Με μεγάλη συμμετοχή των συναδέλφων από τα πιλοτικά σχολεία αλλά και αρκετών εκπαιδευτικών και πολύ 
ενδιαφέρουσα συζήτηση, πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 23 Μάη, στο 76ο Δημ. Σχ. Αθηνών, η εκδήλωση για τα πιλοτικά σχολεία. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το Συντονιστικό των πιλοτικών σχολείων και αρκετούς Συλλόγους Π.Ε. (ανάμεσά τους και ο Α΄ Σύλλογος Αθηνών Π.Ε.) και είχε θέμα : «Νέο Σχολείο» : Όταν το παλιό φορά το μανδύα του νέου
Παραθέτουμε ενδεικτικά άρθρο του εισηγητή Γιώργου Γρόλλιου, αν. καθηγητή Παιδαγωγικού Α.Π.Θ. καθώς και κείμενο του Συντονιστικού
| Τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών του Νέου Σχολείου |
| Από το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών στα προγράμματα σπουδών του Νέου Σχολείου του Γιώργου Γρόλλιου, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Εκπαιδευτική Κοινότητα Στις αρχές του Μάρτη του 2010 η υπουργός Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων υπέβαλε στο υπουργικό συμβούλιο σχέδιο δράσης στον τομέα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τη δημιουργία ενός Νέου Σχολείου. Βασικό χαρακτηριστικό του σχεδίου είναι η αλλαγή των προγραμμάτων σπουδών του νηπιαγωγείου, του δημοτικού και του γυμνασίου. Τα νέα προγράμματα προβλέπεται να αναπτυχθούν μέχρι τον Ιούνιο του 2011, να εφαρμοστούν πειραματικά την επόμενη σχολική χρονιά και να γενικευτεί η εφαρμογή τους στη σχολική χρονιά 2012-2013. Το πρόγραμμα σπουδών του λυκείου προβλέπεται ότι θα οργανώνεται ταυτόχρονα με αυτό της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Βιβλιογραφία Beyer, L. & Liston, D. (1996) Curriculum in Conflict: Social Visions, Educational Agendas and Progressive School Reform. New York: Teachers College Press |
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΠΙΛΟΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Δεν είναι νέο και κυρίως δεν είναι σχολείο
ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ και ΤΙ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ
Είμαστε εκπαιδευτικοί που εργαζόμαστε σε σχολεία που έχουν ορισθεί ως πιλοτικά. Γνωριστήκαμε στις επιμορφώσεις και πήραμε την πρωτοβουλία να συναντηθούμε μεταξύ μας για να συζητήσουμε τις αγωνίες και τους προβληματισμούς μας και να συντονίσουμε τις δράσεις μας σε ότι αφορά το Νέο Σχολείο.
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΜΑΣ ΩΣ ΠΙΛΟΤΙΚΑ
Την τελευταία μέρα του Αυγούστου ορίστηκαν με Υ. Α (97911/Γ1) 21 νηπιαγωγεία, 99 δημοτικά και 68 γυμνάσια ως πιλοτικά χωρίς τη συγκατάθεση του συλλόγου διδασκόντων των σχολείων. 20 μέρες μετά με Φ.Ε.Κ. 2121 που δημοσιεύτηκε στις 13-9-2011 ορίστηκε το ωρολόγιο πρόγραμμα του «νέου πιλοτικού σχολείου» που θα εφαρμόσει τα φρέσκα προγράμματα σπουδών. Ταυτόχρονα καταργήθηκαν τα 28 πιλοτικά ολοήμερα του β΄ κοινοτικού πλαισίου στήριξης που υποχρηματοδοτήθηκαν κατά το γ΄ κοινοτικό πλαίσιο στήριξης και αντικαθίστανται τα βραχύβια Δ.Ε.Π.Π.Σ. & Α.Π.Σ, χωρίς να γίνει αποτίμηση, από τα νέα προγράμματα σπουδών. Ακολούθησαν μια σειρά υπουργικές αποφάσεις τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο που ενέκριναν αποσπασματικά μάθημα προς μάθημα τα νέα βιαστικά προγράμματα σπουδών. Υπογραμμίζουμε εδώ ότι στη διαδρομή «χάθηκε» το μάθημα της Ιστορίας και αντικαταστάθηκε από την Τοπική Ιστορία στα πλαίσια των βιωματικών δράσεων.
