει ανάγκη άμεσου προγράμματος σχολικής στέγης και ανέγερσης νέων κτηρίων.

Η χρόνια υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης οδηγεί σε δυσχερή κατάσταση το δημόσιο σχολείο με σοβαρές συνέπειες στη μόρφωση των παιδιών. Η υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης είναι στοχευμένη πολιτική πρακτική.  Η υποχρηματοδότηση των σχολείων θα οδηγήσει στην ολοένα και περισσότερο εξάρτηση από εξωσχολικούς παράγοντες, όπως είναι οι ιδιωτικοί πόροι, οι χορηγοί. Η εξάρτηση αυτή θα οδηγήσει σε εμπορευματοποίηση, κατηγοριοποίηση και λειτουργία των σχολείων με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, καταλύοντας το δημόσιο χαρακτήρα τους. Πόσο μάλλον όταν προωθείται η σύνδεση της χρηματοδότησης των σχολείων με την αξιολόγησή τους.

Οι εκπαιδευτικοί καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες για να καλύψουν τις αυξημένες λειτουργικές ανάγκες μέσα σε ένα τοπίο ελλείψεων σε αναγκαίο παιδαγωγικό υλικό, παρωχημένου ηλεκτρονικού εξοπλισμού, αυξημένων αναγκών, ελλιπούς συντήρησης και σε πολλές περιπτώσεις ακατάλληλων ή απαρχαιωμένων υποδομών. Οι εκπαιδευτικοί σε πολλές περιπτώσεις διδάσκουν με δικά τους μέσα διδασκαλίας. Χαρακτηριστικό είναι το δεδομένο που εξήχθη από την έρευνα για την Ειδική Αγωγή ότι πάνω από το 91% των εκπαιδευτικών χρησιμοποιεί προσωπικό εξοπλισμό και μέσα στη διδασκαλία του.

Τέλος τονίστηκε η ανάγκη συνεργασίας των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης και των συλλόγων γονέων με τους εκπαιδευτικούς της πράξης και τους Συλλόγους Διδασκόντων, σε σταθερή και συστηματική βάση στην κατεύθυνση επίλυσης των κοινών προβλημάτων και υπεράσπισης του δημόσιου σχολείου, θέτοντας σε προτεραιότητα τις   μορφωτικές ανάγκες των παιδιών, με την κοινή βεβαιότητα ότι χωρίς δημόσιο σχολείο η κοινωνία δεν μπορεί να γίνει καλύτερη.

 

Θετικά σημεία

1. Η συνεχής προσπάθεια των εκπαιδευτικών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του ρόλου τους και στα καθήκοντά τους παρά τα εμπόδια που θέτουν οι εκπαιδευτικές πολιτικές του ΥΠΑΙΘΑ.
2. Το βαθύ αίσθημα παιδαγωγικής ευθύνης των εκπαιδευτικών που τους παρωθεί, παρά τις εμφανείς ανεπάρκειες των σχολικών δομών, να μην εγκαταλείπουν την προσπάθεια να διαχειριστούν τις κρίσεις που αναφύονται στο εσωτερικό του σχολείου.
3. Ο διαρκής αγώνας των εκπαιδευτικών να εξασφαλίσουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις επιβίωσης των σχολείων παρά τη χρόνια υποχρηματοδότηση των σχολικών μονάδων.
4. Ο μεγάλος βαθμός συναντίληψης των εκπαιδευτικών για τα ζητήματα των σχολικών χώρων και υποδομών, για τα ζητήματα της χρηματοδότησης των σχολείων.

Σημεία προς βελτίωση

1. Η αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης των σχολικών μονάδων και η αποφυγή των ιδιωτικών διαμεσολαβήσεων. Σύμφωνα με τις συστάσεις του ΟΗΕ και της UNESCO η χρηματοδότηση της παιδείας θα πρέπει να ανέλθει στο 6% του ΑΕΠ ή στο 20% του κρατικού προϋπολογισμού (σελ. 55, 62) https://www.ei-ie.org/en/item/28473:activating-the-recommendations-of-the-un-high-level-panel-on-the-teaching-profession και μάλιστα «πρέπει να μην υπόκειται σε μέτρα λιτότητας, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών που προωθούνται από διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα».
2. Η άμεση και διαφανής κατανομή και απόδοση της χρηματοδότησης σε κάθε σχολική μονάδα.
3. Η σταθερή ενημέρωση των σχολείων για την κατανομή της χρηματοδότησης και τον απολογισμό κάθε έτους.
4. Η κρατική χορήγηση όλων των παγίων δαπανών σε όλα τα σχολεία.
5. Η εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων για τις λειτουργικές ανάγκες των σχολείων.
6. Ο διορισμός σταθερού και μόνιμου εκπαιδευτικού προσωπικού ώστε να μην μεταβάλλεται κάθε χρόνο η σύνθεση του συλλόγου διδασκόντων.
7. Η δημιουργία σταθερών δομών υποστήριξης που γεφυρώνουν την απόσταση ανάμεσα στο σχολείο και τις οικογένειες των μαθητών/τριών και διευκολύνουν τη διαχείριση των κρίσεων που εκδηλώνονται στο εσωτερικό της σχολικής μονάδας.
8. Η έγκαιρη και πλήρης κάλυψη των κενών σε εκπαιδευτικό προσωπικό, ώστε να μην υπολειτουργούν οι εκπαιδευτικές δομές.
9. Να προστατευθούν οι εκπαιδευτικοί από απειλές που υπονομεύουν το έργο τους και το έργο του σχολείου.

Να προστατευθεί το δικαίωμα της απεργίας, σύμφωνα με τις συστάσεις του ΟΗΕ και της UNESCO (Φεβρουάριος 2024, σελ. 36 – 38, https://www.ei-ie.org/en/item/28473:activating-the-recommendations-of-the-un-high-level-panel-on-the-teaching-profession

10. Να σταματήσει ο διαχωρισμός των σχολείων στη βάση ποσοτικών διακρίσεων που οδηγούν στην κατηγοριοποίησή τους και τη δημιουργία επιλέξιμων/ανταγωνιστικών προφίλ για κάθε σχολική μονάδα.
11. Η δημιουργία οργανικών θέσεων για όλες τις υπάρχουσες ειδικότητες εκπαιδευτικών, ώστε να μειωθεί η περιπλάνησή τους από σχολείο σε σχολείο.
12. Η πρόσληψη διοικητικού προσωπικού για τη γραμματειακή υποστήριξη των σχολικών μονάδων.
13. Οργανικές θέσεις για το ολοήμερο.
14. Η απαλλαγή των εκπαιδευτικών από εξωδιδακτικά καθήκοντα που δυσχεραίνουν το έργο τους και μειώνουν τον διαθέσιμο χρόνο που αφιερώνουν στις μαθησιακές ανάγκες των μαθητών τους.
15. Η αύξηση των μισθολογικών απολαβών των εκπαιδευτικών.
16. Δημιουργία Τάξεων Υποδοχής, Τμημάτων Ενισχυτικής Διδασκαλίας και Τμημάτων Ένταξης σε όλα τα σχολεία, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες των μαθητών/τριών.

Απαιτείται η δημιουργία και στελέχωση οργανικών θέσεων για τα τμήματα αυτά. Έτσι, οι εκπαιδευτικοί που θα στελεχώσουν τις σχετικές θέσεις θα αποτελέσουν ένα σταθερό σημείο αναφοράς για τα παιδιά αυτά, θα εμβαθύνουν στα σχετικά προβλήματα και θα συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη κατάλληλων παιδαγωγικών στρατηγικών αντιμετώπισής τους. Ακόμη, στο επίπεδο των κοινωνικών πολιτικών θα πρέπει να υπάρξει πρόνοια ώστε οι μαθητές των ευπαθών ομάδων να υποστηρίζονται συστηματικά με εστίαση στις ανάγκες τους και όχι ευκαιριακά μέσω χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης.

Στο 55% των σχολείων υπήρχαν κενά κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς (τουλάχιστον δύο κενά ανά σχολείο). Στο 64% των σχολείων προέκυψαν έκτακτα κενά (μεγαλύτερα των δύο εβδομάδων), κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Το 45% των κενών αυτών καλύφθηκαν είτε αργοπορημένα είτε ποτέ. Το γεγονός αυτό μεγέθυνε το φαινόμενο της απλήρωτης διδακτικής εργασίας.

 

Επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών

Β.3.1 Συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε επιμορφωτικές δράσεις (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 09 Μαΐου 2024  https://youtube.com/live/dNx-scZwyno?feature=share   παρουσιάστηκαν τα ευρήματα της έρευνας, https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdh4X4vzRLp5fqZQh5OPZCZR-tbKSP2O4vhH0EQHndcuvQHnQ/viewform?usp=sf_link  όπου καταγράφονται οι απόψεις των εκπαιδευτικών για την επιμόρφωση (ηλεκτρονικά πρακτικά https://doe.gr/%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-9-5-2024/ ) Επισημάνθηκαν και διατυπώθηκαν σημαντικές απόψεις:,

Το 90% των εκπαιδευτικών της έρευνας έχουν παρακολουθήσει περισσότερες επιμορφώσεις απ’ αυτές που θεωρούνται υποχρεωτικές,  γεγονός που καταδεικνύει ότι επιδιώκουν να αποκτήσουν γνώσεις και πέραν αυτών που η Υπηρεσία θεωρεί αναγκαίες να κατέχουν. Σε ποσοστό 75% οι εκπαιδευτικοί επιθυμούν να επιμορφωθούν με βάση τα ενδιαφέροντά τους και σε ό,τι κρίνουν οι ίδιοι σημαντικό για την εργασία τους. Δεν συμφωνούν να αποφασίζουν άλλοι για την επιμόρφωσή τους. Διεκδικούν το δικαίωμά τους να γνωρίζουν καλύτερα τι θα μπορούσε να βοηθήσει αποτελεσματικότερα το παιδαγωγικό τους έργο.

Τονίζεται ότι η συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε επιμορφωτικές δράσεις παράλληλα με την άσκηση των διδακτικών και επαγγελματικών τους καθηκόντων, οδηγεί σε επαγγελματική εξουθένωση, ενώ αποκλείει από την επιμόρφωση μεγάλη πλειονότητα συναδέλφων με οικογενειακές υποχρεώσεις και όσους δεν έχουν την δυνατότητα να πληρώνουν δίδακτρα, από τον ισχνό μισθό τους.

Το 64% των εκπαιδευτικών θεωρεί ότι το ΥΠΑΙΘΑ δεν υποστηρίζει μια ουσιαστική επιμορφωτική διαδικασία.  Θεωρούν ότι τα τελευταία χρόνια η επιμορφωτική διαδικασία μετατρέπεται ολοένα και περισσότερο σε οικονομικό προϊόν με ανταλλακτική αξία, ολοένα και περισσότερο σε ατομικό προσόν με ανταγωνιστική διάσταση. Εκτιμούν, ότι η προσφερόμενη επιμόρφωση είναι η εκμάθηση εργαλειακών δεξιοτήτων. Με αυτό τον τρόπο διασαφηνίστηκαν οι διαφορές της εννοιολογικής και αξιακής προσέγγισης που υπάρχει ανάμεσα στο υπουργείο και το εκπαιδευτικό σώμα, τόσο ως προς το περιεχόμενο και την επιλογή θεματικών, όσο και ως προς τον χρόνο, τους φορείς υλοποίησης, τη διάρκεια και τους όρους συμμετοχής των εκπαιδευτικών. Οι εκπαιδευτικοί  σκιαγραφούν μία επιμόρφωση στον αντίποδα της ανταγωνιστικότητας και της εμπορευματοποίησης, ισότιμη και δωρεάν για όλους.

Οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι μια ουσιαστική επιμορφωτική διαδικασία έχει τρεις διαστάσεις: τη μορφωτική, την κοινωνική και την αξιακή. Δεν αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους αποκλειστικά ως έναν επαγγελματία, που η εργασία τους περιορίζεται απλά στη μεταφορά και μετάδοση γνώσεων. Αποδίδουν στο επάγγελμά τους ευρύτερες διαστάσεις και αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους περισσότερο ως παιδαγωγό.

Το 91% των εκπαιδευτικών θεωρεί ότι η επιμόρφωση για να είναι ουσιαστική πρέπει να συνοδεύεται με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα και ταυτόχρονα ότι πρέπει να είναι απολύτως δωρεάν (85%), να είναι κυκλικά επαναλαμβανόμενη για όλους/ες τους/τις εκπαιδευτικούς (95%), να γίνεται η επιλογή των θεματικών της επιμόρφωσης από τους/τις εκπαιδευτικούς (76%), να είναι τουλάχιστον ετήσια (53%) και ο φορέας της επιμόρφωσης να είναι τα Παιδαγωγικά Τμήματα (72%). Τα παραπάνω επιτρέπουν στους εκπαιδευτικούς να γνωρίσουν και να εμβαθύνουν τις νέες επιστημονικές θεωρίες και εξελίξεις. Δίνουν την ευκαιρία σε διαφορετικές γενιές εκπαιδευτικών να αλληλεπιδράσουν εντός ενός πλαισίου που ευνοεί την ανταλλαγή απόψεων, γνώσεων και εμπειρίας.

Μια ουσιαστική  επιμορφωτική διαδικασία πρέπει να αναζωογονεί την εκπαιδευτική λειτουργία και την παιδαγωγική επιστήμη και να στηρίζει τους/τις εκπαιδευτικούς, ως ενεργά υποκείμενα, ιδιαίτερα σήμερα που οι εκπαιδευτικοί βιώνουν μια πραγματικότητα έντονης απαξίωσης του ρόλου και της διανοητικής εργασίας τους, σημαντική οικονομική υποβάθμιση, υπό το καθεστώς μιας ποσοτικής και ανταγωνιστικής αντίληψης διαρκούς μετρησιμότητας, από την πλευρά του υπουργείου.

Σε ποσοστό 87% οι εκπαιδευτικοί ζητούν την επαναλειτουργία της Μετεκπαίδευσης. Τα Διδασκαλεία έδιναν τη δυνατότητα επαγγελματικού και επιστημονικού αναστοχασμού και αλληλεπίδρασης μεταξύ των συναδέλφων. Τους επέτρεπαν να συνδεθούν ξανά με τις επιστημονικές πρακτικές και αναζητήσεις των σύγχρονων παιδαγωγικών λόγων. Η απαλλαγή από τις διδακτικές υποχρεώσεις και η εμπλοκή στην επιστημονική θεώρηση αποτελούσε μια ευκαιρία να επανεξετάσουν την εκπαιδευτική τους πρακτική, να την εμπλουτίσουν, να την τροποποιήσουν ή να την αναθεωρήσουν με νέες μεθόδους, στρατηγικές, προγράμματα, υλικά και τεχνολογία.

Να μην υπάρχει καμία σύνδεση της επιμόρφωσης με την αξιολόγηση γιατί έτσι μετατρέπεται από επιμόρφωση σε τιμωρητική διαδικασία συμμόρφωσης στις εκάστοτε κυρίαρχες εκπαιδευτικές πολιτικές και αντιλήψεις.

Οι εκπαιδευτικοί έρχονται αντιμέτωποι με εντεινόμενα κοινωνικά, ψυχικά και μαθησιακά προβλήματα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Για τα προβλήματα αυτά δεν υπήρξαν μέτρα αντιμετώπισης και δημιουργίας αντισταθμιστικών θεσμών, από την πλευρά της Πολιτείας. Το 64% των εκπαιδευτικών αναφέρεται στην ανάγκη επιμόρφωσης και αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων που εμφανίζονται με ιδιαίτερη ένταση μέσα στις τάξεις, καθώς και σε ζητήματα ειδικής αγωγής, τεχνολογίας και παιδαγωγικών μεθόδων.

Ειδικότερα στα Νηπιαγωγεία εκφράζεται η ανάγκη επιμόρφωσης και για διοικητικά ζητήματα λόγω του γεγονότος ότι ασκούν πιεστικό διοικητικό έργο παράλληλα με τον εκπαιδευτικό παιδαγωγικό τους ρόλο και υπόκεινται σε καθεστώς ανισότητας όσον αφορά στο εργασιακό τους ωράριο.

 

Β.3.2 Συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα (Βαθμός: 4)

Οι διοικητικές, οργανωτικές και γραφειοκρατικές προϋποθέσεις για τη συμμετοχή των σχολείων σε ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα είναι εξαιρετικά μεγάλες και χρονοβόρες, σε βαθμό που, συχνά, λειτουργούν ανασταλτικά.

Ωστόσο, η έξοδος των μαθητών/τριών και η συνάντηση με άλλα πολιτισμικά, κοινωνικά και εκπαιδευτικά πλαίσια κινητοποιούν τις διεργασίες μάθησης και θα αποτελούσαν ευκαιρίες ιδιαίτερα για παιδιά που προέρχονται από κοινωνικά και οικονομικά στρώματα με δυσκολίες πρόσβασης σε ταξίδια κλπ. αν ήταν δωρεάν. Επίσης είναι πολύ χρήσιμο οι εκπαιδευτικοί να συνομιλούμε με άλλους εκπαιδευτικούς και να ανταλλάσσουμε ιδέες. Τα σχολεία θα πρέπει να αποκτήσουν την κατάλληλη υποδομή (π.χ. γραμματειακή στήριξη, τεχνικές υποδομές κλπ.) για να στηρίξουν τέτοιες πρωτοβουλίες και να πάψουν να είναι νοησιαρχικά, γνωσιοκεντρικά και εξετασιοκεντρικά.