ΕΙΝΑΙ ΝΕΑ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ;
Η ιστορία των πιλοτικών ξεκινά το 1997 με το Ν.2525 και συμβαδίζει με τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης και τις ευρωπαϊκές επιταγές. Το νέο φρούτο έρχεται με το δ΄ κοινοτικό πλαίσιο στήριξης, το λεγόμενο ΕΣΠΑ. Ξεκάθαρος στόχος η απορρόφηση κονδυλίων και η πιστή εφαρμογή των αποφάσεων της Λισσαβόνας. Το «νέο σχολείο» προσδοκά να είναι ολοήμερο, καινοτόμο, ψηφιακό, ενταξιακό, αποτελεσματικό. Εύηχες λέξεις που ακούγονται συχνά τα 2 τελευταία χρόνια, λέξεις που έχουν στόχο να πείσουν, να παρασύρουν και να κερδίσουν τη συναίνεση όλων μας.
Τι κρύβεται όμως πίσω από αυτά; ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Τα ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς, όπως αναφέρεται στην επίσημη εφημερίδα της Ε.Ε στις 18/12/2006 ορίζει το βασικό πλαίσιο ικανοτήτων για τη περιβόητη δια βίου μάθηση. Επιδιώκεται ο μαθητής να αποκτήσει ένα εύρος δεξιοτήτων, ευεξία (ψυχική ανθεκτικότητα κατά τους Henderson & Milstein,2008) στο σχολικό περιβάλλον. Με απλά λόγια το σχολείο καλείται να υλοποιήσει τον επόμενο βασικό στόχο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» της κοινωνικής συνοχής (έτσι αποκαλείται με sic τρόπο, η συνήθεια στη μη αμφισβήτηση, στη δημιουργία του πειθήνιου πολίτη που τα κάνει όλα χωρίς διαμαρτυρία και χωρίς μισθό βλ. εθελοντισμός, σε μια Ευρώπη στην οποία κλονίζεται συθέμελα η κοινωνική συνοχή). Η νεανική εργασία, η άτυπη μάθηση, η αυτοαπασχόληση, η εθελοντική δραστηριότητα ταξιδεύοντας σε όλες τις χώρες της Ε.Ε (η αποκαλούμενη κινητικότητα) είναι το περιεχόμενο της δια βίου μάθησης.