Με δεδομένη την τεράστια πίεση που ασκεί η «διδακτέα ύλη» η ανταγωνιστικότητα των πρότυπων σχολείων προς το Δημόσιο σχολείο, η άνωθεν επιβολή ανταγωνιστικότητας για κρίσιμες στιγμές της εκπαιδευτικής πορείας των μαθητών/τριών, οι εξετάσεις ελληνικής PISA,  καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη η ανάπτυξη ουσιαστικών προγραμμάτων και παρεμβάσεων με τη συμμετοχή των μαθητών/τριών, ή ακόμη και η συμμετοχή στα επίσημα προγράμματα.

Η ενίσχυση της συμμετοχής των εκπαιδευτικών σε δράσεις κοινωνικού ενδιαφέροντος απαιτεί την αποκατάσταση ενός σταθερού πλαισίου εργασίας και ασφαλούς κλίματος εμπιστοσύνης στο σχολείο και τον τερματισμό μιας περιόδου συνεχών επιχειρήσεων κατηγοριοποίησης και εμπορευματοποίησής του.

Σε κάθε περίπτωση η αίσθηση της κοινωνικής και μορφωτικής ευθύνης που φέρουν οι εκπαιδευτικοί, τους στηρίζει στην ανάληψη διδακτικών παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η περιβαλλοντική κρίση, τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο φασισμός και η καλλιέργεια πνεύματος αλληλεγγύης και σεβασμού όλων των ανθρώπων και ιδιαίτερα των πιο αδύναμων.

 

 

Θετικά σημεία

1. Το υψηλό επίπεδο συναντίληψης που παρατηρείται στο εκπαιδευτικό σώμα, όπως καταγράφεται από τις διενεργηθείσες έρευνες.
2. Ο συνεχής διάλογος μεταξύ των εκπαιδευτικών της πράξης για θέματα παιδαγωγικών και διδακτικών πρακτικών.
3. Η ανταλλαγή εκπαιδευτικού υλικού από τους εκπαιδευτικούς της πράξης στους Συλλόγους Διδασκόντων και μέσα από εκπαιδευτικές ιστοσελίδες και περιοδικά που προωθούν το συλλογικό πνεύμα, ενάντια στον ανταγωνισμό.
4. Ο υποτιτλισμός σειράς παιδαγωγικών video που αναφέρονται στην ιστορία της παιδαγωγικής και στα κρίσιμα ερωτήματα που θέτουν διάφοροι παιδαγωγοί, όχι μόνο στο παρελθόν αλλά στο σήμερα. http://doe.gr/%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF-2024/
5. Η υψηλή ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών για ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα όπως η περιβαλλοντική και κλιματική κρίση, η καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η φτώχεια, οι κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανισότητες, ο υποσιτισμός, η παιδική εργασία, η παιδική εκμετάλλευση, η διαμόρφωση του κοινωνικού φύλου και τα στερεότυπα που τη συνοδεύουν, η καλλιέργεια πνεύματος αλληλεγγύης, συμπερίληψης και σεβασμού όλων των ανθρώπων και ιδιαίτερα των διαφορετικών και των πιο αδύναμων.
6. Οι πολλές, σημαντικές και καθημερινές διδακτικές παρεμβάσεις και προγράμματα για ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα. Ο διαρκής διάλογος με τους/τις μαθητές/τριες για όλα τα ζητήματα που τους απασχολούν και όχι μόνο για την «κάλυψη της ύλης»
7. Η αξιοποίηση σύγχρονων οπτικοακουστικών μέσων και σύγχρονων κινηματογραφικών ταινιών, ως φιλμικά κείμενα, για την ανάπτυξη της κρίσης και των απόψεων των μαθητών/τριών, μέσα από δημοκρατικό διάλογο.

Σημεία προς βελτίωση

1. Επαναφορά της απαλλαγής από τα διδακτικά καθήκοντα κατά την περίοδο της επιμόρφωσης, όπως συνέβαινε στη Μετεκπαίδευση και τα Διδασκαλεία που πρέπει να επαναλειτουργήσουν.
2. Να υλοποιηθούν οι προτάσεις που διατυπώνονται από την επιτροπή της UNESCO για την ενίσχυση της δημόσιας εκπαίδευσης και του κύρους του έργου των εκπαιδευτικών. Να ενισχυθεί η ουσιαστική επιμορφωτική διαδικασία, συμπεριλαμβάνοντας προγράμματα ανταλλαγών και ερευνητικών πρωτοβουλιών, που θα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της σταδιοδρομίας των εκπαιδευτικών. Για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών στις ανάγκες τους, οι επιμορφωτικές διαδικασίες θα πρέπει να απευθύνονται σε όλους/ες, θα πρέπει να είναι δίκαιες, δωρεάν, με άδεια και να προσμετρώνται στην εργασία τους.

https://www.ei-ie.org/en/item/28473:activating-the-recommendations-of-the-un-high-level-panel-on-the-teaching-profession

3. Απαλλαγή των επιμορφωτικών και μεταπτυχιακών σπουδών από την εμπορευματοποίησή και κατάργηση της «αγοράς» μορίων για τον διορισμό και τη συμμετοχή στην επιλογή στελεχών.
4. Εξασφάλιση όλων των προϋποθέσεων (διοικητικών, τεχνικών, οικονομικών κλπ.) για την ανταλλαγή δωρεάν επισκέψεων με άλλα σχολεία της χώρας ή στο εξωτερικό. Προτεραιότητα σε εκείνα τα σχολεία οι μαθητές των οποίων έχουν λιγότερες δυνατότητες για πραγματοποίηση εκδρομών, ταξιδιών κλπ.
5. Μέριμνα της Πολιτείας για δωρεάν πρόσβαση μαθητών και εκπαιδευτικών σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, Μουσεία, θέατρα, σημαντικές εκθέσεις. Δωρεάν προγράμματα στα Σχολεία από τα Δημόσια Μουσεία και τους δημόσιους φορείς τέχνης, χρηματοδοτούμενα από τον κρατικό προϋπολογισμό.

 

 

Γ. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

 

Λειτουργία	Αριθμός Δράσεων που υλοποιηθήκαν		Άξονες στους οποίους υλοποιηθήκαν Δράσεις
Παιδαγωγική́ και μαθησιακή́ λειτουργιά	(εξάγονται αυτόματα)		(εξάγονται αυτόματα)
Διοικητική́ λειτουργιά	(εξάγονται αυτόματα)		(εξάγονται αυτόματα)
Επαγγελματική́ ανάπτυξη των εκπαιδευτικών	(εξάγονται αυτόματα)		(εξάγονται αυτόματα)
Βαθμός επίτευξης των στόχων που είχαν τεθεί́	1 Ελάχιστα	2 Μερικώς	3 Σε μεγάλο βαθμό́	4 Πλήρως
Σημαντικότερα αποτελέσματα των Δράσεων	Η ποιότητα των εκδηλώσεων, η επιστημονική πληρότητα των εισηγητών και ο πλούτος του προβληματισμού που αναπτύχθηκε,  ανέδειξαν σημαντικές πλευρές της ανεπάρκειας των εφαρμοζόμενων εκπαιδευτικών πολιτικών. Η διάθεση των συναδέλφων εκπαιδευτικών να συναντηθούν με τον ακαδημαϊκό λόγο βοήθησε σημαντικά στη διάχυση αυτού του προβληματισμού και των βασικών συμπερασμάτων του. Οι εκπαιδευτικοί έχουν απόλυτη συνείδηση ότι η επίτευξη των στόχων που τέθηκαν εξαρτάται από την ακολουθούμενη εκπαιδευτική πολιτική. Η επισήμανση των βασικών προβλημάτων που δημιουργεί η εκπαιδευτική πολιτική, προβλήματα τα οποία, με τη σειρά τους, δυσχεραίνουν τον σχεδιασμό κατάλληλων αναλυτικών προγραμμάτων και εξειδικευμένων παρεμβάσεων και διδακτικών πρακτικών. Από το σύνολο των δράσεων ως σημαντικότερα αποτελέσματα σημειώνουμε: α) Την  επισήμανση και ανάδειξη των κοινωνικών παραμέτρων που  επικαθορίζουν τις εκπαιδευτικές λειτουργίες και διαδικασίες και που τις περισσότερες φορές αγνοούνται κατά τον σχεδιασμό και την παραγωγή των εκπαιδευτικών πολιτικών. β) Την αποτύπωση του ενδιαφέροντος των εκπαιδευτικών για όλα τα ζητήματα που αφορούν στην εκπαιδευτική και παιδαγωγική λειτουργία. Το ενδιαφέρον αυτό αποτυπώθηκε με τη μαζική συμμετοχή των εκπαιδευτικών: i) στις διαδικτυακές εκδηλώσεις, με τα ερωτήματα που τέθηκαν, ii) στην ερευνητική αποτύπωση και καταγραφή μέσω των ερωτηματολογίων και με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών στη διαμόρφωσή τους. Η ογκώδης αυτή κοινωνική απεύθυνση των εκπαιδευτικών προσκρούει στις εφαρμοζόμενες εκπαιδευτικές πολιτικές που δεν απαντούν αποτελεσματικά στα ποικίλα εκπαιδευτικά προβλήματα, αγνοούν τον κόπο και την αγωνία των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας, ενώ το ΥΠΑΙΘΑ ανοίγει διαρκώς νέα μέτωπα, δημιουργώντας νέες υποχρεώσεις εκτός εκπαιδευτικών αρμοδιοτήτων. γ) Την ανάδειξη της σπουδαιότητας υποστήριξης όλων των μαθητών/τριών  με αναπηρία ή/και Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες, καθώς και της σπουδαιότητας των απαραίτητων μέσων διδασκαλίας (υλικών μέσων, μεθόδων και προγραμμάτων) για την υποστήριξη όλων των μαθητών, ώστε να προαχθούν σωματικά, νοητικά, συναισθηματικά, κοινωνικά, ηθικά και αισθητικά, μέσα σε κλίμα ισοτιμίας, ελευθερίας, ασφάλειας και σεβασμού της προσωπικότητάς τους, ώστε να ικανοποιούνται τα εκπαιδευτικά και κοινωνικά δικαιώματα των μαθητών με αναπηρίες. δ) Τη σπουδαιότητα της ύπαρξης των Ειδικών Σχολείων και την ανάγκη στελέχωσης και υποστήριξής τους, με σταθερό οργανικά τοποθετημένο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων. ε) Τη σημασία της η επαφής με τη συσσωρευμένη επιστημονική γνώση, με μεθόδους και πρακτικές που υποστηρίζονται από την σύγχρονη έρευνα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση που μπορεί να συμπληρώνει την εμπειρία και γνώση από την ίδια την διδακτική πράξη. Η καταγραφή διεθνών τεκμηριωμένων διδακτικών πρακτικών, καθώς και η όροι με τους οποίους μπορούν να ενταχθούν στο Δημόσιο Σχολείο και την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. στ) Την επισήμανση του ρόλου τόσο της Γενικής όσο και της Ειδικής Αγωγής στην κοινωνική αποδοχή των αρχών του σεβασμού της διαφορετικότητας και της συμπεριληπτικότητας,  μέσα από ενεργητικές, βιωματικές και συνεργατικές πρακτικές μάθησης και κοινωνικοποίησης. ζ) Την εμφατική υπογράμμιση του ρόλου της Πολιτείας, η οποία οφείλει να εξασφαλίσει τη φοίτησή όλων των μαθητών/τριών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο κατάλληλο πλαίσιο με την κατάλληλη υποστήριξη, ιδιαίτερα στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και στους πρόσφυγες και μετανάστες μαθητές/τριες. η) Την ανάδειξη των αναγκαίων υλικών προϋποθέσεων και υποδομών για την βελτίωση του σχολείου, που προσκρούουν στην υποχρηματοδότηση των σχολικών μονάδων, στις ελλείψεις σε εκπαιδευτικό, επιστημονικό και βοηθητικό προσωπικό, στην απουσία μόνιμου και σταθερού εκπαιδευτικού προσωπικού, ώστε τα σχολεία να μπορούν να σχεδιάζουν σε βάθος χρόνου. θ) Την αποτύπωση και καταγραφή  των ελλείψεων σε βασικές πλευρές της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. ι) Την καταγραφή, αποτύπωση και επεξεργασία της κριτικής και των απόψεων των εκπαιδευτικών σε κομβικά ζητήματα της εκπαιδευτικής διαδικασίας (αναλυτικά προγράμματα επιμόρφωση, σχέσεις μέσα στο σχολείο, συνεργατικές πρακτικές). ια) Την ανάδειξη της σημασίας των σχολικών χώρων και των κτιριακών υποδομών για την ασφάλεια και την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας. ιβ) Την ανάδειξη της αναγκαιότητας να είναι οι εκπαιδευτικοί ενεργοί συνδιαμορφωτές των θεματικών, των διαδικασιών και του περιεχομένου μιας ουσιαστικής επιμορφωτικής διαδικασίας και όχι άβουλοι δέκτες άνωθεν επιλογών. ιγ) Τ συλλογή, καταγραφή και ηλεκτρονική έκδοση τοποθετήσεων, άρθρων και απόψεων της πανεπιστημιακής κοινότητας, που βοηθάει στην ανάπτυξη πλούσιου προβληματισμού και διαλόγου σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα και τη διάχυση των ζητημάτων που αναδείχθηκαν στη δημόσια σφαίρα και το δημόσιο λόγο.
Δυσκολίες που παρουσιάστηκαν	Οι βασικοί παράγοντες δυσκολίας παραμένουν: α) Η απουσία διαλόγου του Υπουργείου Παιδείας με  τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών. Το γεγονός ότι οι απόψεις και τα αιτήματα του εκπαιδευτικού κλάδου δεν συζητούνται με επιλογή του Υπουργείου Παιδείας. β) Η ένταση των περιστατικών διοικητικής πίεσης, παραβίασης στοιχειωδών δικαιωμάτων των εκπαιδευτικών, ο αυξημένος φόρτος γραφειοκρατικής εργασίας, η θεαματική αύξηση άδικων διώξεων σε βάρος εκπαιδευτικών, η απαξίωση των συλλογικών οργάνων και ιδιαίτερα του ρόλου του συλλόγου διδασκόντων. γ) Το κλίμα ανταγωνισμού και τα αρνητικά στερεότυπα που προβάλλονται στο κοινωνικό σώμα για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα φορτισμένο περιβάλλον και να ενθαρρύνεται η στοχοποίηση των εκπαιδευτικών για κάθε κακοδαιμονία του εκπαιδευτικού συστήματος. δ) Η συνολικότερη οικονομική, κοινωνική, πολιτισμική κρίση και οι επιπτώσεις της στην εκπαιδευτική διαδικασία.

 

Ανάδειξη Πρακτικών και προτάσεις για αξιοποίησή τους Επιλέγετε μόνο τους άξονες που έχουν δηλωθεί από τη σχολική μονάδα (βγαίνουν αυτόματα)	ΑΞΟΝΑΣ /ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ (ΑΥΤΌΜΑΤΑ)	url (σύνδεσμος
	Ανταλλαγή εμπειριών, μελέτη ερευνών, συζήτηση και αναστοχασμός πάνω στα ζητήματα της επίδρασης των όρων διαβίωσης και των συνθηκών εργασίας των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην εκπαιδευτική διαδικασία, στη διδασκαλία και τη μάθηση. Συζήτηση και παρουσίαση τεκμηριωμένων ερευνητικών διδακτικών πρακτικών που ανταποκρίνονται στα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Συζήτηση επίκαιρων ζητημάτων και σύγχρονων αντιπαραθέσεων για την ειδική και συμπεριληπτική εκπαίδευση. Συμμετοχή σε σχετικές ημερίδες και συνέδρια. Διερεύνηση προτάσεων και λύσεων.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
	Καταγραφή, μελέτη και επεξεργασία των υποδομών, των αναγκών και των ελλείψεων των Ειδικών Σχολείων, σε συνδυασμό με την περαιτέρω επεξεργασία των απόψεων των εκπαιδευτικών των Ειδικών σχολείων για τα ζητήματα της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Κριτική προσέγγιση της υπάρχουσας πραγματικότητας.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
	Οι συνεργατικές μορφές διδασκαλίας και μάθησης ως εργαλείο ανάπτυξης των διαπροσωπικών και διομαδικών σχέσεων, ενδυνάμωσης της αυτοεκτίμησης των μαθητών/τριών, εμπέδωσης κλίματος συνεργασίας και ενότητας μεταξύ́ των μελών της ομάδας και κατανόησης τόσο των δικών τους αναγκών και συναισθημάτων όσο και των άλλων. Οι στάσεις και οι απόψεις των εκπαιδευτικών απέναντι στη συνεργατική διδασκαλία και μάθηση. Αντιμετώπιση των διαφορών μέσα από δημοκρατικό διάλογο, με συμπεριληπτική και ενταξιακή κατεύθυνση, με ανάπτυξη συλλογικότητας και αλληλεγγύης μεταξύ των μαθητών/τριών.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
	Οι απόψεις των εκπαιδευτικών για τις δυσκολίες και τις δυνατότητες που υπάρχουν στην ανάπτυξη των σχέσεών τους με τους/τις μαθητές/τριες. Η επίδραση ενός συνεργατικού, δημοκρατικού παιδαγωγικού και εκπαιδευτικού πλαισίου στην ανάπτυξη των σχέσεων μαθητών / εκπαιδευτικών. Η ανάδειξη των αξιών της συνεργασίας και της αλληλεγγύης απέναντι στον άκρατο ανταγωνισμό και την αντιπαλότητα.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
	Καταγραφή και διερεύνηση της σημασίας των σχολικών χώρων (τάξεις, βιβλιοθήκες, αίθουσες εκδηλώσεων και συνεδριάσεων, αυλές κλπ) και των κτιριακών υποδομών που συντελούν και αρμόζουν στην ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών σχολικής και προσχολικής ηλικίας, στη Γενική και την Ειδική Εκπαίδευση.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
	Διαμόρφωση ενός ξεκάθαρου πλαισίου αρχών διαφάνειας και κατανομής της κρατικής χρηματοδότησης. Παρουσίαση βασικών αρχών λειτουργίας της χρηματοδότησης των Σχολικών Μονάδων από τους Δήμους και τις Σχολικές Επιτροπές. Συζήτηση για τις αλλαγές που επιφέρει το νέο νομοθετικό πλαίσιο και την ανάγκη διατήρησης των Δημοτικών Επιτροπών Παιδείας και των Σχολικών Επιτροπών. Παρουσίαση ενός πλαισίου αρχών διαχείρισης που ανταποκρίνεται στις παιδαγωγικές και μορφωτικές ανάγκες της σύγχρονης εκπαιδευτικής διαδικασίας και των σχολικών υποδομών.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
	Η ανάγκη διαμόρφωσης δημόσιων και δωρεάν θεσμών επιμόρφωσης, που ανταποκρίνονται στις πραγματικές και διατυπωμένες ανάγκες των εκπαιδευτικών της πράξης, που επιλέγονται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, βασίζονται σε επιστημονικά και ερευνητικά δεδομένα, επεξεργάζονται τη διεθνή εμπειρία, με άδεια από τα διδακτικά καθήκοντα.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
Προτάσεις για αναγκαίες επιμορφώσεις	ΑΞΟΝΑΣ (ΑΥΤΟΜΑΤΑ)	url (σύνδεσμος
	Διδασκαλία, μάθηση, αξιολόγηση	https://youtube.com/live/DLFAFnIK558?feature=share
	Σχολική διαρροή, φοίτηση	https://youtube.com/live/beeSJmHcVcI?feature=share
	Σχέση μεταξύ μαθητών/τριών	https://www.youtube.com/watch?v=Tnr2SXW8O5g
	Σχέση μεταξύ μαθητών/τριών εκπαιδευτικών	https://youtube.com/live/BCEssXZJNfo?feature=share
	Ηγεσία, οργάνωση και διοίκηση της σχολικής μονάδας	https://youtube.com/live/OglkwN4iERg?feature=share
	Σχολείο και κοινότητα	https://youtube.com/live/5E6tTjMmHiE?feature=share
	Συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε επιμορφωτικές δράσεις	https://youtube.com/live/dNx-scZwyno?feature=share

 

 

ΠΡΑΞΗ …..^η  …………… …./06/2024

Του Συλλόγου Διδασκόντων του ……^ου Ειδικού Δημοτικού Σχολείου/Νηπιαγωγείου ………………………………

ΘΕΜΑ:

«Ειδική συνεδρίαση για την αποτίμηση και τον συλλογικό προγραμματισμό της σχολικής μονάδας του σχολικού έτους 2023 – 2024»

 

Στην …………………………………. και  στο γραφείο συνεδριάσεων του ……^ου Ειδικού Δημοτικού Σχολείου/Νηπιαγωγείου, ο Σύλλογος Διδασκόντων αποτελούμενος από τους/τις εκπαιδευτικούς κ. κ.:

 

 

 

συνήλθε  σήμερα, ημέρα ………………. ……./06/2024  και ώρα ………… σε ειδική συνεδρίαση, ύστερα από πρόσκληση του Διευθυντή/ντριας,/ Προϊσταμένης/ου με θέμα:

«Αποτίμηση του έργου της σχολικής μονάδας για το 2023-2024»

Η συνεδρίαση ξεκίνησε με ενημέρωση από τον/την Διευθυντή/ντρια – Προϊσταμένη/ο του Σχολείου, για την κείμενη νομοθεσία και συγκεκριμένα 1. τον Νόμο 4823/2021 (ΦΕΚ  136/03.08.2021), 2. το (ΦΕΚ 4189/ 10.09.2021), 3. Το ΦΕΚ 5401/29.09.2021 4. Τον Νόμο 4692/2020 (ΦΕΚ 111/12.06.2020, 5. την με αρ. πρωτ. 108906/ΓΔ4/07-09-2021 Υ.Α. (ΦΕΚ Β΄ 4189), 6. Το χρονοδιάγραμμα υποβολής του Συλλογικού Προγραμματισμού, των Σχεδίων Δράσης και της Ετήσιας Έκθεσης Εσωτερικής Αξιολόγησης των σχολικών μονάδων  με την με αρ. πρωτ. 114708/ΓΔ4/12-10-2023, 7. Την εγκύκλιο 53360/ΓΔ4/ 22-05-2024 Υπενθύμιση καταληκτικών ημερομηνιών για το σχολικό έτος 2023-2024, 8. Τις σχετικές οδηγίες του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) που βρίσκονται στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις :

https://iep.edu.gr/el/odigoi-kai-ergaleia-m/2024 , http://iep.edu.gr/images/axiologisi/odigos_axiologisis_sept_2021_v2.pdf, και

http://iep.edu.gr/images/axiologisi/%CE%91%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%B7%CF%83%CE%B7_v.5.pdf

Στη συνεδρίαση του Συλλόγου Διδασκόντων κατατέθηκαν και παρουσιάστηκαν τα σχέδια δράσης της σχολικής μονάδας, τα οποία έχουν αναρτηθεί στη σχετική πλατφόρμα του ΙΕΠ, καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, κατά φάση ανάρτησης, όπως ορίζεται από τη σχετική νομοθεσία. Τα σχέδια δράσης που έχουν αναρτηθεί βρίσκονται εκτυπωμένα και αποθηκευμένα στο σχετικό αρχείο της σχολικής μονάδας.

Ακολούθησε γόνιμη και δημιουργική διαλογική συζήτηση, κατά την οποία κατατέθηκαν και εκφράστηκαν απόψεις, ιδέες και κείμενα στο Σύλλογο Διδασκόντων, τα οποία αφορούν στη συνολική αποτίμηση του σχολικού έτος 2023-2024.

Όλα τα παραπάνω έλαβε υπόψη του ο Σύλλογος Διδασκόντων για να αποφασίσει.

Ως εκ τούτων α π ο φ α σ ί ζ ε ι ομόφωνα ή κατά πλειοψηφία για την αποτίμηση του σχ. Έτους 2023 – 2024 να αναρτηθεί στη σχετική πλατφόρμα το παρακάτω κείμενο,  ως έχει παρακάτω:

Τελική αποτίμηση

(έτος αναφοράς: 2023-2024) / ΕΙΔΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Α. Ταυτότητα της σχολικής μονάδας

Το σχολείο μας, όπως κάθε Ειδικό σχολείο, εκπαιδεύει και υποστηρίζει μαθητές/μαθήτριες με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, οι οποίοι/ες συνιστούν μια ιδιαίτερα ευάλωτη κοινωνική ομάδα. Επίσης, λειτουργεί σε μια περιοχή με πολύπλοκα κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά χαρακτηριστικά. Οι εκπαιδευτικοί και οι οικογένειες των μαθητών αποτελούν ένα πολυσύνθετο μωσαϊκό που περιλαμβάνει πληθυσμούς με ποικίλα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτιστικά και μορφωτικά χαρακτηριστικά, καθώς και ένα σημαντικό ποσοστό ευπαθών κοινωνικών ομάδων.

Οι δράσεις που υλοποιήσαμε κατά το σχολικό έτος 2023-2024 υποδεικνύουν, με σαφήνεια, ότι όλες οι πτυχές της εκπαιδευτικής και παιδαγωγικής λειτουργίας συνδέονται στενά με τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές συνθήκες που επικρατούν στο μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας. Επιπλέον, αυτές οι συνθήκες επηρεάζονται από τον τρόπο και τους όρους με τους οποίους η Πολιτεία και το ΥΠΑΙΘΑ αντιμετωπίζουν αυτές τις παραμέτρους στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Ζητήματα που Πρέπει να Επιλυθούν

1. Η ενίσχυση και Εκτίμηση του Ρόλου των Εκπαιδευτικών είναι θεμελιώδης για τη διασφάλιση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Αυτό περιλαμβάνει την παροχή επαρκών πόρων, την επιμόρφωση στη βάση των ενδιαφερόντων των εκπαιδευτικών και την αναγνώριση της σημασίας της εργασίας τους. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αισθάνονται ότι εκτιμώνται και υποστηρίζονται στο έργο τους.
2. Η εξασφάλιση Επαρκών Υποδομών, υλικών, κτιριακών και ηλεκτρονικών είναι κρίσιμη για την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης, σύγχρονες και ασφαλείς εγκαταστάσεις, εξοπλισμένες με την απαραίτητη τεχνολογία για την υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
3. Η επαρκής Δημόσια Χρηματοδότηση της Εκπαίδευσης είναι απαραίτητη για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών των σχολικών μονάδων. Πρέπει να είναι σταθερή, διαφανής, επαρκής και να εξασφαλίζει ότι όλα τα σχολεία έχουν τα απαραίτητα μέσα για να υποστηρίξουν την εκπαιδευτική τους αποστολή.
4. Η ενίσχυση όλων των δημόσιων και δωρεάν δομών Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (Ειδικά σχολεία, Τμήματα Ένταξης, Παράλληλη στήριξη, διαγνωστικές δομές) και η λειτουργία Αντισταθμιστικών Δομών, η ψυχολογική και υγειονομική υποστήριξη, για όλους τους μαθητές και ιδιαίτερα αυτών που προέρχονται από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ώστε στα παιδιά με αναπηρίες ή/και εεα να παρέχεται αποτελεσματική και κατάλληλη εκπαίδευση σύμφωνα με τις ανάγκες τους.
5. Η σταθερή εργασία οργανικής σχέσηςτων εκπαιδευτικών είναι βασική για την ανάπτυξη διαρκών και ουσιαστικών σχέσεων με τους μαθητές και τις οικογένειές τους. Η εργασιακή ασφάλεια επιτρέπει στους εκπαιδευτικούς να επικεντρωθούν στη διδασκαλία και την παιδαγωγική τους αποστολή.
6. Η ενσωμάτωση της Κριτικής των Εκπαιδευτικών στα Αναλυτικά Προγράμματα. Οι εκπαιδευτικοί, μέσω της εμπειρίας τους, μπορούν να προσφέρουν πολύτιμες προτάσεις για το περιεχόμενο, την ύλη, καθώς και την αναγκαιότητα και το είδος των διδακτικών υλικών.
7. Η ενίσχυση των Ευάλωτων Κοινωνικών Ομάδων είναι ζωτικής σημασίας για την εκπαιδευτική ισότητα. Πολιτικές που προάγουν την κοινωνική ένταξη, ανταποκρίνονται στις ανάγκες και παρέχουν ίσες ευκαιρίες σε όλους/ες τους/τις μαθητές/τριες διαμορφώνουν όρους ισότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης στο εκπαιδευτικό σύστημα.
8. Ενίσχυση των Βιβλιοθηκών και της Τέχνης. Η πρόσβαση σε βιβλία, η συμμετοχή σε καλλιτεχνικές δραστηριότητες και η δωρεάν παρακολούθηση παραστάσεων προάγουν την κριτική σκέψη, τη δημιουργικότητα και την πολιτισμική ανάπτυξη.

Τα παραπάνω ζητήματα παραμένουν άλυτα από την Πολιτεία και το ΥΠΑΙΘΑ. Η δημοσιοποίηση των ιδιαιτεροτήτων θα μπορούσε να οδηγήσει σε ωραιοποίηση ή ανταγωνισμό και προσαρμογή της εκπαιδευτικής εργασίας στις ανάγκες της δημόσιας εικόνας και όχι στις ανάγκες των μαθητών. Κρίνουμε πως τόσο η συζήτηση για αυτές τις ιδιαιτερότητες, όσο και οι αποφάσεις για την αξιοποίηση ή την αντιμετώπισή τους είναι προτιμότερο να παραμένουν στο εσωτερικό της σχολικής κοινότητας. Άλλωστε όλα αυτά τα ζητήματα αποτέλεσαν αντικείμενο συζήτησης και αποτυπώνονται στα Πρακτικά  και τις αποφάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων. Γι’ αυτό επιλέγουμε να εστιάσουμε την προσοχή μας αποκλειστικά στα γενικά χαρακτηριστικά.

Η επιμονή του Υπουργείου να πραγματοποιήσει εθνικές εξετάσεις στην Στ’ Δημοτικού αυξάνει αυτούς τους κινδύνους, δημιουργώντας περιβάλλον σύγκρισης και ανταγωνισμού που μπορεί να υπονομεύσει την κριτική σκέψη και την εκπαιδευτική αποστολή των σχολικών μονάδων.

Η αριθμητική αποτύπωση των ιδιαιτεροτήτων κάθε σχολικής μονάδας μπορεί να αδικεί τον πλούτο της εκπαιδευτικής ζωής, οδηγώντας σε μια μετέωρη ιεράρχηση και κατηγοριοποίηση που αποσπά την προσοχή από τον κεντρικό παιδαγωγικό στόχο: τη μορφωτική στήριξη και την προαγωγή του μαθητικού πληθυσμού και την εξέλιξη της κριτικής σκέψης και της κοινωνικοποίησης κάθε μαθητή.

Διευκρινίζουμε, λοιπόν, ότι η, ενδεχόμενη, αξιοποίηση της όποιας ποσοτικοποίησης στην οποία οφείλουμε να προχωρήσουμε εξαιτίας της υποχρεωτικής ποσοτικής αποτύπωσης στην εφαρμογή αυτή, στερείται επιστημονικής εγκυρότητας, και ως εκ τούτου δεν συναινεί σε αυτήν η επιστημονική, παιδαγωγική και επαγγελματική μας κρίση.

 

Β. Αποτίμηση του έργου της σχολικής μονάδας

Παιδαγωγική και μαθησιακή λειτουργιά

Β.1.1 Διδασκαλία, μάθηση και αξιολόγηση (Βαθμός: 4)

Η σημασία των εκπαιδευτικών μέσων διδασκαλίας (υλικών μέσων, μεθόδων και προγραμμάτων) για την υποστήριξη όλων των μαθητών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ώστε να προαχθούν γνωστικά, συναισθηματικά, κοινωνικά και αισθητικά μέσα σε κλίμα σεβασμού της προσωπικότητάς τους, ασφάλειας, ισοτιμίας και ελευθερίας οφείλει να αποτελεί προτεραιότητα της Πολιτείας.

Προκειμένου να επιτευχθούν τα παραπάνω, είναι απαραίτητη η εξασφάλιση των υλικών προϋποθέσεων για την υλοποίηση της μάθησης στο ειδικό σχολείο  και η επαφή του προσωπικού με τη συσσωρευμένη επιστημονική γνώση, με μεθόδους και πρακτικές που υποστηρίζονται από την σύγχρονη έρευνα, καθώς και με τις εξελίξεις και προσεγγίσεις για τα εκπαιδευτικά και κοινωνικά δικαιώματα των μαθητών με αναπηρίες.

Στο Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε 3-4.01.2024 τα πρακτικά του οποίου υπάρχουν σε ηλεκτρονική έκδοση http://doe.gr/wp-content/uploads/2024/05/27-EKPAIDEYTIKO-SYNEDRIO-DOE-POED-2-3-4_1.pdf, παρουσιάστηκαν σημαντικά στοιχεία και ευρήματα από την έρευνα που διεξήχθη.

Τόσο από τα πορίσματα της έρευνας, όσο και στις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στις 18.02.2024 https://youtube.com/live/H7DIvhYH42s?feature=share,  (πρακτικά http://doe.gr/wp-content/uploads/2024/05/%CE%A0%CE%A1%CE%91%CE%9A%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%91-18_2.pdf ),    και στις 14.04.2024 https://youtube.com/live/DLFAFnIK558?feature=share

(πρακτικά: https://doe.gr/%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-14-4-2024/ , διατυπώθηκαν σημαντικές απόψεις:

Παρουσιάστηκαν τεκμηριωμένες διδακτικές πρακτικές και αναδείχθηκαν οι λόγοι που μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της εκπαιδευτικής διαδικασίας (μεταγνωστικές στρατηγικές, διδασκαλία μέσω συνομηλίκων, άμεση διδασκαλία, γονεϊκή συμμετοχή, σχέση εκπαιδευτικού-μαθητή, λειτουργική ανάλυση συμπεριφοράς, διαμορφωτική αξιολόγηση, συνεργατική μάθηση, συνδιδασκαλία).

Τα εκπαιδευτικά συστήματα πρέπει να εφαρμόζουν πολιτικές οι οποίες θα συνδυάζουν τη φιλοσοφία και τις αξίες της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης με στρατηγικές, προγράμματα και δομές της ειδικής εκπαίδευσης, ώστε να ικανοποιούν τις ανάγκες των μαθητών.

Η  κατάργηση των δομών της ειδικής αγωγής στερεί το δικαίωμα των ασθενέστερων κοινωνικά οικογενειών να προσφέρουν στα παιδιά τους ειδική εκπαίδευση,  αποτελεί κοινωνικό αποκλεισμό. Οδηγεί σε ένα πισωγύρισμα, στην εποχή που η ειδική εκπαίδευση δεν ήταν νομικά αναγνωρισμένη. Πολλοί από αυτούς τους μαθητές θα χαθούν από την εκπαίδευση, θα ξαναγίνουν το αόρατο κομμάτι της κοινωνίας.

Η εκπαιδευτική κοινότητα αναγνωρίζει  ότι στα Ειδικά Σχολεία υπάρχουν ένα εξειδικευμένα προγράμματα τα οποία πρέπει να διαφυλάξουμε και να ενισχύσουμε. Βασική αρχή αποτελεί ότι η ειδική εκπαίδευση είναι ένα ατομικό και συνάμα δημόσιο αγαθό και ταυτόχρονα ένα κοινωνικό δικαίωμα για όλους.