Σε αυτό το πλαίσιο το νέο σχολείο επιδιώκει να αναπτύξει 8 βασικές ικανότητες:
1. επικοινωνία στη μητρική γλώσσα
2. επικοινωνία σε ξένες γλώσσες (1 στην Ελλάδα)
3. μαθηματική ικανότητα
4. ψηφιακή ικανότητα
5. μαθαίνω πώς να μαθαίνω- δεξιότητα εκμάθησης
6. κοινωνικές ικανότητες σχετικές με την ιδιότητα του πολίτη
7. πρωτοβουλία και επιχειρηματικότητα
8. πολιτισμική συνείδηση και έκφραση
Το νέο σχολείο είναι το ψηφιακό σχολείο. Το σχολείο της άμεσης και γρήγορης πληροφόρησης. Το σχολείο των οπτικών ινών και των e-τάξεων (χωρίς φυσικά κρατική χρηματοδότηση),καταγραφή των πάντων σε ηλεκτρονική μορφή. Τα συμβούλια και οι σχολικές επιτροπές θα τρέχουν να στήσουν εργαστήρια πληροφορικής, μάθημα που εισάγεται και στις μικρότερες τάξεις του δημοτικού. Η τεχνολογία στην υπηρεσία της εκπαίδευσης. Είναι άραγε τόσο καθοριστικής σημασίας στη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, τα αντίστοιχα εκπαιδευτικά εργαλεία και ο διαδραστικός πίνακας, ώστε να αποτελεί το επίκεντρο της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας;
Στο Νέο Σχολείο κεντρικό ρόλο κατέχουν οι δεξιότητες, το τι θα είναι ικανός να κάνει ο εκπαιδευόμενος μετά τη μαθησιακή διαδικασία. Η επιλογή αυτή συνδέεται και με τις προωθούμενες αλλαγές στις άλλες βαθμίδες της εκπαίδευσης όπου τα μαθησιακά αποτέλεσματα θα πρέπει είναι συγκεκριμένα, μετρήσιμα και εν πολλοίς αποσπασματικά. Το σύνολο των προσόντων και δεξιοτήτων θα συγκροτεί τον ατομικό φάκελο του καθενός, που θα είναι φυσικά γεμάτος από πιστοποιημένα προσόντα (συχνά αντιφατικά, αποσπασματικά, οριζόντιες δεξιότητες τις λένε, και φυσικά ακριβοπληρωμένα) και θα καθιστά το άτομο περισσότερο απασχολήσιμο. Έτσι ο καθένας μας θα κυνηγά επιμορφώσεις, σεμινάρια, πιστοποιητικά. Η δια βίου μάθηση εξυπηρετεί ακριβώς αυτή την επιλογή. Και φυσικά το μεγάλο θύμα αυτών των ατομικών φακέλων (που θα αντιστοιχούν σε κάποιο από τα επίπεδα του Ευρωπαικού Πλαισίου Προσόντων) είναι τα εργασιακά και επαγγελματικά δικαιώματα. Δεν υπάρχει πια ένας δρόμος να φτάσεις σε ένα επάγγελμα, δεν υπάρχει μια σχολή που σε εκπαιδεύει για αυτό, αλλά υπάρχουν πολλές διαδρομές τυπικές και άτυπες. Τα επαγγέλματα έτσι ανοίγουν και από την πλευρά των τυπικών προσόντων, δηαλαδή μπορεί κανείς να γίνει λογιστής είτε τελειώνοντας κάποιο ΑΕΙ είτε δουλεύοντας δίπλα σε κάποιο λογιστή και έχοντας παρακολουθήσει χ χρόνια επαγγελματικής κατάρτισης και εφόσον διαθέτει κάποιες συγκεκριμένες οριζόντιες δεξιότητες και, και, και…. Το «νέο σχολείο» κατευθύνεται από τα συμφέροντα της οικονομίας, της αγοράς και του ανταγωνισμού. «Τα σχολικά μας συστήματα πρέπει να προσαρμοστούν, εάν επιθυμούν να εφοδιάσουν τους νέους με νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας επειδή χρειαζόμαστε να προετοιμάσουμε τους νέους μας για εργασίες που ίσως δεν υπάρχουν ακόμη». » δήλωσε ο Επίτροπος κ. Ján Figel στις 3/7/2008 στα πλαίσια του σχεδιασμού του σχολείου του 21ου αιώνα. Η κ. Διαμαντοπούλου το εξέφρασε και εκείνη με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο: μας ενδιαφέρει ο νέος άνθρωπος, μας ενδιαφέρει αν κατάφερε να βρει δουλεία και όχι αν πήρε πτυχίο. Και πάλι η αγορά είναι εκείνη που διαμορφώνει την τελική λίστα. Κι η αγορά θέλει ανθρώπους ευέλικτους, ευπροσάρμοστους, παραγωγικούς κι αποδοτικούς. Και φυσικά ανθρώπους που καταλαβαίνουν ότι η αποτυχία ή η επιτυχία είναι αποκλειστικά ατομική τους ευθύνη.
Στο Νέο Σχολείο ο όρος γνώση δεν αναφέρεται πουθενά. Τα παιδιά θα μαθαίνουν τα βασικά, τα απολύτως απαραίτητα για να επικοινωνούν, να χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή για τις συναλλαγές τους με τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, θα μαθαίνουν τα στοιχειώδη και μίας άλλης γλώσσας, ίσως στα πλαίσια του στόχου της μετακίνησης εργαζομένων στις χώρες της Ε.Ε (κινητικότητα το λένε), θα μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν γρηγορότερα και καλύτερα κι άλλες δεξιότητες και για μια ζωή θα αποδεικνύονται ανεπαρκείς εργαζόμενοι, ή ορθότερα άνεργοι που θα χρειάζονται περισσότερες επιμορφώσεις στα πλαίσια της δια βίου μάθησης και θα παρέχουν ανασφάλιστοι, μη αμειβόμενη εργασία στα εργοστάσια και τα γραφεία, στα πλαίσια της πρακτικής τους εξάσκησης. Δε θα είναι ποτέ εργαζόμενοι, δια βίου επιμορφούμενοι και συμμορφούμενοι. Το παιχνίδι ήδη έχει αρχίσει να παίζεται με τους ανέργους στα λεγόμενα «πράσινα επαγγέλματα» και όπως αναφέρει το νέο Δημοσιονομικό Σύμφωνο (1) στόχος είναι να αυξηθούν οι μαθητείες και οι πρακτικές ασκήσεις.
Στο «νέο σχολείο», βαφτίζονται μαθησιακά πεδία η αειφορία και η σχολική & κοινωνική ζωή, που μέχρι τώρα αποκαλούνταν «καινοτόμες δράσεις». Καταλαμβάνουν ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό του διδακτικού χρόνου και διδάσκονται από όλες τις ειδικότητες. Για τα ανθρωπιστικά ιδανικά της πραγματικής δημοκρατίας και της οικολογίας δε γίνεται λόγος στα σχετικά προγράμματα σπουδών αυτών των 2 νέων «μαθημάτων». Φυσικά τα παιδιά δε μαθαίνουν τις κοινωνικο – πολιτικές αιτίες που οδήγησαν στην πληθώρα των κοινωνικών και οικολογικών προβλημάτων και ούτε προετοιμάζονται για συλλογικές δράσεις επίλυσης τους. Είναι αποκαλυπτικό το σχετικό εκπαιδευτικό λογισμικό που έχει προετοιμαστεί από την Ε.Ε και διατίθεται σε όλες τις γλώσσες με πληθώρα ηλεκτρονικών παιχνιδιών, δημιουργεί την πεποίθηση στο μαθητή πως και μόνο που αναπνέει , περισσεύει σε αυτόν τον πλανήτη, έτσι φαίνεται ότι αντιλαμβάνονται την αειφορία. Άξιζει να αναφερθεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από τέτοιο παιχνίδι: Ερώτηση που αφορά καθημερινές συνήθειες μετακίνησης και διατροφής, το «παιδί» απαντά πως κινείται με λεωφορείο, τρώει δύο φορές το μήνα κρέας και μία ψάρι και αγοράζει τοπικά προϊόντα μόνο αν αυτά είναι διαθέσιμα και σε καλή τιμή. Σε αυτή την απάντηση το σύστημα απαντά πως το «παιδί» αυτό ζει πολύ πλούσια και τρώει πολύ, διότι χρειάζεται δύο πλανήτες για να το θρέψουν, ενώ οι συνήθειες του να κινείται με λεωφορείο και να παίρνει προιόντα και από άλλες περιοχές επιβαρύνουν το περιβάλλον διότι απαιτούν μετακινήσεις φορτηγών κλπ.!