Στην έρευνα https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc0HL6RKtaNnIpzZxpxF4NfbDEVwNIl1Jf8o7NkeCjQZzh60w/viewform

οι εκπαιδευτικοί- ΕΕΠ-ΕΒΠ  των Ειδικών Σχολείων σε ποσοστό 68% εκτιμούν ότι δεν υπάρχει κρατική υποστήριξη που να εξασφαλίζει στους/στις μαθητές/τριες ισότιμες ευκαιρίες εκπαίδευσης, το 63,5% θεωρεί ότι οι οικογένειες των μαθητών/τριών δεν στηρίζονται οικονομικά επαρκώς, μόνο το 47,7%  θεωρεί την πρώιμη παρέμβαση επαρκή, ενώ το 76,2% εκτιμά ότι υπάρχει μια συνεχής αύξηση της εμπορευματοποίησης της ειδικής εκπαίδευσης.

Το συντριπτικό ποσοστό (πάνω από 90%) διαφωνεί με την κατάργηση των ειδικών σχολείων και πάνω από 95% διαφωνεί με απόψεις για την κατάργηση κάθε μορφής ειδικής εκπαίδευσης.

Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την ανάγκη διάθεσης πόρων από την Πολιτεία ώστε αφενός να ενισχυθούν τα ειδικά σχολεία και αφετέρου να μπορούν τα γενικά σχολεία να δεχτούν περισσότερους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Από τα πορίσματα της έρευνας  http://doe.gr/wp-content/uploads/2024/05/SurveyBma-2023-%CE%97-%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE-%CE%B6%CF%89%CE%AE-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%91%CE%B2%CE%AC%CE%B8%CE%BC%CE%B9%CE%B1%CF%82-%CE%95%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7%CF%82.pdf, αλλά και από τις εισηγήσεις και τις αναφορές σε πλήθος ερευνητικών στοιχείων προκύπτει ότι, με ευθύνη των ασκούμενων εκπαιδευτικών πολιτικών, διαμορφώνεται ένα εκπαιδευτικό σύστημα που στερεί την ικανοποίηση από τον πυρήνα της δουλειάς μας, που είναι να διδάσκουμε στις μαθήτριες και στους μαθητές μας, να σχετιζόμαστε και να αλληλεπιδρούμε παιδαγωγικά μ’ αυτές και μ’ αυτούς.

Στον αντίποδα όλων των παραπάνω, η αυθεντική δημιουργικότητα, αφορά τη συνειδητή και αυτόβουλη ενεργοποίηση συνόλου ικανοτήτων που έχουν οι εκπαιδευτικοί όπως: η ενσυναίσθηση, η κριτική ικανότητα και αυτοκριτική, η διαίσθηση, η φαντασία. Αυτά δεν ενεργοποιούνται με διατάγματα. Αντίθετα, κατατίθενται, εξασκούνται και αναπτύσσονται μόνο αυτόβουλα και συνειδητά σε ένα περιβάλλον θετικής επιρροής, αναγνώρισης του κοινωνικού ρόλου των εκπαιδευτικών, μισθολογικής τους αναβάθμισης,  σταθερών εργασιακών σχέσεων, επικράτησης των αξιών της  δημοκρατίας, της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης,  αξιοπρεπούς διαβίωσης αποκλειστικά από τον μισθό, επιστημονικής, ψυχολογικής και εργασιακής υποστήριξης με επιμορφωτικούς, ανατροφοδοτικούς θεσμούς, όπως η μετεκπαίδευση. Η δημιουργικότητα και η απόλαυση από τη συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία προϋποθέτει ισχυρά εσωτερικά κίνητρα. Και οπωσδήποτε είναι ασύμβατη με κάθε καθεστώς εξαναγκασμού, εκβιασμού, αποσταθεροποίησης των συνθηκών εργασίας των εκπαιδευτικών. Επομένως, είναι σαφές ότι οι όροι και οι συνθήκες εργασίας επιδρούν στη διδασκαλία και τις διαδικασίες μάθησης. Το γεγονός ότι παρά τη στοχοποίησή τους και τα αρνητικά βιώματα από τις εκπαιδευτικές πολιτικές που υφίστανται, οι εκπαιδευτικοί επιμένουν να επιτελούν το ρόλο τους με υψηλό αίσθημα ευθύνης, αποτελεί μία ακόμα ένδειξη της ιδιαίτερα ανθεκτικής συνείδησής τους για τον κοινωνικό και μορφωτικό τους ρόλο.

 

Β.1.2 Σχολική διαρροή – φοίτηση (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 28.04.2024: https://youtube.com/live/beeSJmHcVcI?feature=share  με ηλεκτρονική έκδοση https://doe.gr/%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%ba%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-28-4-2024/

αναδείχτηκαν σημαντικά θέματα και διατυπώθηκαν σημαντικές απόψεις.

Παρουσιάστηκε η ανάλυση και η στατιστική επεξεργασία ερωτηματολογίων

Ερωτηματολόγιο 1: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc0HL6RKtaNnIpzZxpxF4NfbDEVwNIl1Jf8o7NkeCjQZzh60w/viewform

Ερωτηματολόγιο 2: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSe11hz_-IW1g-_vkwTxlhSl75VFfRGz1dZZNwrEUPtVUrUy2Q/viewform)

όπου εκφράζονται οι απόψεις των εκπαιδευτικών–ΕΕΠ-ΕΒΠ  των Ειδικών Σχολείων, για την αναπηρία και την ειδική εκπαίδευση και παρουσιάστηκαν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά στο έργο τους.

Οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι το Ειδικό Σχολείο αποτελεί την καταλληλότερη δομή φοίτησης για τη συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών/τριών τους, η πλειοψηφία των οποίων αποτελείται από παιδιά με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος, με νοητική υστέρηση, με διαταραχές λόγου και πολλαπλές αναπηρίες.

Η ανάλυση έδειξε ότι τα Ειδικά Σχολεία δεν υποστηρίζονται επαρκώς από την Πολιτεία ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες τους και να επιτελούν απρόσκοπτα το έργο τους. Συγκεκριμένα, το 50% στα Δημοτικά και το 70% στα Νηπιαγωγεία θεωρεί ότι ο αριθμός του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού, σχολικοί ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, άλλες ειδικότητες, εργοθεραπευτές, δεν επαρκεί για τα εξειδικευμένα προγράμματα των μαθητών. Υπάρχουν πολλές ελλείψεις προσωπικού (13/% σε Δασκάλους/ 18% σε Νηπιαγωγούς, σε ψυχολόγους και λογοθεραπευτές 10-15/% στα Δημοτικά και 35% στα Νηπιαγωγεία, σε ΕΒΠ 12% και 18% αντίστοιχα, ενώ στις υπόλοιπες ειδικότητες οι ελλείψεις ανέρχονται σε +25% στα Δημοτικά και +50% στα Νηπιαγωγεία.

Άνω του 50% αναφέρει μειωμένη ασφάλεια βασικών χώρων (προαύλιο, είσοδος, σκάλες, κοινόχρηστοι χώροι και χώροι υγιεινής).

Ολοήμερο πρόγραμμα το οποίο είναι απαραίτητο για τις δημόσιες και δωρεάν εξειδικευμένες υπηρεσίες και για τη  λειτουργικότητα της οικογένειας, διαθέτει μόνο το 30% των Ειδικών Δημοτικών και το 15% των Ειδικών Νηπιαγωγείων, γεγονός που πλήττει κυρίως τις ασθενέστερες οικογένειες.

Επιπλέον, αναφέρονται μη επαρκή αναλυτικά προγράμματα (σύμφωνα με το 60%), ελλείψεις σε ψηφιακό εξοπλισμό και ειδικά λογισμικά κατάλληλα για τους μαθητές, απουσία υλικών που βοηθούν την ανάπτυξη της επικοινωνίας και εναλλακτικών/ενισχυτικών προγραμμάτων επικοινωνίας για μαθητές/τριες που δεν έχουν αναπτύξει προφορικό λόγο, με  αποτέλεσμα περίπου το 97% των εκπαιδευτικών να δηλώνει ότι προκειμένου να φέρει σε πέρας το πρόγραμμα αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει προσωπικό του υλικό ή εξοπλισμό.

Ένα σημαντικό εύρημα της έρευνας, που αφορά στη σχολική διαρροή στην ειδική εκπαίδευση είναι το εξής: Σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς, οι σημαντικότεροι λόγοι, που μια οικογένεια αποφασίζει την εγγραφή του παιδιού της στο Ειδικό Σχολείο είναι η εξειδικευμένη υποστήριξη που λαμβάνει εκεί, λόγω της ύπαρξης εκπαιδευτικού, ειδικού εκπαιδευτικού και βοηθητικού προσωπικού, κατάλληλου υλικού. Επίσης, λόγω της ομαλής και ασφαλούς ένταξής του στο σχολείο. Αντίθετα, σημαντικοί λόγοι για τους οποίους οι γονείς δεν συναινούν στην εγγραφή στο Ειδικό Σχολείο, σχετίζονται με ζητήματα κοινωνικού στιγματισμού, μη παραδοχής των δυσκολιών του παιδιού και υποστελέχωσης των σχολείων.  Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι η πλήρης στελέχωση σε προσωπικό και η πληρότητα των υλικοτεχνικών υποδομών μαζί με την ψυχολογική και κοινωνική στήριξη των οικογενειών θα συμβάλουν καθοριστικά στη μείωση της σχολικής διαρροής.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι σημαντικό, οι συνάδελφοι να μην αλλάζουν κάθε χρόνο, να αποτελούν ένα σταθερό σημείο αναφοράς για τα παιδιά, να εμβαθύνουν στα σχετικά προβλήματα και να συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη κατάλληλων παιδαγωγικών στρατηγικών αντιμετώπισής τους. Ακόμη, στο επίπεδο των κοινωνικών πολιτικών, θα πρέπει να υπάρξει πρόνοια ώστε οι μαθητές των ευπαθών ομάδων να υποστηρίζονται συστηματικά, εστιάζοντας στις ανάγκες τους, και όχι ευκαιριακά μέσω χρηματοδοτούμενων  ή εμπορευματοποιημένων προγραμμάτων με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης.

Σε ότι αφορά τα προβλήματα στην εργασία σε Ειδικό Σχολείο, αναφέρονται σε μεγάλο ποσοστό η ακαταλληλότητα του χώρου, η έλλειψη εξοπλισμού, έλλειψη προσωπικού. Το 75% των εκπαιδευτικών θεωρεί ότι η χρηματοδότηση που λαμβάνουν ως Ειδικό Σχολείο είναι ανεπαρκής.

Σε ότι αφορά τα θετικά της εργασίας, όπως φαίνεται, ό,τι δεν προσφέρεται από το κράτος, που δεν στηρίζει τους εκπαιδευτικούς, κερδίζεται από τις σχέσεις τους με τα παιδιά και την αγάπη των παιδιών, τη συναδελφικότητα και την αλληλεγγύη ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς, την πρόοδο και τη βελτίωση των μαθητών.

Σύμφωνα με τις συστάσεις της UNESCO για την εκπαίδευση, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αναπτύξουν σαφείς πολιτικές για την υποστήριξη όλων των εκπαιδευτικών και ιδιαίτερα αυτών που εργάζονται με ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και σε απομακρυσμένες περιοχές. Αυτές οι πολιτικές θα πρέπει να στοχεύουν στην παροχή κατάλληλης υποστήριξης, να προάγουν την ευημερία των μαθητών και των εκπαιδευτικών αντιμετωπίζοντας τις σωματικές, συναισθηματικές και ψυχοκοινωνικές τους ανάγκες.

 

Β.1.3 Σχέσεις μεταξύ μαθητών / μαθητριών (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση  που πραγματοποιήθηκε στις 10.03.2024  (https://youtube.com/live/J4v1IuTkDdY?feature=share ) και η οποία εκδόθηκε http://doe.gr/wp-content/uploads/2024/05/%CE%A0%CE%A1%CE%91%CE%9A%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%91-10_3.pdf , αναπτύχθηκαν οι έννοιες της συνεργατικής γνώσης, διδασκαλίας και μάθησης. Παρουσιάστηκαν συνεργατικές παιδαγωγικές, διαδικασίες και εργαλεία που επιδιώκουν την πρόοδο όλων των μαθητών/μαθητριών μετατρέποντας τη σχολική τάξη σε κοινότητα μάθησης που ενεργοποιεί και αξιοποιεί το σύνολο των σχέσεων που διαμορφώνονται στη σχολική αίθουσα, τόσο μεταξύ μαθητών/μαθητριών, όσο και μεταξύ μαθητών – εκπαιδευτικών. Αναδείχθηκαν:

Η ευθεία συσχέτιση των αποκλίσεων στις επιδόσεις μαθητών/τριών με την κοινωνική τους προέλευση, τις κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες και τις συνακόλουθες εκπαιδευτικές ανισότητες.

Η απουσία αντισταθμιστικών και εξισωτικών πολιτικών υπέρ των  μαθητών/τριών που προέρχονται από τα κοινωνικά στρώματα που μειονεκτούν.

Η αναγκαιότητα ανακατεύθυνσης των οικονομικών πόρων προς τον ανθρώπινο παράγοντα και την καθημερινή σχολική πράξη, αντί για τη σημερινή έμφαση στον τεχνολογικό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης και την ενίσχυση της εκπαιδευτικής γραφειοκρατίας,.

Η ραγδαία υποβάθμιση της  επαγγελματικής ευημερίας των εκπαιδευτικών,  που συσχετίζεται άμεσα με την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης και την απουσία συνεργατικής σχολικής κουλτούρας, εκ μέρους της Πολιτείας.

Διεθνείς έρευνες υπογραμμίζουν ότι: Η εντατικοποίηση της εργασίας των εκπαιδευτικών υποβαθμίζει το επιπέδου συνεργασίας εντός του σχολείου (Stone-Johnson, 2016).

Η συνεργατική παιδαγωγική ορίζεται ως ένα σύνολο καταστάσεων όπου οι μαθητές ενθαρρύνονται να ενεργούν ή να μαθαίνουν από και για τους άλλους, αποκομίζοντας ο καθένας ένα προσωπικό όφελος. Η αμοιβαιότητα αυτή επιτρέπει η συνεργατική τάξη να γίνεται ένας τόπος όπου οι μαθητές/μαθήτριες μαθαίνουν καλύτερα, μαθαίνουν να συνεργάζονται, έχουν κίνητρα για να συνεργαστούν, μαθαίνουν μέσα από τον πλούτο των διαφορετικών ιδεών που αναπτύσσονται στο εσωτερικό της.

Η έννοια της συνεργασίας ως συνδυασμένης σκόπιμης δράσης όπου ο μαθητής/μαθήτρια οδηγείται να συνδυάσει τη δράση του/της με αυτή των άλλων μελών της ομάδας.  Η ανάδυση της συνεργασίας προκύπτει από την ανάγκη για υποστήριξη και αλληλοβοήθεια, ώστε να υπερνικηθούν αντικειμενικά εμπόδια και δυσκολίες.  Οι συνεργατικές μορφές διδασκαλίας και συνεργατικές πρακτικές ανάμεσα στους/στις εκπαιδευτικούς, που εξασφαλίζουν βιωματικές συνθήκες μάθησης, προωθούν την κοινωνικοποίηση των μαθητών/τριών, εκπαιδεύουν στην αποδοχή του «άλλου» ως ίσου και διαφορετικού. Η άσκηση συνεργατικών μορφών διδασκαλίας και μάθησης  συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την πλήρη κάλυψη των οργανικών θέσεων, όλων των αναγκαίων δομών και υποδομών, από την Πολιτεία. Με αξιοποίηση συνεργατικών εργαλείων επίλυσης κρίσεων και προβλημάτων που αναφύονται στο εσωτερικό της σχολικής τάξης.

Στην εκδήλωση «Οι απόψεις των εκπαιδευτικών για τις συνεργατικές μορφές διδασκαλίας και μάθησης. Ερευνητικά δεδομένα και επιστημονικές προσεγγίσεις», που πραγματοποιήθηκε στις 19.04.2024  https://www.youtube.com/watch?v=Tnr2SXW8O5g  και η οποία υπάρχει σε ηλεκτρονική έκδοση https://doe.gr/%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%ba%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-19-4-2024/  παρουσιάστηκαν τα στοιχεία πανελλαδικών ερευνών αποτύπωσης των απόψεων των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τις ομαδοσυνεργατικές μορφές διδασκαλίας.

Από αυτές τις έρευνες :

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScatJV3QmNKK-kE3MzvUZ1geJDMLTt7_4od9IDbzAREQmNwXA/viewform?usp=sf_link

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfHC7XQZV01sHwxNPYzqMyAoN3Uydg7HEo8VGJqbMmgO0Ddxg/viewform?usp=sf_link

προκύπτουν:

Το 85% θεωρεί ότι τα αναλυτικά προγράμματα δεν προσφέρουν ευκαιρίες ενδυνάμωσης σχέσεων. Ενώ το 67% των εκπαιδευτικών Ειδικών Σχολείων εκτιμά ότι τα υπάρχοντα αναλυτικά προγράμματα δεν βοηθούν το έργο τους.

Το 81% των εκπαιδευτικών δηλώνει ότι η ανάπτυξη των σχέσεων στη σχολική τάξη δυσχεραίνεται από το πλήθος των εξωδιδακτικών καθηκόντων των εκπαιδευτικών, ενώ το 52% των εκπαιδευτικών επισημαίνει ότι το πλήθος των μαθητών της σχολικής τάξης δεν διαμορφώνει όρους ανάπτυξης των σχέσεων των μαθητών. Επίσης το 94% των εκπαιδευτικών επισημαίνει την ανάγκη υποστηρικτικών θεσμών και την ύπαρξη συμβουλευτικής υποστήριξης σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα.

Επιβεβαιώνεται η άποψη ότι η τάση του εκπαιδευτικού μηχανισμού να χρεώνει στους μαθητές/τριες δικές του αποτυχίες και αδυναμίες δυσχεραίνουν την καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ των μαθητών / μαθητριών.