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Το νέο σχολείο δίνει βαρύτητα στη σχολική και κοινωνική ζωή. Η προσέγγιση για την «εκμάθηση» της σχολικής και κοινωνικής ζωής αλλά και της αγωγής του ελεύθερου χρόνου είναι κυρίως πώς το άτομο θα μάθει να αυτοελέγχεται, να τιθασσεύει τα συναισθήματα του και πώς θα μεταμορφωθεί σε ενεργό πολίτη. Είναι κακά όλα αυτά θα αναρωτηθεί κανείς; Όχι ο αυτοέλεγχος δεν είναι κακός αλλά δεν είναι το μόνο ζητούμενο. Ζητούμενο είναι η ανάπτυξη της ομαδικότητας (και όχι του μοναχικού ενεργού πολίτη που αξιοποιεί τα νόμιμα ατομικά του δικαιώματά του), της αλληλεγγύης, της κατανόησης, της ανοχής, της αγάπης, της συλλογικής δράσης. Το άγχος, η κατάθλιψη και οι απογοητεύσεις των μαθητών, που η διαχείριση τους κατέχει περίοπτη θέση στα νέα προγράμματα σπουδών, δε θα μειώνονταν αν οι γονείς των μαθητών είχαν σταθερή και καλά αμειβόμενη εργασία; Τα παιδιά πρέπει μόνο να διαχειρίζονται και να ελέγχουν τα συναισθήματά τους για να είναι λειτουργικά σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο; Δεν πρέπει άραγε να μαθαίνουν να ζουν με αλληλοσεβασμό, συντροφικότητα, ουσιαστική επικοινωνία, κατανόηση και αγάπη; Φυσικά και πάλι η απουσία ανθρωπιστικών ιδανικών και αξιών είναι κυρίαρχη. Οι οδηγίες για τις καφετιέρες θα νικήσουν και πάλι!!!
Την ίδια στιγμή η Ιστορία ως αυτόνομο αντικείμενο χάνεται από το προσκήνιο και μετατρέπεται σε βιωματική δράση που μπορεί να διδάσκεται από διάφορες ειδικότητες σχεδιασμένο από ιδιώτες όπως η Vodafone και το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού!!! Αναρωτιέται κανείς γιατί πρέπει να θυσιάσουμε το μάθημα της εθνικής μας ιστορίας και να περιοριστούμε στην τοπική ιστορία μόνο με θεματικές όπως τουρισμός & ονομασία τοποσήμων; Γιατί πρέπει να χαθεί η ιστορική μνήμη και τελικά μέσω αυτής και ο προσδιορισμός της εθνικής ταυτότητας; Μήπως ένας απασχολούμενος που κινείται και ταξιδεύει διαρκώς για να βρει δουλειά δεν πρέπει να ξέρει από που έρχεται και ποιος είναι έτσι ώστε να μπορεί να προσαρμόζεται εύκολα όπου και για όσο βρεθεί; Εξάλλου η ευελιξία, η προσαρμοστικότητα και η αποτελεσματικότητα είναι τα μότο της Νέας Εποχής την οποία φαίνεται να εξυπηρετεί και το Νέο Σχολείο.
Πάντως, σύμφωνα με το μεγάλο μας ιστορικό Νίκο Σβορώνο, (Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας, Θεμέλιο. Αθήνα 1976, σελ 12-13), «η αντίσταση αυτή γίνεται ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ελληνικής ιστορίας, γιατί ο ελληνισμός είχε αυτή την πορεία για ένα πολύ με γάλο χρονικό διάστημα». Και ο μεγάλος Παιδαγωγός μας, Δημήτρης Γληνός, ( Έθνος και Γλώσσα, εκδόσεις “Αθηνά”, 1971) μας υπενθυμίζει, «ο αντιστασιακός χαρακτήρας… διέπει ολόκληρη τη νεοελληνική ιστορία: ο ελληνισμός ανήκει στην κατηγορία των μικρών λαών που κινούνται στην περιφέρεια του νεότερου κόσμου, και που η σταδιακή ανάπτυξη της εθνικής τους συνείδησης και η συγκρότηση τους σε καινούργια έθνη, που διεκδίκησαν και διεκδικούν την πολιτική τους ανεξαρτησία και την οικονομική και πολιτισμική τους αυτονόμηση, συντελείται μέσα στην πάλη εναντίον υπερεθνικών αυτοκρατοριών στην αρχή, εναντίον υπερεθνικών ιμπεριαλιστικών οικονομικοκοινωνικών συγκροτημάτων, στα νεότερα χρόνια.» Μήπως η εμμονή να αποκόψουν τους μαθητές από την ιστορική μνήμη αυτά τα μνημονιακά χρόνια θέλει να τους αποστερήσει το αντιστασιακό τους φρόνημα;
ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Ο προτεινόμενος σχεδιασμός του Νέου σχολείου αφορά τους ακόλουθους τρεις τομείς:
Έμφαση στην παροχή σε όλους τους μαθητές των ικανοτήτων που είναι απαραίτητες για τη ζωή
Ανάληψη δέσμευσης για την παροχή υψηλής ποιότητας μάθησης για κάθε μαθητή
Βελτίωση της ποιότητας των διδασκάλων και του σχολικού προσωπικού
Ας δούμε αν εξυπηρετεί ο σχεδιασμός τους πομπώδεις και γενικόλογους αυτούς στόχους; Το σύνολο των ενεργειών που μέχρι στιγμής έχουν οργανωθεί (επιμόρφωση, νέα προγράμματα σπουδών, διάχυση πληροφόρησης προς τους εκπαιδευτικούς, συνεργασία σχεδιαστών με τους μάχιμους δασκάλους, διαδικασίες ανατραφοδότητης και on going υποστήριξης κλπ) καταδεικνύει προχειρότητα στο σχεδιασμό, αδιαφορία ως προς το αποτέλεσμα αλλά και ως προς την εγκυρότητα της πιλοτικής εφαρμογής. Για μια ακόμη φορά χρήματα από το ΕΣΠΑ σπαταλώνται χωρίς ουδείς να ενδιαφέρεται για το πως τα όποια οφέλη θα φτάσουν στον τελικό αποδέκτη που είναι το ίδιο το ελληνικό δημόσιο σχολείο. Ακόμη και αυτοί οι ίδιοι οι στόχοι που έχουν τεθεί δεν εξυπηρετούνται από τον τρόπο που προτείνεται η εφαρμογή του. Ανεξάρτητα από την ιδεολογική τοποθέτηση του καθενός μας ως προς τη στόχευση του σχολείου, όλοι συμφωνούμε στην παρωδία πιλοτικής εφαρμογής που στήνεται. Το σχολείο που προτείνουν προϋποθέτει αυξημένη χρηματοδότηση ενώ όλοι μας βιώνουμε φέτος την απόλυτη υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης.
Η παραπληνητική ενσωμάτωση καινοτόμων παιδαγωγικών πρακτικών (βιωματική μάθηση, ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, πρότζεκτ κλπ) γίνεται με σκοπό τον εντυπωσιασμό. Είναι συνηθισμένο πια να υιοθετούνται προσχηματικά παιδαγωγικές μέθοδοι που προέρχονται από τον προοδευτικό χώρο και είναι ευπρόσδεκτες στους γονείς και στην κοινή γνώμη με σκοπό να διαστρεβλωθούν στη συνέχεια από το περιεχόμενο που τους δίνεται και την εφαρμογή που προτείνεται. Ουδείς είναι αντίθετος με την χρήση τέτοιων μεθόδων στην εκπαίδευση, πολλοί από εμάς ήδη λειτουργούμε διδακτικά αξιοποιώντας καινοτόμες μεθόδους. Χρησιμοποιείται λοιπόν ένας νεωτερίζων παιδαγωγικός λόγος για να μετατοπισθεί το βάρος από τους στόχους που θέλει το Υπουργείο να επιτύχει στην παιδαγωγική κουβέντα γύρω από μεθόδους και πρακτικές. Οι μέθοδοι άλλωστε όπως και τα εποπτικά μέσα δεν αποτελούν τίποτε άλλο παρά υποστηρικτές σε μια πολύπλοκη διαδικασία όπως είναι η εκπαιδευτική. Η θεοποίηση ή άρνηση της όποιας μεθόδου δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός. Όπως φυσικά δεν μπορεί να είναι και μεταρρύθμιση. Φυσικά και το επίκεντρο της κριτικής μας στάσης δεν αφορά στις μεθόδους αλλά την ίδια τη στόχευση και το περιεχόμενο του Νέου σχολείου.