Οι εκπαιδευτικοί βιώνουν μία γενικευμένη αίσθηση υποτίμησης της δουλειάς και του έργου τους από την πολιτεία.  Πιο συγκεκριμένα, η έλλειψη σεβασμού προς τους εκπαιδευτικούς εκδηλώνεται στον μισθό μας, στην κατάργηση της επιμόρφωσης με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα, στην εκφοβιστική νομοθεσία για την αξιολόγηση, αλλά και στον περιορισμό της επαγγελματικής και επιστημονικής τους αυτονομίας.

Προκειμένου να ικανοποιηθούν οι αυξημένες ανάγκες των μαθητών/τριών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει να πληρούνται προϋποθέσεις: η ύπαρξη ολιγομελών τμημάτων και κατάλληλων υποδομών, η επάρκεια υλικού και η σταθερότητα του προσωπικού. Τα παραπάνω μπορούν να εξασφαλίσουν στους/στις εκπαιδευτικούς τον απαραίτητο χρόνο και τα μέσα ώστε να ασχοληθούν ουσιαστικά και εποικοδομητικά με τους μαθητές/μαθήτριές τους, συμβάλλοντας στην καλλιέργεια των μαθησιακών και κοινωνικών τους δεξιοτήτων και την ενίσχυση των διαπροσωπικών τους σχέσεων. Αντίθετα, τα Ειδικά σχολεία εξακολουθούν να έχουν πολυπληθή τμήματα, ακατάλληλα κτήρια, διαρκώς μεταβαλλόμενο και μη επαρκή αριθμό προσωπικού. Όλα αυτά, αποτελούν παράγοντες που δυσχεραίνουν το εκπαιδευτικό έργο και αποτελούν εμπόδιο στην ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσεων.

 

Β.1.4. Σχέσεις μεταξύ μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 10.03.2024  https://youtube.com/live/J4v1IuTkDdY?feature=share  και η οποία εκδόθηκε http://doe.gr/wp-content/uploads/2024/05/%CE%A0%CE%A1%CE%91%CE%9A%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%91-10_3.pdf , καθώς και στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 21.04.2024 https://youtube.com/live/BCEssXZJNfo?feature=share   και η οποία εκδόθηκε ηλεκτρονικά (https://doe.gr/%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-21-4-2024/) παρουσιάστηκαν σημαντικές απόψεις και ευρήματα ερευνών για τους παράγοντες που διαμορφώνουν τις σχέσεις στο σχολείο, τόσο μεταξύ μαθητών – μαθητριών, όσο και μεταξύ μαθητών – εκπαιδευτικών. Συγκεκριμένα:

Οι σχέσεις αποτελούν μια σύνθετη, πολυεπίπεδη και δυναμική διαδικασία, που συντελούνται και διαμορφώνονται  στον πολυεπίπεδο χώρο του σχολείου, όπου εμπλέκονται δυναμικά φυσικό και ψυχοκοινωνικό περιβάλλον, διοίκηση, ενδιαφέροντα, υποχρεώσεις και δικαιώματα. Οι σχέσεις που διαμορφώνονται σε ένα τέτοιο πλαίσιο δεν είναι σχέσεις μόνο διαπροσωπικές ή σχέσεις φιλικές. Διαμεσολαβούνται από πολιτικές, έχουν πίσω τους όλη τη δυναμική, των ομαδικών σχέσεων, αποτελούν δε σημαντική διάσταση του παιδαγωγικού κλίματος της τάξης καθώς έρευνες  έχουν καταδείξει, πως θετικές σχέσεις συνδέονται µε υψηλά μαθησιακά και γνωστικά οφέλη και ασκούν ισχυρές και διαρκείς επιδράσεις στη ζωή των μαθητών/τριων.

Η εκπαίδευση πρέπει να είναι επικεντρωμένη:

1. Στη διαμόρφωση του ανθρώπου-πολίτη ώστε να γίνει κριτικός παρατηρητής του περιβάλλοντος και της κοινωνίας.
2. Σε ένα σχολείο που προωθεί τις αρχές της συνεργασίας και της δημοκρατίας, αλλά και οργανώνεται και λειτουργεί με βάση αυτές τις αρχές.
3. Στο ίδιο το παιδί (επιθυμίες του, ανάγκες, συναισθήματα, ιστορία του) μέσω βιωματικής μάθησης και όχι μόνο νοησιαρχικά.
4. Μέσα από τη χρήση συνεργατικών παιδαγωγικών τεχνικών και αναστοχαστικών δράσεων, αναδεικνύονται οι κανόνες ως εργαλεία προστασίας της συλλογικότητας, θεματοποιούνται οι αξίες της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, του σεβασμού και της ισότητας ως θεμελιώδεις αξίες της κοινωνίας, και γενικεύονται οι δημοκρατικές έννοιες, έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν και σε διαφορετικό πλαίσιο.

Τα παραπάνω επιδίδουν την πολιτική διάσταση της εκπαίδευσης (πολιτειότητα).

Όπως επισημαίνεται στις έρευνες της ΔΟΕ :

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfHC7XQZV01sHwxNPYzqMyAoN3Uydg7HEo8VGJqbMmgO0Ddxg/viewform?usp=sf_link

https://docs.google.com/forms/d/1GsWu4sQbdXHqPTxpfsVSQIftrpT6at_i5gVnNWqXV34/edit?usp=sharing_eil_se_dm&ts=6478e70f

Οι σχέσεις εκπαιδευτικών μαθητών δυσχεραίνονται:

Από τον όγκο της ύλης και το αναλυτικό πρόγραμμα, όπως επισημαίνει το 85% των εκπαιδευτικών. Επιβεβαιώνεται η άποψη ότι το φορτωμένο αναλυτικό πρόγραμμα σε συνδυασμό με την τάση του εκπαιδευτικού μηχανισμού να χρεώνει στους μαθητές/τριες (μέσω της αξιολόγησης) δικές του αποτυχίες και αδυναμίες δυσχεραίνουν την καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ μαθητών / μαθητριών και εκπαιδευτικών.

Από την έλλειψη χρόνου που δημιουργείται λόγω των υπερβολικών απαιτήσεων των βιβλίων, όπως επισημαίνει το 85% των εκπαιδευτικών δημοτικών και το 87% των νηπιαγωγών

Από την καθημερινή πίεση των υπηρεσιακών υποχρεώσεων των εκπαιδευτικών και των υπόλοιπων δραστηριοτήτων που εμπεριέχει η καθημερινότητα του σχολείου, πέραν της διδασκαλίας (83%).

Από το οικογενειακό περιβάλλον των μαθητών/τριων και πώς αυτό το περιβάλλον εμπλέκεται κάποιες φορές με απαιτήσεις και παρεμβάσεις στο έργο των εκπαιδευτικών.

Από την απουσία αντισταθμιστικών και εξισωτικών πολιτικών υπέρ των  μαθητών/τριών που προέρχονται από ευάλωτα κοινωνικά στρώματα. Το 94% των εκπαιδευτικών επισημαίνει την ανάγκη υποστηρικτικών θεσμών και την ύπαρξη συμβουλευτικής υποστήριξης σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, η έγκαιρη στελέχωση του ειδικού σχολείου με όλο το απαραίτητο προσωπικό (εκπαιδευτικό, ειδικό εκπαιδευτικό και ειδικό βοηθητικό) επηρεάζει καθοριστικά τη σχολική ζωή και συμβάλλει στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών

Από τους θεσμικούς παράγοντες που συνδέονται με πολιτικές του Υπουργείου. Οι εκπαιδευτικοί βιώνουν μία γενικευμένη αίσθηση υποτίμησης της δουλειάς και του έργου τους από την πολιτεία.

Από τη συνεχόμενη μετακίνηση των αναπληρωτών εκπαιδευτικών και τη μη σύσταση οργανικών θέσεων.

Οι πρακτικές αξιολόγησης των σχολείων δημιουργούν ένα περιβάλλον ατομικισμού και ανταγωνισμού, το οποίο υπονομεύει τις παιδαγωγικές σχέσεις.

Οι διαπροσωπικές σχέσεις όσο και η μάθηση, ενισχύονται ουσιαστικά όταν:

βελτιώνεται το διδακτικό πλαίσιο με συζήτηση, με καλλιτεχνικές δραστηριότητες, πρωτοβουλίες των παιδιών, επισκέψεις, εκδρομές, δημιουργικές και συλλογικές δραστηριότητες.

συγκλίνουν οι δυνατότητες του αναλυτικού προγράμματος, των απαιτούμενων στόχων και του ποιοτικού διαθέσιμου χρόνου. Η εντατικοποίηση της εργασίας των εκπαιδευτικών υποβαθμίζει το επιπέδου συνεργασίας εντός του σχολείου (Stone-Johnson, 2016).

Όπως επισημαίνεται σε διεθνή μεταέρευνα (Acton & Glasgow, 2015) σε συνθήκες ανταγωνισμού, ατομικισμού, μανατζερισμού οι κοινωνικές σχέσεις υποτάσσονται σε μια τεχνικοποίηση, υπονομεύεται η συνεργατική φύση της εργασίας στο σχολείο, μειώνεται ο σεβασμός, δίνεται προτεραιότητα σε μετρήσιμα αποτελέσματα, υπονομεύεται η ποιότητα της διδασκαλίας, η ποιότητα των σχέσεων  και περιορίζεται η ανάπτυξη δημιουργικού παιδαγωγικού έργου.

Παρά τις αντιξοότητες, η συνεργασία με τους γονείς για την επίλυση πρωτόγνωρων προβλημάτων και η αδιάλειπτη έγνοια για τους μαθητές μας στο ειδικό σχολείο, παρά τις δυσκολίες, συνέβαλαν και τη φετινή χρονιά στην ανάπτυξη σχέσεων σεβασμού και εμπιστοσύνης μεταξύ μαθητών/ μαθητριών και εκπαιδευτικών.

 

Β.1.5. Σχέσεις σχολείου – οικογένειας (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 19-4-2024 https://www.youtube.com/watch?v=Tnr2SXW8O5g και η οποία εκδόθηκε σε ηλεκτρονική έκδοση https://doe.gr/%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%ba%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-19-4-2024/  παρουσιάστηκαν ερευνητικά δεδομένα και μεταφέρθηκε η διεθνής εμπειρία αλλά και δεδομένα από την ελληνική πραγματικότητα. Σύμφωνα με διεθνείς και ελληνικές έρευνες παρουσιάζεται μία αυξητική τάση των παρεμβάσεων στο εκπαιδευτικό έργο και την εκπαιδευτική λειτουργία, τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και από τους γονείς των μαθητών/τριών. Οι βάσεις αυτού του φαινομένου, εκτός των παραπάνω διαπιστώσεων, σχετίζονται με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές που απαξιώνουν επαγγελματικά τους εκπαιδευτικούς και το ρόλο του δημόσιου, δωρεάν σχολείου, αποδυναμώνουν την παιδαγωγική επιστήμη και αμφισβητούν το κύρος των εκπαιδευτικών. Στη χώρα μας οι σχέσεις σχολείου οικογένειας δυσχεραίνονται καθοριστικά από την κοινωνική και οικονομική περιθωριοποίηση μεγάλου αριθμού γονέων μέσα από τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, τη ρευστοποίηση – εντατικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, την απορρύθμιση των ωραρίων των εργαζομένων, την εκτεταμένη φτώχεια, την αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας, την ανεπάρκεια των μηχανισμών κοινωνικής πρόνοιας και την αφυδάτωση των δημοκρατικών μηχανισμών.

Η ύπαρξη και λειτουργία δημοκρατικών και συλλογικών θεσμικών οργάνων της σχολικής κοινότητας διασφαλίζει τη συζήτηση, την ανταλλαγή απόψεων και τη συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών, στο πλαίσιο του σχολείου.

Η συνεργασία του σχολείου με τους γονείς διευκολύνεται από τη σταθερή παρουσία εκπαιδευτικών σε ένα σχολείο, έτσι ώστε η σχέση εκπαιδευτικών- γονέων να μην ξεκινάει κάθε χρόνο από το μηδέν. Οι ελαστικές σχέσεις εργασίας των εκπαιδευτικών και η χρόνια αδιοριστία, συνεπάγονται υπερβολική κινητικότητα από σχολική μονάδα σε σχολική μονάδα και επηρεάζουν αρνητικά (αλλού λιγότερο κι αλλού περισσότερο) τη θεμελίωση, διατήρηση και ανάπτυξη συνεργατικών σχέσεων με τους γονείς. Το φαινόμενο αυτό, στα ειδικά σχολεία έχει ακόμα πιο σοβαρές επιπτώσεις, καθώς οι μαθητές/μαθήτριες με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και οι οικογένειές τους αποτελούν έναν πληθυσμό πολλαπλά ευάλωτο.

Από την άλλη πλευρά, όταν υπάρχει οικονομική και επαγγελματική ασφάλεια στην οικογένεια, δίνεται η δυνατότητα στους γονείς να ασχοληθούν σε βάθος και σταθερά με τη σχολική πορεία των παιδιών τους, γεγονός που διευκολύνει τη συνεργασία τους με το σχολείο, είτε ατομικά είτε μέσα από την ενίσχυση των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων. Σύμφωνα με την έρευνα της ΔΟΕ, το 77,8% των εκπαιδευτικών δηλώνουν ότι οι οικογένειες των μαθητών/τριών τους βιώνουν κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Για τους γονείς αυτούς υπάρχουν πολύ πιο πιεστικές καθημερινές προτεραιότητες από τη συνεργασία με το σχολείο. Μάλιστα, το 68,8% των εκπαιδευτικών επισημαίνει ότι οι οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες των οικογενειών δημιουργούν όρους αρνητικών παρεμβάσεων στις σχέσεις σχολείου – οικογένειας. Ταυτόχρονα το 76% των εκπαιδευτικών δηλώνει τη σταθερή πεποίθηση ότι η ανάπτυξη των σχέσεων με τις οικογένειες των μαθητών/τριών, γίνεται μοχλός για την ανάπτυξη των σχέσεων μέσα στη σχολική τάξη.

Τέλος, οι γονείς μαθητών/τριών με χαμηλές επιδόσεις καθώς και οι γονείς των μαθητών/μαθητριών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες αποδέχονται συνήθως μοιρολατρικά την πραγματικότητα αυτή, αποφεύγοντας την αναμέτρηση μαζί της. Η έγκαιρη και επαρκής στελέχωση του Ειδικού Σχολείου και η εξασφάλιση των υλικών όρων λειτουργίας του καθώς και η διαρκής υποστήριξη των μαθητών/μαθητριών και των οικογενειών με προγράμματα, δημόσιες δομές διάγνωσης και δωρεάν θεραπευτικές παρεμβάσεις θα μείωνε την καθημερινή δυσβάσταχτη καθημερινότητα των γονέων και θα βελτίωνε σημαντικά τη δυνατότητα του σχολείου να συνεργαστεί μαζί τους.

 

Θετικά σημεία

Η ύπαρξη ενιαίων, καθολικών μορφωτικών και παιδαγωγικών στόχων για όλα τα παιδιά.

Η Διατήρηση του χαρακτήρα και του  ρόλου του Ειδικού Σχολείου.

Η διατήρηση της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης ως αναπόσπαστο και λειτουργικό μέρος του συστήματος της δημόσιας, δωρεάν εκπαίδευσης, σε όλες τις βαθμίδες.

Το διδακτικό υλικό που παράγεται από τους εκπαιδευτικούς της πράξης.

Η σταθερή πεποίθηση του εκπαιδευτικού σώματος για τον ανθρωπιστικό και παιδαγωγικό τους ρόλο.

Η συνεχής ανατροφοδότηση των γονέων, από τους εκπαιδευτικούς, για την πρόοδο των μαθητών και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Οι διαρκείς προσπάθειες των εκπαιδευτικών να υπάρχει γόνιμη επικοινωνία με τους γονείς, παρά τις καθημερινές δυσκολίες.

Οι καθημερινές προσπάθειες διαμόρφωσης αντισταθμιστικών και μορφωτικά επωφελών παιδαγωγικών πρακτικών. Είναι χαρακτηριστικό από την έρευνα της ΔΟΕ ότι παρά τις συνεχώς αυξανόμενες αντιξοότητες (ελλείψεις, κενά, όγκος ύλης, αύξηση μαθητών ανά τμήμα) το εκπαιδευτικό σώμα υλοποιεί σε μεγάλο βαθμό συνεργατικές μορφές μάθησης και διδασκαλίας. Το γεγονός αυτό βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την εικόνα απαξίωσης των εκπαιδευτικών και του έργου τους που προβάλλεται προς την κοινωνία.

Η ανάδειξη των κοινωνικών παραμέτρων και διαστάσεων της εκπαίδευσης.

Η καταγραφή ερευνητικών δεδομένων από τους εκπαιδευτικούς, για τη σημερινή εκπαιδευτική πραγματικότητα.

Σημεία προς βελτίωση

1. Συστηματική και μακροχρόνια παρέμβαση για τον δραστικό περιορισμό μορφών που υπονομεύουν τον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης.
2. Σταθερή-μόνιμη και όχι ευκαιριακή στελέχωση όλων των ειδικών σχολείων με όλο το απαραίτητο προσωπικό (εκπαιδευτικό, ειδικό εκπαιδευτικό και βοηθητικό) με δημιουργία οργανικών θέσεων.
3. Λήψη μέτρων από την πολιτεία για την πρώιμη διάγνωση και παρέμβαση.
4. Έγκαιρη και πλήρης στελέχωση όλων των δομών Ειδικής Αγωγής (Ειδικά Σχολεία, Τ.Ε., Παράλληλες στηρίξεις).
5. Στελέχωση των ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. έγκαιρα και με μόνιμο προσωπικό από την έναρξη του σχολικού έτους. Αύξηση του υφιστάμενου αριθμού των ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.
6. Εξασφάλιση της μεταφοράς όλων των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δωρεάν με τα κατάλληλα μεταφορικά μέσα και την εξασφάλιση συνοδού.
7. Τουλάχιστο ένα Τμήμα Ένταξης σε κάθε σχολική μονάδα προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης, με πρόβλεψη λειτουργίας δεύτερου ανάλογα με τις ανάγκες.
8. Επαναλειτουργία των διδασκαλείων Ειδικής Αγωγής.

 

9. Εξέταση του περιεχομένου των διδακτικών πρακτικών ως προς τη μορφωτική τους ωφέλεια, την αντισταθμιστική τους δυναμική, και τη δυνατότητά τους ως προς την άμβλυνση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων.

10 Περιορισμός του γεγονότος να μετακινούνται οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί σε διαφορετικές κάθε σχολικό έτος περιοχές της χώρας για να εργαστούν. Διορισμός- Μονιμοποίηση των αναπληρωτών.

11 Αντιμετώπιση της ανεργίας, της φτώχειας και της περιθωριοποίησης μεγάλων τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας, ώστε όλοι οι γονείς να μπορέσουν να παρακολουθούν και να υποστηρίζουν την πρόοδο των παιδιών τους.

12 Εκσυγχρονισμός των υποδομών (υλικών, κτιριακών , πολιτισμικών, ηλεκτρονικών) όλων των ειδικών σχολείων.

13. Υπάρχει σημαντική έλλειψη των απαραίτητων εξειδικευμένων χώρων για τους μαθητές. Διαπιστώνεται ανεπάρκεια σε ψηφιακό εξοπλισμό των τάξεων, σε λογισμικά προγράμματα, σε οπτικοακουστικά μέσα, σε μουσικό, θεατρικό, εικαστικό και άλλο εξοπλισμό, ενώ τα περισσότερα Ειδικά Σχολεία δεν διαθέτουν αίθουσα εκδηλώσεων και βιβλιοθήκη.

14 Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν ότι πολύ συχνά αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν προσωπικό τους εξοπλισμό για να φέρουν εις πέρας προγράμματα για τους μαθητές τους. Η συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών θεωρεί ότι χρειάζονται περισσότεροι δημόσιοι θεσμικοί φορείς για την υποστήριξη μαθητών με τραυματικά βιώματα, ενώ η εμπορευματοποίηση της ειδικής εκπαίδευσης αυξάνεται διαρκώς. Τέλος, οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι χρειάζεται να λειτουργήσουν περισσότερα Ειδικά Σχολεία.

15. Η χρηματοδότηση για τη δημόσια εκπαίδευση πρέπει να φτάσει στο 6 τοις εκατό του ΑΕΠ και 20 τοις εκατό των συνολικών κρατικών δαπανών, Αυτές οι δαπάνες θα πρέπει να είναι διαφανείς και να προστατεύονται από μέτρα λιτότητας, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών που προωθούνται από διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, η αύξηση των μισθών των εκπαιδευτικών (σελ. 55, 62) https://www.ei-ie.org/en/item/28473:activating-the-recommendations-of-the-un-high-level-panel-on-the-teaching-profession.

 

Διοικητική λειτουργία

 

Β.2.1. Ηγεσία – Οργάνωση και διοίκηση της σχολικής μονάδας (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 03.03.2024 https://youtube.com/live/OglkwN4iERg?feature=share  και τα πρακτικά της οποίας εκδόθηκαν ηλεκτρονικά http://doe.gr/wp-content/uploads/2024/05/%CE%A0%CE%A1%CE%91%CE%9A%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%91-3_3.pdf , και στην εκδήλωση 28.04.2024: https://youtube.com/live/beeSJmHcVcI?feature=share  με ηλεκτρονική έκδοση https://doe.gr/%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%ba%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-28-4-2024/ διατυπώθηκαν σημαντικές απόψεις και παρουσιάστηκαν ανάγκες αλλά και ελλείψεις που υπάρχουν στα Ειδικά Σχολεία, που αναφέρονται εκτεταμένα στον άξονα Β.1.2:

Ο σχολικός χώρος έχει ιδιαίτερη παιδαγωγική σημασία γιατί επηρεάζει καθοριστικά τη διαδικασία της διδασκαλίας και της μάθησης. Ο σχολικός χώρος δεν είναι ουδέτερος χώρος. Αποτελεί μέρος της εκπαιδευτικής φιλοσοφίας και παιδαγωγική συνθήκη που θέτει τους όρους οργάνωσης, δομής, λειτουργίας και αισθητικής του ίδιου του σχολείου. Έχει δε ιδιαίτερα σημαντικό ψυχο-παιδαγωγικό ρόλο στην κοινωνική, στη συναισθηματική και στη νοητική ανάπτυξη των παιδιών.

Στην Ελλάδα σε αρκετές περιπτώσεις τα Ειδικά Σχολεία στεγάζονται σε παλιά ή ακατάλληλα κτίρια. Η ανέγερση κτιρίων  πολλές φορές χωρίς προσαρμογή στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των παιδιών και των αναγκών τους. Η χρόνια ελλιπής κρατική χρηματοδότηση, η ανυπαρξία μακροχρόνιου σχεδιασμού σχολικής στέγης, οι εκπαιδευτικές πολιτικές και προτεραιότητες, η εγκατάλειψη, το κλείσιμο του Ο.Σ.Κ και η μη καταβολή, από την Πολιτεία, των αναγκαίων οικονομικών πόρων, έχουν οδηγήσει σε ελάχιστες κατασκευές νέων σχολικών κτηρίων  και σε ακόμα λιγότερες παρεμβάσεις για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των αιθουσών διδασκαλίας από αρχιτεκτονική και παιδαγωγική σκοπιά. Τα τελευταία 10-15 χρόνια εξαιτίας κυρίως, των πολιτικών επιλογών στον τομέα της Εκπαίδευσης υπάρχει σοβαρό  έλλειμμα σε αίθουσες, σε εγκαταστάσεις και  σε εξοπλισμό και παράλληλα έχουν προστεθεί και άλλα πολύ σοβαρά προβλήματα όπως η απουσία ελέγχων και η ανύπαρκτη σχεδόν συντήρηση των σχολικών κτιρίων. Το κράτος έχει μεταφέρει την ευθύνη στους Δήμους. Το κράτος πρέπει ν’ αναλάβει την ευθύνη για τα σχολικά κτίρια και να έχει την πλήρη εποπτεία

Η παραπάνω πραγματικότητα επιτάσσει τόσο την ανάδειξη του προβλήματος σχεδιασμού και ανέγερσης σχολικών χώρων όσο και την ανάδειξη ευθυνών και συνεπειών.

Χρειάζεται η ανάγκη διαμόρφωσης ενός προγράμματος σχολικής στέγης, άμεσης προτεραιότητας, με την επαναλειτουργία του ΟΣΚ ως αποκλειστικού δημόσιου φορέα, που θα έχει όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων (σχεδιασμό – υλοποίηση – ανέγερση – εξοπλισμό), χωρίς υποθήκευση δημόσιου χώρου σε ιδιώτες ή εταιρείες.

Η άμεση πολεοδομική και νομική προτεραιότητα σε ό,τι αφορά στη σχολική στέγη.

Χρειάζονται μόνιμες και κατάλληλες κτηριακές υποδομές που θα εξυπηρετούν  τις ανάγκες των παιδιών για:

1. Ασφάλεια και προσβασιμότητα: Τα παιδιά πρέπει να αισθάνονται ασφαλή στο σχολικό περιβάλλον, με κατάλληλα μέτρα ασφαλείας, επίβλεψης και καθολικής προσβασιμότητας.
2. Υγιεινή και ευεξία: Οι εγκαταστάσεις πρέπει να παρέχουν καθαρό νερό, και κατάλληλους χώρους για την υγεία και την ευεξία των παιδιών.
3. Κοινωνικές ανάγκες: Τα σχολικά κτήρια πρέπει να διαθέτουν χώρους συνάντησης, όπως αίθουσες πολλαπλών χρήσεων και παιδικές χαρές, που προάγουν την κοινωνική αλληλεπίδραση και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων κοινωνικής συνεργασίας.

Τα σύγχρονα σχολεία και οι σύγχρονες αίθουσες διδασκαλίες πρέπει να διακρίνονται από τον  παιδαγωγικά αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του σχολικού χώρου που προβλέπει και ενσωματώνει  χωρικές ποιότητες όπως :

Ασφαλές περιβάλλον, για τα παιδιά και φυσικά για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας.

Ενεργοποιημένους χώρους. Χώρους που προάγουν τη δημιουργικότητα και την ανάπτυξη των ικανοτήτων και των κοινωνικών σχέσεων των παιδιών, την επικοινωνία κατά πρόσωπο, τη  δυνατότητα του παιδιού να διαμορφώνει τόπους, την ελεύθερη σχέση του σώματος με το χώρο.

Μεταβαλλόμενους και ευέλικτους χώρους ανάλογα με τις ανάγκες των διαφόρων παρεμβάσεων και δράσεων. Χώρους πλούσιους σε ερεθίσματα. Χώρους συμμετοχικούς που συνδέονται με συνεργατικές, παιδαγωγικές πρακτικές και δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη της πρωτοβουλίας του παιδιού, στη σύνδεση του σχολείου με την κοινωνία και ιδιαίτερα στις σχέσεις που αναπτύσσει το παιδί, με ό,τι το περιβάλλει. Μέσα από τη συμμετοχή το παιδί, χτίζει την ταυτότητα πρώτα απ’ όλα του εαυτού, χτίζει την ταυτότητα του χώρου, συμμετέχει στη διαμόρφωση της συλλογικής συνείδησης. Νοηματοδοτεί το χώρο και τον μετατρέπει από Ευκλείδιο χώρο και τις μετρικές διαστάσεις του, σε τόπο, δηλαδή σε σχεσιακό χώρο.

Χώρους με περιβαλλοντικές και επικοινωνιακές ποιότητες δηλαδή χώροι που εντείνουν τις κοινωνικές επαφές, που εντείνουν την περιπλάνηση, που εντείνουν τις συναντήσεις μεταξύ των παιδιών και μεταξύ όλων των μελών της χωρικής κοινότητας. Σε ανάλογη κατεύθυνση πρέπει να είναι και ο εξοπλισμός που γεμίζει τον σχολικό χώρο.

 

Β.2.2 Σχολείο και κοινότητα (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 12.05.2024 https://youtube.com/live/5E6tTjMmHiE?feature=share  και η οποία εκδόθηκε ηλεκτρονικά https://doe.gr/%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%ba%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-12-5-2024/  , καθώς και στην εκδήλωση  https://youtube.com/live/1fC-ymxW-zs με τα πρακτικά της http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/%CE%A0%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%84%CF%85%CE%B1%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CE%B4%CE%AE%CE%BB%CF%89%CF%83%CE%B7%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%B7%CF%83%CE%B7-19_2_2023.pdf

αναδείχθηκαν  οι πρακτικές διαχείρισης της χρηματοδότησης για τα λειτουργικά έξοδα και τα έργα συντήρησης των σχολικών υποδομών από τους Δήμους, καθώς και ο ρόλος των Σχολικών Επιτροπών. Επίσης αναδείχθηκαν τα προβλήματα που σχετίζονται με τις αιτίες και τις συνέπειες της υποχρηματοδότησης των σχολείων καθώς και πλευρές της έμμεσης και άμεσης ιδιωτικοποίησης του δημόσιου σχολείου.

Όλοι οι φορείς (γονείς, δήμοι, εκπαιδευτικοί) τονίζουν την ανάγκη γενναίας αύξησης της δημόσιας χρηματοδότησης των σχολικών μονάδων, κατασκευής σύγχρονων, παιδαγωγικά κατάλληλων και ασφαλών σχολικών κτηρίων με αποφυγή των ιδιωτικών διαμεσολαβήσεων. Επιτακτική είναι η άμεση και διαφανής κατανομή καθώς και η απόδοση της χρηματοδότησης σε κάθε σχολική μονάδα. Επισημαίνεται η ανάγκη κρατικής χορήγησης όλων των παγίων δαπανών (ενέργεια, θέρμανση, επικοινωνία, ύδρευση, καθαριότητα) με παράλληλη κατάργηση του ΦΠΑ για τις σχολικές μονάδες.

Πιο συγκεκριμένα, επισημάνθηκε:

Η χρηματοδότηση των σχολείων έχει μειωθεί κατά 32% την τελευταία 15ετία. Συγκεκριμένα οι δαπάνες για την παιδεία έχουν μειωθεί κατά 1,8 δις ευρώ στα τελευταία 11 χρόνια, και την ίδια στιγμή οι γονείς δίνουν από την τσέπη τους περίπου 1,2 δις ευρώ τον χρόνο σε ιδιωτικοποιημένες εκπαιδευτικές λειτουργίες.

Η χρηματοδότηση πρέπει να γίνεται με βάση τις πραγματικές ανάγκες των Σχολείων. Οι λειτουργικές ανάγκες των σχολείων είναι πολύ περισσότερες απ’ ό,τι παλαιότερα. Το ίδιο ισχύει για τις παιδαγωγικές και εκπαιδευτικές ανάγκες.

Πιο συγκεκριμένα αναφέρθηκαν: η  συντήρηση και οι μονώσεις, η πυροπροστασία, η καθαριότητα, η διαμόρφωση και η ασφάλεια των εσωτερικών και αύλειων χώρων, η ανέγερση νέων κτηρίων Δημοτικών και Νηπιαγωγείων, οι απαλλοτριώσεις οικοπέδων, η διενέργεια τεχνικών μελετών, η παροχή δεκατιανού και γεύματος σε όλα τα παιδιά,  τα οποία πρέπει να φοιτούν σε ένα σχολείο που το χαίρονται, τα εμπνέει, τα κάνει να αισθάνονται οικεία και ευχάριστα, βελτιώνοντας την εκπαιδευτική διαδικασία.

Σήμερα, το 30% των σχολικών κτηρίων είναι πάνω από 50 χρόνων.

Τα κρατικά κονδύλια για τη σχολική στέγη έχουν περικοπεί κατά 70%.

Βιβλιοθήκη έχει το 12% των Δημοτικών και πολύ μικρότερο ποσοστό στα Νηπιαγωγεία.

Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων έχει το 27% των σχολείων.

Αίθουσες φυσικών επιστημών έχει το 5% των Δημοτικών, ενώ γυμναστήρια έχει περίπου το 6%.

Οι μισοί περίπου μαθητές/τριες φοιτούν σε τμήματα πάνω άνω των 21 μαθητών/τριών.

Το 32% των εκπαιδευτικών μετακινείται από 2 έως σε 5 σχολεία.

Οι όροι υγιεινής και ασφάλειας στο σχολείο για τους μαθητές και για τους εκπαιδευτικούς δεν εξασφαλίζονται    για πάνω από το 85% των σχολικών κτηρίων.

Υπάρχει ανάγκη άμεσου προγράμματος σχολικής στέγης και ανέγερσης νέων κτηρίων.

Η χρόνια υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης οδηγεί σε δυσχερή κατάσταση το δημόσιο σχολείο με σοβαρές συνέπειες στη μόρφωση των παιδιών. Η υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης είναι στοχευμένη πολιτική πρακτική.  Η υποχρηματοδότηση των σχολείων θα οδηγήσει στην ολοένα και περισσότερο εξάρτηση από εξωσχολικούς παράγοντες, όπως είναι οι ιδιωτικοί πόροι, οι χορηγοί. Η εξάρτηση αυτή θα οδηγήσει σε εμπορευματοποίηση, κατηγοριοποίηση και λειτουργία των σχολείων με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, καταλύοντας το δημόσιο χαρακτήρα τους. Πόσο μάλλον όταν προωθείται η σύνδεση της χρηματοδότησης των σχολείων με την αξιολόγησή τους.

Οι εκπαιδευτικοί καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες για να καλύψουν τις αυξημένες λειτουργικές ανάγκες μέσα σε ένα τοπίο ελλείψεων σε αναγκαίο παιδαγωγικό υλικό, παρωχημένου ηλεκτρονικού εξοπλισμού, αυξημένων αναγκών, ελλιπούς συντήρησης και σε πολλές περιπτώσεις ακατάλληλων ή απαρχαιωμένων υποδομών. Οι εκπαιδευτικοί σε πολλές περιπτώσεις διδάσκουν με δικά τους μέσα διδασκαλίας. Χαρακτηριστικό είναι το δεδομένο που εξήχθη από την έρευνα για την Ειδική Αγωγή ότι πάνω από το 91% των εκπαιδευτικών χρησιμοποιεί προσωπικό εξοπλισμό και μέσα στη διδασκαλία του.

Τέλος τονίστηκε η ανάγκη συνεργασίας των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης και των συλλόγων γονέων με τους εκπαιδευτικούς της πράξης και τους Συλλόγους Διδασκόντων, σε σταθερή και συστηματική βάση στην κατεύθυνση επίλυσης των κοινών προβλημάτων και υπεράσπισης του δημόσιου σχολείου, θέτοντας σε προτεραιότητα τις   μορφωτικές ανάγκες των παιδιών, με την κοινή βεβαιότητα ότι χωρίς δημόσιο σχολείο η κοινωνία δεν μπορεί να γίνει καλύτερη.

 

Θετικά σημεία

1. Η συνεχής προσπάθεια των εκπαιδευτικών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του ρόλου τους και στα καθήκοντά τους παρά τα εμπόδια που θέτουν οι εκπαιδευτικές πολιτικές του ΥΠΑΙΘΑ.
2. Το βαθύ αίσθημα παιδαγωγικής ευθύνης των εκπαιδευτικών που τους παρωθεί, παρά τις εμφανείς ανεπάρκειες των σχολικών δομών, να μην εγκαταλείπουν την προσπάθεια να διαχειριστούν τις κρίσεις που αναφύονται στο εσωτερικό του σχολείου.
3. Ο διαρκής αγώνας των εκπαιδευτικών να εξασφαλίσουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις επιβίωσης των σχολείων παρά τη χρόνια υποχρηματοδότηση των σχολικών μονάδων.
4. Ο μεγάλος βαθμός συναντίληψης των εκπαιδευτικών για τα ζητήματα των σχολικών χώρων και υποδομών, για τα ζητήματα της χρηματοδότησης των σχολείων.

Σημεία προς βελτίωση

1. Η αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης των σχολικών μονάδων και η αποφυγή των ιδιωτικών διαμεσολαβήσεων. Σύμφωνα με τις συστάσεις του ΟΗΕ και της UNESCO η χρηματοδότηση της παιδείας θα πρέπει να ανέλθει στο 6% του ΑΕΠ ή στο 20% του κρατικού προϋπολογισμού (σελ. 55, 62) https://www.ei-ie.org/en/item/28473:activating-the-recommendations-of-the-un-high-level-panel-on-the-teaching-profession και μάλιστα «πρέπει να μην υπόκειται σε μέτρα λιτότητας, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών που προωθούνται από διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα».
2. Η άμεση και διαφανής κατανομή και απόδοση της χρηματοδότησης σε κάθε σχολική μονάδα.
3. Η σταθερή ενημέρωση των σχολείων για την κατανομή της χρηματοδότησης και τον απολογισμό κάθε έτους.
4. Η κρατική χορήγηση όλων των παγίων δαπανών σε όλα τα σχολεία.
5. Η εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων για τις λειτουργικές ανάγκες των σχολείων.
6. Ο διορισμός σταθερού και μόνιμου εκπαιδευτικού προσωπικού ώστε να μην μεταβάλλεται κάθε χρόνο η σύνθεση του συλλόγου διδασκόντων.
7. Η δημιουργία σταθερών δομών υποστήριξης που γεφυρώνουν την απόσταση ανάμεσα στο σχολείο και τις οικογένειες των μαθητών/τριών και διευκολύνουν τη διαχείριση των κρίσεων που εκδηλώνονται στο εσωτερικό της σχολικής μονάδας.
8. Η έγκαιρη και πλήρης κάλυψη των κενών σε εκπαιδευτικό προσωπικό, ώστε να μην υπολειτουργούν οι εκπαιδευτικές δομές.
9. Να προστατευθούν οι εκπαιδευτικοί από απειλές που υπονομεύουν το έργο τους και το έργο του σχολείου.

Να προστατευθεί το δικαίωμα της απεργίας, σύμφωνα με τις συστάσεις του ΟΗΕ και της UNESCO (Φεβρουάριος 2024, σελ. 36 – 38, https://www.ei-ie.org/en/item/28473:activating-the-recommendations-of-the-un-high-level-panel-on-the-teaching-profession

10. Να σταματήσει ο διαχωρισμός των σχολείων στη βάση ποσοτικών διακρίσεων που οδηγούν στην κατηγοριοποίησή τους και τη δημιουργία επιλέξιμων/ανταγωνιστικών προφίλ για κάθε σχολική μονάδα.
11. Η δημιουργία οργανικών θέσεων για όλες τις υπάρχουσες ειδικότητες εκπαιδευτικών, ώστε να μειωθεί η περιπλάνησή τους από σχολείο σε σχολείο.
12. Η πρόσληψη διοικητικού προσωπικού για τη γραμματειακή υποστήριξη των σχολικών μονάδων.
13. Οργανικές θέσεις για το ολοήμερο.
14. Η απαλλαγή των εκπαιδευτικών από εξωδιδακτικά καθήκοντα που δυσχεραίνουν το έργο τους και μειώνουν τον διαθέσιμο χρόνο που αφιερώνουν στις μαθησιακές ανάγκες των μαθητών τους.
15. Η αύξηση των μισθολογικών απολαβών των εκπαιδευτικών.
16. Δημιουργία Τάξεων Υποδοχής, Τμημάτων Ενισχυτικής Διδασκαλίας και Τμημάτων Ένταξης σε όλα τα σχολεία, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες των μαθητών/τριών.

Απαιτείται η δημιουργία και στελέχωση οργανικών θέσεων για τα τμήματα αυτά. Έτσι, οι εκπαιδευτικοί που θα στελεχώσουν τις σχετικές θέσεις θα αποτελέσουν ένα σταθερό σημείο αναφοράς για τα παιδιά αυτά, θα εμβαθύνουν στα σχετικά προβλήματα και θα συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη κατάλληλων παιδαγωγικών στρατηγικών αντιμετώπισής τους. Ακόμη, στο επίπεδο των κοινωνικών πολιτικών θα πρέπει να υπάρξει πρόνοια ώστε οι μαθητές των ευπαθών ομάδων να υποστηρίζονται συστηματικά με εστίαση στις ανάγκες τους και όχι ευκαιριακά μέσω χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης.

Στο 55% των σχολείων υπήρχαν κενά κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς (τουλάχιστον δύο κενά ανά σχολείο). Στο 64% των σχολείων προέκυψαν έκτακτα κενά (μεγαλύτερα των δύο εβδομάδων), κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Το 45% των κενών αυτών καλύφθηκαν είτε αργοπορημένα είτε ποτέ. Το γεγονός αυτό μεγέθυνε το φαινόμενο της απλήρωτης διδακτικής εργασίας.

 

Επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών

Β.3.1 Συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε επιμορφωτικές δράσεις (Βαθμός: 4)

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 09 Μαΐου 2024  https://youtube.com/live/dNx-scZwyno?feature=share   παρουσιάστηκαν τα ευρήματα της έρευνας, https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdh4X4vzRLp5fqZQh5OPZCZR-tbKSP2O4vhH0EQHndcuvQHnQ/viewform?usp=sf_link  όπου καταγράφονται οι απόψεις των εκπαιδευτικών για την επιμόρφωση (ηλεκτρονικά πρακτικά https://doe.gr/%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-9-5-2024/ ) Επισημάνθηκαν και διατυπώθηκαν σημαντικές απόψεις:,

Το 90% των εκπαιδευτικών της έρευνας έχουν παρακολουθήσει περισσότερες επιμορφώσεις απ’ αυτές που θεωρούνται υποχρεωτικές,  γεγονός που καταδεικνύει ότι επιδιώκουν να αποκτήσουν γνώσεις και πέραν αυτών που η Υπηρεσία θεωρεί αναγκαίες να κατέχουν. Σε ποσοστό 75% οι εκπαιδευτικοί επιθυμούν να επιμορφωθούν με βάση τα ενδιαφέροντά τους και σε ό,τι κρίνουν οι ίδιοι σημαντικό για την εργασία τους. Δεν συμφωνούν να αποφασίζουν άλλοι για την επιμόρφωσή τους. Διεκδικούν το δικαίωμά τους να γνωρίζουν καλύτερα τι θα μπορούσε να βοηθήσει αποτελεσματικότερα το παιδαγωγικό τους έργο.

Τονίζεται ότι η συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε επιμορφωτικές δράσεις παράλληλα με την άσκηση των διδακτικών και επαγγελματικών τους καθηκόντων, οδηγεί σε επαγγελματική εξουθένωση, ενώ αποκλείει από την επιμόρφωση μεγάλη πλειονότητα συναδέλφων με οικογενειακές υποχρεώσεις και όσους δεν έχουν την δυνατότητα να πληρώνουν δίδακτρα, από τον ισχνό μισθό τους.

Το 64% των εκπαιδευτικών θεωρεί ότι το ΥΠΑΙΘΑ δεν υποστηρίζει μια ουσιαστική επιμορφωτική διαδικασία.  Θεωρούν ότι τα τελευταία χρόνια η επιμορφωτική διαδικασία μετατρέπεται ολοένα και περισσότερο σε οικονομικό προϊόν με ανταλλακτική αξία, ολοένα και περισσότερο σε ατομικό προσόν με ανταγωνιστική διάσταση. Εκτιμούν, ότι η προσφερόμενη επιμόρφωση είναι η εκμάθηση εργαλειακών δεξιοτήτων. Με αυτό τον τρόπο διασαφηνίστηκαν οι διαφορές της εννοιολογικής και αξιακής προσέγγισης που υπάρχει ανάμεσα στο υπουργείο και το εκπαιδευτικό σώμα, τόσο ως προς το περιεχόμενο και την επιλογή θεματικών, όσο και ως προς τον χρόνο, τους φορείς υλοποίησης, τη διάρκεια και τους όρους συμμετοχής των εκπαιδευτικών. Οι εκπαιδευτικοί  σκιαγραφούν μία επιμόρφωση στον αντίποδα της ανταγωνιστικότητας και της εμπορευματοποίησης, ισότιμη και δωρεάν για όλους.

Οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι μια ουσιαστική επιμορφωτική διαδικασία έχει τρεις διαστάσεις: τη μορφωτική, την κοινωνική και την αξιακή. Δεν αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους αποκλειστικά ως έναν επαγγελματία, που η εργασία τους περιορίζεται απλά στη μεταφορά και μετάδοση γνώσεων. Αποδίδουν στο επάγγελμά τους ευρύτερες διαστάσεις και αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους περισσότερο ως παιδαγωγό.

Το 91% των εκπαιδευτικών θεωρεί ότι η επιμόρφωση για να είναι ουσιαστική πρέπει να συνοδεύεται με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα και ταυτόχρονα ότι πρέπει να είναι απολύτως δωρεάν (85%), να είναι κυκλικά επαναλαμβανόμενη για όλους/ες τους/τις εκπαιδευτικούς (95%), να γίνεται η επιλογή των θεματικών της επιμόρφωσης από τους/τις εκπαιδευτικούς (76%), να είναι τουλάχιστον ετήσια (53%) και ο φορέας της επιμόρφωσης να είναι τα Παιδαγωγικά Τμήματα (72%). Τα παραπάνω επιτρέπουν στους εκπαιδευτικούς να γνωρίσουν και να εμβαθύνουν τις νέες επιστημονικές θεωρίες και εξελίξεις. Δίνουν την ευκαιρία σε διαφορετικές γενιές εκπαιδευτικών να αλληλεπιδράσουν εντός ενός πλαισίου που ευνοεί την ανταλλαγή απόψεων, γνώσεων και εμπειρίας.

Μια ουσιαστική  επιμορφωτική διαδικασία πρέπει να αναζωογονεί την εκπαιδευτική λειτουργία και την παιδαγωγική επιστήμη και να στηρίζει τους/τις εκπαιδευτικούς, ως ενεργά υποκείμενα, ιδιαίτερα σήμερα που οι εκπαιδευτικοί βιώνουν μια πραγματικότητα έντονης απαξίωσης του ρόλου και της διανοητικής εργασίας τους, σημαντική οικονομική υποβάθμιση, υπό το καθεστώς μιας ποσοτικής και ανταγωνιστικής αντίληψης διαρκούς μετρησιμότητας, από την πλευρά του υπουργείου.

Σε ποσοστό 87% οι εκπαιδευτικοί ζητούν την επαναλειτουργία της Μετεκπαίδευσης. Τα Διδασκαλεία έδιναν τη δυνατότητα επαγγελματικού και επιστημονικού αναστοχασμού και αλληλεπίδρασης μεταξύ των συναδέλφων. Τους επέτρεπαν να συνδεθούν ξανά με τις επιστημονικές πρακτικές και αναζητήσεις των σύγχρονων παιδαγωγικών λόγων. Η απαλλαγή από τις διδακτικές υποχρεώσεις και η εμπλοκή στην επιστημονική θεώρηση αποτελούσε μια ευκαιρία να επανεξετάσουν την εκπαιδευτική τους πρακτική, να την εμπλουτίσουν, να την τροποποιήσουν ή να την αναθεωρήσουν με νέες μεθόδους, στρατηγικές, προγράμματα, υλικά και τεχνολογία.

Να μην υπάρχει καμία σύνδεση της επιμόρφωσης με την αξιολόγηση γιατί έτσι μετατρέπεται από επιμόρφωση σε τιμωρητική διαδικασία συμμόρφωσης στις εκάστοτε κυρίαρχες εκπαιδευτικές πολιτικές και αντιλήψεις.

Οι εκπαιδευτικοί έρχονται αντιμέτωποι με εντεινόμενα κοινωνικά, ψυχικά και μαθησιακά προβλήματα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Για τα προβλήματα αυτά δεν υπήρξαν μέτρα αντιμετώπισης και δημιουργίας αντισταθμιστικών θεσμών, από την πλευρά της Πολιτείας. Το 64% των εκπαιδευτικών αναφέρεται στην ανάγκη επιμόρφωσης και αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων που εμφανίζονται με ιδιαίτερη ένταση μέσα στις τάξεις, καθώς και σε ζητήματα ειδικής αγωγής, τεχνολογίας και παιδαγωγικών μεθόδων.

Ειδικότερα στα Νηπιαγωγεία εκφράζεται η ανάγκη επιμόρφωσης και για διοικητικά ζητήματα λόγω του γεγονότος ότι ασκούν πιεστικό διοικητικό έργο παράλληλα με τον εκπαιδευτικό παιδαγωγικό τους ρόλο και υπόκεινται σε καθεστώς ανισότητας όσον αφορά στο εργασιακό τους ωράριο.

 

Β.3.2 Συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα (Βαθμός: 4)

Οι διοικητικές, οργανωτικές και γραφειοκρατικές προϋποθέσεις για τη συμμετοχή των σχολείων σε ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα είναι εξαιρετικά μεγάλες και χρονοβόρες, σε βαθμό που, συχνά, λειτουργούν ανασταλτικά.

Ωστόσο, η έξοδος των μαθητών/τριών και η συνάντηση με άλλα πολιτισμικά, κοινωνικά και εκπαιδευτικά πλαίσια κινητοποιούν τις διεργασίες μάθησης και θα αποτελούσαν ευκαιρίες ιδιαίτερα για παιδιά που προέρχονται από κοινωνικά και οικονομικά στρώματα με δυσκολίες πρόσβασης σε ταξίδια κλπ. αν ήταν δωρεάν. Επίσης είναι πολύ χρήσιμο οι εκπαιδευτικοί να συνομιλούμε με άλλους εκπαιδευτικούς και να ανταλλάσσουμε ιδέες. Τα σχολεία θα πρέπει να αποκτήσουν την κατάλληλη υποδομή (π.χ. γραμματειακή στήριξη, τεχνικές υποδομές κλπ.) για να στηρίξουν τέτοιες πρωτοβουλίες και να πάψουν να είναι νοησιαρχικά, γνωσιοκεντρικά και εξετασιοκεντρικά.

Με δεδομένη την τεράστια πίεση που ασκεί η «διδακτέα ύλη» η ανταγωνιστικότητα των πρότυπων σχολείων προς το Δημόσιο σχολείο, η άνωθεν επιβολή ανταγωνιστικότητας για κρίσιμες στιγμές της εκπαιδευτικής πορείας των μαθητών/τριών, οι εξετάσεις ελληνικής PISA,  καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη η ανάπτυξη ουσιαστικών προγραμμάτων και παρεμβάσεων με τη συμμετοχή των μαθητών/τριών, ή ακόμη και η συμμετοχή στα επίσημα προγράμματα.

Η ενίσχυση της συμμετοχής των εκπαιδευτικών σε δράσεις κοινωνικού ενδιαφέροντος απαιτεί την αποκατάσταση ενός σταθερού πλαισίου εργασίας και ασφαλούς κλίματος εμπιστοσύνης στο σχολείο και τον τερματισμό μιας περιόδου συνεχών επιχειρήσεων κατηγοριοποίησης και εμπορευματοποίησής του.

Σε κάθε περίπτωση η αίσθηση της κοινωνικής και μορφωτικής ευθύνης που φέρουν οι εκπαιδευτικοί, τους στηρίζει στην ανάληψη διδακτικών παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η περιβαλλοντική κρίση, τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο φασισμός και η καλλιέργεια πνεύματος αλληλεγγύης και σεβασμού όλων των ανθρώπων και ιδιαίτερα των πιο αδύναμων.

 

 

Θετικά σημεία

1. Το υψηλό επίπεδο συναντίληψης που παρατηρείται στο εκπαιδευτικό σώμα, όπως καταγράφεται από τις διενεργηθείσες έρευνες.
2. Ο συνεχής διάλογος μεταξύ των εκπαιδευτικών της πράξης για θέματα παιδαγωγικών και διδακτικών πρακτικών.
3. Η ανταλλαγή εκπαιδευτικού υλικού από τους εκπαιδευτικούς της πράξης στους Συλλόγους Διδασκόντων και μέσα από εκπαιδευτικές ιστοσελίδες και περιοδικά που προωθούν το συλλογικό πνεύμα, ενάντια στον ανταγωνισμό.
4. Ο υποτιτλισμός σειράς παιδαγωγικών video που αναφέρονται στην ιστορία της παιδαγωγικής και στα κρίσιμα ερωτήματα που θέτουν διάφοροι παιδαγωγοί, όχι μόνο στο παρελθόν αλλά στο σήμερα. http://doe.gr/%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF-2024/
5. Η υψηλή ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών για ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα όπως η περιβαλλοντική και κλιματική κρίση, η καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η φτώχεια, οι κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανισότητες, ο υποσιτισμός, η παιδική εργασία, η παιδική εκμετάλλευση, η διαμόρφωση του κοινωνικού φύλου και τα στερεότυπα που τη συνοδεύουν, η καλλιέργεια πνεύματος αλληλεγγύης, συμπερίληψης και σεβασμού όλων των ανθρώπων και ιδιαίτερα των διαφορετικών και των πιο αδύναμων.
6. Οι πολλές, σημαντικές και καθημερινές διδακτικές παρεμβάσεις και προγράμματα για ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα. Ο διαρκής διάλογος με τους/τις μαθητές/τριες για όλα τα ζητήματα που τους απασχολούν και όχι μόνο για την «κάλυψη της ύλης»
7. Η αξιοποίηση σύγχρονων οπτικοακουστικών μέσων και σύγχρονων κινηματογραφικών ταινιών, ως φιλμικά κείμενα, για την ανάπτυξη της κρίσης και των απόψεων των μαθητών/τριών, μέσα από δημοκρατικό διάλογο.

Σημεία προς βελτίωση

1. Επαναφορά της απαλλαγής από τα διδακτικά καθήκοντα κατά την περίοδο της επιμόρφωσης, όπως συνέβαινε στη Μετεκπαίδευση και τα Διδασκαλεία που πρέπει να επαναλειτουργήσουν.
2. Να υλοποιηθούν οι προτάσεις που διατυπώνονται από την επιτροπή της UNESCO για την ενίσχυση της δημόσιας εκπαίδευσης και του κύρους του έργου των εκπαιδευτικών. Να ενισχυθεί η ουσιαστική επιμορφωτική διαδικασία, συμπεριλαμβάνοντας προγράμματα ανταλλαγών και ερευνητικών πρωτοβουλιών, που θα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της σταδιοδρομίας των εκπαιδευτικών. Για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών στις ανάγκες τους, οι επιμορφωτικές διαδικασίες θα πρέπει να απευθύνονται σε όλους/ες, θα πρέπει να είναι δίκαιες, δωρεάν, με άδεια και να προσμετρώνται στην εργασία τους.

https://www.ei-ie.org/en/item/28473:activating-the-recommendations-of-the-un-high-level-panel-on-the-teaching-profession

3. Απαλλαγή των επιμορφωτικών και μεταπτυχιακών σπουδών από την εμπορευματοποίησή και κατάργηση της «αγοράς» μορίων για τον διορισμό και τη συμμετοχή στην επιλογή στελεχών.
4. Εξασφάλιση όλων των προϋποθέσεων (διοικητικών, τεχνικών, οικονομικών κλπ.) για την ανταλλαγή δωρεάν επισκέψεων με άλλα σχολεία της χώρας ή στο εξωτερικό. Προτεραιότητα σε εκείνα τα σχολεία οι μαθητές των οποίων έχουν λιγότερες δυνατότητες για πραγματοποίηση εκδρομών, ταξιδιών κλπ.
5. Μέριμνα της Πολιτείας για δωρεάν πρόσβαση μαθητών και εκπαιδευτικών σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, Μουσεία, θέατρα, σημαντικές εκθέσεις. Δωρεάν προγράμματα στα Σχολεία από τα Δημόσια Μουσεία και τους δημόσιους φορείς τέχνης, χρηματοδοτούμενα από τον κρατικό προϋπολογισμό.

 

Γ. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

 

Λειτουργία	Αριθμός Δράσεων που υλοποιηθήκαν		Άξονες στους οποίους υλοποιηθήκαν Δράσεις
Παιδαγωγική́ και μαθησιακή́ λειτουργιά	(εξάγονται αυτόματα)		(εξάγονται αυτόματα)
Διοικητική́ λειτουργιά	(εξάγονται αυτόματα)		(εξάγονται αυτόματα)
Επαγγελματική́ ανάπτυξη των εκπαιδευτικών	(εξάγονται αυτόματα)		(εξάγονται αυτόματα)
Βαθμός επίτευξης των στόχων που είχαν τεθεί́	1 Ελάχιστα	2 Μερικώς	3 Σε μεγάλο βαθμό́	4 Πλήρως
Σημαντικότερα αποτελέσματα των Δράσεων	Η ποιότητα των εκδηλώσεων, η επιστημονική πληρότητα των εισηγητών και ο πλούτος του προβληματισμού που αναπτύχθηκε,  ανέδειξαν σημαντικές πλευρές της ανεπάρκειας των εφαρμοζόμενων εκπαιδευτικών πολιτικών. Η διάθεση των συναδέλφων εκπαιδευτικών να συναντηθούν με τον ακαδημαϊκό λόγο βοήθησε σημαντικά στη διάχυση αυτού του προβληματισμού και των βασικών συμπερασμάτων του. Οι εκπαιδευτικοί έχουν απόλυτη συνείδηση ότι η επίτευξη των στόχων που τέθηκαν εξαρτάται από την ακολουθούμενη εκπαιδευτική πολιτική. Η επισήμανση των βασικών προβλημάτων που δημιουργεί η εκπαιδευτική πολιτική, προβλήματα τα οποία, με τη σειρά τους, δυσχεραίνουν τον σχεδιασμό κατάλληλων αναλυτικών προγραμμάτων και εξειδικευμένων παρεμβάσεων και διδακτικών πρακτικών. Από το σύνολο των δράσεων ως σημαντικότερα αποτελέσματα σημειώνουμε: α) Την  επισήμανση και ανάδειξη των κοινωνικών παραμέτρων που  επικαθορίζουν τις εκπαιδευτικές λειτουργίες και διαδικασίες και που τις περισσότερες φορές αγνοούνται κατά τον σχεδιασμό και την παραγωγή των εκπαιδευτικών πολιτικών. β) Την αποτύπωση του ενδιαφέροντος των εκπαιδευτικών για όλα τα ζητήματα που αφορούν στην εκπαιδευτική και παιδαγωγική λειτουργία. Το ενδιαφέρον αυτό αποτυπώθηκε με τη μαζική συμμετοχή των εκπαιδευτικών: i) στις διαδικτυακές εκδηλώσεις, με τα ερωτήματα που τέθηκαν, ii) στην ερευνητική αποτύπωση και καταγραφή μέσω των ερωτηματολογίων και με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών στη διαμόρφωσή τους. Η ογκώδης αυτή κοινωνική απεύθυνση των εκπαιδευτικών προσκρούει στις εφαρμοζόμενες εκπαιδευτικές πολιτικές που δεν απαντούν αποτελεσματικά στα ποικίλα εκπαιδευτικά προβλήματα, αγνοούν τον κόπο και την αγωνία των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας, ενώ το ΥΠΑΙΘΑ ανοίγει διαρκώς νέα μέτωπα, δημιουργώντας νέες υποχρεώσεις εκτός εκπαιδευτικών αρμοδιοτήτων. γ) Την ανάδειξη της σπουδαιότητας υποστήριξης όλων των μαθητών/τριών  με αναπηρία ή/και Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες, καθώς και της σπουδαιότητας των απαραίτητων μέσων διδασκαλίας (υλικών μέσων, μεθόδων και προγραμμάτων) για την υποστήριξη όλων των μαθητών, ώστε να προαχθούν σωματικά, νοητικά, συναισθηματικά, κοινωνικά, ηθικά και αισθητικά, μέσα σε κλίμα ισοτιμίας, ελευθερίας, ασφάλειας και σεβασμού της προσωπικότητάς τους, ώστε να ικανοποιούνται τα εκπαιδευτικά και κοινωνικά δικαιώματα των μαθητών με αναπηρίες. δ) Τη σπουδαιότητα της ύπαρξης των Ειδικών Σχολείων και την ανάγκη στελέχωσης και υποστήριξής τους, με σταθερό οργανικά τοποθετημένο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων. ε) Τη σημασία της η επαφής με τη συσσωρευμένη επιστημονική γνώση, με μεθόδους και πρακτικές που υποστηρίζονται από την σύγχρονη έρευνα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση που μπορεί να συμπληρώνει την εμπειρία και γνώση από την ίδια την διδακτική πράξη. Η καταγραφή διεθνών τεκμηριωμένων διδακτικών πρακτικών, καθώς και η όροι με τους οποίους μπορούν να ενταχθούν στο Δημόσιο Σχολείο και την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. στ) Την επισήμανση του ρόλου τόσο της Γενικής όσο και της Ειδικής Αγωγής στην κοινωνική αποδοχή των αρχών του σεβασμού της διαφορετικότητας και της συμπεριληπτικότητας,  μέσα από ενεργητικές, βιωματικές και συνεργατικές πρακτικές μάθησης και κοινωνικοποίησης. ζ) Την εμφατική υπογράμμιση του ρόλου της Πολιτείας, η οποία οφείλει να εξασφαλίσει τη φοίτησή όλων των μαθητών/τριών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο κατάλληλο πλαίσιο με την κατάλληλη υποστήριξη, ιδιαίτερα στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και στους πρόσφυγες και μετανάστες μαθητές/τριες. η) Την ανάδειξη των αναγκαίων υλικών προϋποθέσεων και υποδομών για την βελτίωση του σχολείου, που προσκρούουν στην υποχρηματοδότηση των σχολικών μονάδων, στις ελλείψεις σε εκπαιδευτικό, επιστημονικό και βοηθητικό προσωπικό, στην απουσία μόνιμου και σταθερού εκπαιδευτικού προσωπικού, ώστε τα σχολεία να μπορούν να σχεδιάζουν σε βάθος χρόνου. θ) Την αποτύπωση και καταγραφή  των ελλείψεων σε βασικές πλευρές της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. ι) Την καταγραφή, αποτύπωση και επεξεργασία της κριτικής και των απόψεων των εκπαιδευτικών σε κομβικά ζητήματα της εκπαιδευτικής διαδικασίας (αναλυτικά προγράμματα επιμόρφωση, σχέσεις μέσα στο σχολείο, συνεργατικές πρακτικές). ια) Την ανάδειξη της σημασίας των σχολικών χώρων και των κτιριακών υποδομών για την ασφάλεια και την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας. ιβ) Την ανάδειξη της αναγκαιότητας να είναι οι εκπαιδευτικοί ενεργοί συνδιαμορφωτές των θεματικών, των διαδικασιών και του περιεχομένου μιας ουσιαστικής επιμορφωτικής διαδικασίας και όχι άβουλοι δέκτες άνωθεν επιλογών. ιγ) Τ συλλογή, καταγραφή και ηλεκτρονική έκδοση τοποθετήσεων, άρθρων και απόψεων της πανεπιστημιακής κοινότητας, που βοηθάει στην ανάπτυξη πλούσιου προβληματισμού και διαλόγου σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα και τη διάχυση των ζητημάτων που αναδείχθηκαν στη δημόσια σφαίρα και το δημόσιο λόγο.
Δυσκολίες που παρουσιάστηκαν	Οι βασικοί παράγοντες δυσκολίας παραμένουν: α) Η απουσία διαλόγου του Υπουργείου Παιδείας με  τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών. Το γεγονός ότι οι απόψεις και τα αιτήματα του εκπαιδευτικού κλάδου δεν συζητούνται με επιλογή του Υπουργείου Παιδείας. β) Η ένταση των περιστατικών διοικητικής πίεσης, παραβίασης στοιχειωδών δικαιωμάτων των εκπαιδευτικών, ο αυξημένος φόρτος γραφειοκρατικής εργασίας, η θεαματική αύξηση άδικων διώξεων σε βάρος εκπαιδευτικών, η απαξίωση των συλλογικών οργάνων και ιδιαίτερα του ρόλου του συλλόγου διδασκόντων. γ) Το κλίμα ανταγωνισμού και τα αρνητικά στερεότυπα που προβάλλονται στο κοινωνικό σώμα για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα φορτισμένο περιβάλλον και να ενθαρρύνεται η στοχοποίηση των εκπαιδευτικών για κάθε κακοδαιμονία του εκπαιδευτικού συστήματος. δ) Η συνολικότερη οικονομική, κοινωνική, πολιτισμική κρίση και οι επιπτώσεις της στην εκπαιδευτική διαδικασία.

 

Ανάδειξη Πρακτικών και προτάσεις για αξιοποίησή τους Επιλέγετε μόνο τους άξονες που έχουν δηλωθεί από τη σχολική μονάδα (βγαίνουν αυτόματα)	ΑΞΟΝΑΣ /ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ (ΑΥΤΌΜΑΤΑ)	url (σύνδεσμος
	Ανταλλαγή εμπειριών, μελέτη ερευνών, συζήτηση και αναστοχασμός πάνω στα ζητήματα της επίδρασης των όρων διαβίωσης και των συνθηκών εργασίας των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην εκπαιδευτική διαδικασία, στη διδασκαλία και τη μάθηση. Συζήτηση και παρουσίαση τεκμηριωμένων ερευνητικών διδακτικών πρακτικών που ανταποκρίνονται στα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Συζήτηση επίκαιρων ζητημάτων και σύγχρονων αντιπαραθέσεων για την ειδική και συμπεριληπτική εκπαίδευση. Συμμετοχή σε σχετικές ημερίδες και συνέδρια. Διερεύνηση προτάσεων και λύσεων.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
	Καταγραφή, μελέτη και επεξεργασία των υποδομών, των αναγκών και των ελλείψεων των Ειδικών Σχολείων, σε συνδυασμό με την περαιτέρω επεξεργασία των απόψεων των εκπαιδευτικών των Ειδικών σχολείων για τα ζητήματα της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Κριτική προσέγγιση της υπάρχουσας πραγματικότητας.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
	Οι συνεργατικές μορφές διδασκαλίας και μάθησης ως εργαλείο ανάπτυξης των διαπροσωπικών και διομαδικών σχέσεων, ενδυνάμωσης της αυτοεκτίμησης των μαθητών/τριών, εμπέδωσης κλίματος συνεργασίας και ενότητας μεταξύ́ των μελών της ομάδας και κατανόησης τόσο των δικών τους αναγκών και συναισθημάτων όσο και των άλλων. Οι στάσεις και οι απόψεις των εκπαιδευτικών απέναντι στη συνεργατική διδασκαλία και μάθηση. Αντιμετώπιση των διαφορών μέσα από δημοκρατικό διάλογο, με συμπεριληπτική και ενταξιακή κατεύθυνση, με ανάπτυξη συλλογικότητας και αλληλεγγύης μεταξύ των μαθητών/τριών.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
	Οι απόψεις των εκπαιδευτικών για τις δυσκολίες και τις δυνατότητες που υπάρχουν στην ανάπτυξη των σχέσεών τους με τους/τις μαθητές/τριες. Η επίδραση ενός συνεργατικού, δημοκρατικού παιδαγωγικού και εκπαιδευτικού πλαισίου στην ανάπτυξη των σχέσεων μαθητών / εκπαιδευτικών. Η ανάδειξη των αξιών της συνεργασίας και της αλληλεγγύης απέναντι στον άκρατο ανταγωνισμό και την αντιπαλότητα.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
	Καταγραφή και διερεύνηση της σημασίας των σχολικών χώρων (τάξεις, βιβλιοθήκες, αίθουσες εκδηλώσεων και συνεδριάσεων, αυλές κλπ) και των κτιριακών υποδομών που συντελούν και αρμόζουν στην ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών σχολικής και προσχολικής ηλικίας, στη Γενική και την Ειδική Εκπαίδευση.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
	Διαμόρφωση ενός ξεκάθαρου πλαισίου αρχών διαφάνειας και κατανομής της κρατικής χρηματοδότησης. Παρουσίαση βασικών αρχών λειτουργίας της χρηματοδότησης των Σχολικών Μονάδων από τους Δήμους και τις Σχολικές Επιτροπές. Συζήτηση για τις αλλαγές που επιφέρει το νέο νομοθετικό πλαίσιο και την ανάγκη διατήρησης των Δημοτικών Επιτροπών Παιδείας και των Σχολικών Επιτροπών. Παρουσίαση ενός πλαισίου αρχών διαχείρισης που ανταποκρίνεται στις παιδαγωγικές και μορφωτικές ανάγκες της σύγχρονης εκπαιδευτικής διαδικασίας και των σχολικών υποδομών.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
	Η ανάγκη διαμόρφωσης δημόσιων και δωρεάν θεσμών επιμόρφωσης, που ανταποκρίνονται στις πραγματικές και διατυπωμένες ανάγκες των εκπαιδευτικών της πράξης, που επιλέγονται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, βασίζονται σε επιστημονικά και ερευνητικά δεδομένα, επεξεργάζονται τη διεθνή εμπειρία, με άδεια από τα διδακτικά καθήκοντα.	http://doe.gr/%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD-2024/
Προτάσεις για αναγκαίες επιμορφώσεις	ΑΞΟΝΑΣ (ΑΥΤΟΜΑΤΑ)	url (σύνδεσμος
	Διδασκαλία, μάθηση, αξιολόγηση	https://youtube.com/live/DLFAFnIK558?feature=share
	Σχολική διαρροή, φοίτηση	https://youtube.com/live/beeSJmHcVcI?feature=share
	Σχέση μεταξύ μαθητών/τριών	https://www.youtube.com/watch?v=Tnr2SXW8O5g
	Σχέση μεταξύ μαθητών/τριών εκπαιδευτικών	https://youtube.com/live/BCEssXZJNfo?feature=share
	Ηγεσία, οργάνωση και διοίκηση της σχολικής μονάδας	https://youtube.com/live/OglkwN4iERg?feature=share
	Σχολείο και κοινότητα	https://youtube.com/live/5E6tTjMmHiE?feature=share
	Συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε επιμορφωτικές δράσεις	https://youtube.com/live/dNx-scZwyno?feature=share

 

 

 

Για τον σκοπό αυτό συντάχτηκε το παρόν πρακτικό και αφού διαβάστηκε μεγαλόφωνα, υπογράφεται όπως ακολουθεί.

 

Ο/Η Διευθυντής/ντρια Η/Ο Προϊσταμένη/ος           …………………………………….	1.
	2.
	3.
	4.
	5.
	6.
	7.
	8.
	9.
	10.
	11.
	12.
	13.
	14.
	15.
	16.
	17.