Γνωρίζουμε για παράδειγμα όλοι, ότι η μέθοδος του project θέτει ως βασική παραδοχή την ανάδειξη του θέματος από την ίδια την ομάδα. Το Υπουργείο με το Νέο σχολείο θεοποιεί το project αλλά ποιο project, μόνο εκείνο που προέρχεται από τη δική του δεξαμενή προεπιλεγμένων θεμάτων. Τα project θα διαλέγονται από τα επίσημα εγκεκριμένα και τι μένει ως παιδαγωγική ελευθερία στον εκπαιδευτικό; Να βρει το εκπαιδευτικό υλικό για να κάνει τη διδασκαλία. Χωρίς βιβλία πια, αφού αυτά δεν χρειάζονται στο «σύγχρονο ψηφιοποιημένο και πλούσιο από εποπτικά μέσα σχολείο». Και φυσικά αν το θέμα δεν αφορά την ομάδα, όταν θα έρθει η ώρα να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα και αυτά είναι αρνητικά, ποιος θα φταίει; Μα ο δάσκαλος που δε διάλεξε και δεν έφτιαξε το σωστό υλικό και δε σχεδιάσε αποτελεσματικά τη διδασκαλία του. Και αν οι στόχοι είναι αναντίστοιχοι των ενδιαφερόντων και των ικανοτήτων της ομάδας ποιος θα φταίει; Μα ο δάσκαλος που δεν ξέρει να χειρίζεται επαρκώς το μαγικό ραβδί της διδακτικής! Άρα πρέπει να αντικατασταθεί από κάποιον επαρκέστερο. Είναι φανερό πως όλα δένουν και με την αξιολόγηση, τη μείωση της δαπάνης για την Παιδεία, την υποχώρηση του κράτους στην υποχρέωση να παρέχει σε όλους το αγαθό της εκπαίδευσης.
ΤΟ ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΛΟΥ ΝΕΟ
Ο επιδέξιος λόγος και οι ταμπέλες του «νέου σχολείου» φαίνεται να παραπέμπουν σε κάτι καινούριο, αλλά είναι τόσο παλιό που στηρίζεται στη θεωρία του Ralph W. Tyler (1949), το μέντορα του γνωστού μας Bloom. Η θεωρία του Tyler για τα στοχοκεντρικά μοντέλα με μετρήσιμα κριτήρια στηρίζεται στον αυστηρό προσδιορισμό του σκοπού και των επιμέρους στόχων ώστε να είναι υλοποιήσιμοι και φυσικά αξιολογήσιμοι εννοώντας δηλαδή μετρήσιμες διδακτικές διαδικασίες, εξετάσεις και τεστ. Θα διδάσκεται λοιπόν ότι μπορεί να μετρηθεί και κατά συνέπεια με απλουστευτικές διαπιστωτικές μεθόδους να αξιολογηθεί. Και αφού αξιολογηθεί να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί ή/και να μη χρηματοδοτηθεί και να κλείσει ως αναποτελεσματικό όπως έγινε σε μεγάλη κλίμακα στην Αμερική του Μπους με σύνθημα «Κανένα παιδί δεν μένει πίσω».
Είναι ενδιαφέρουσα η απόψη που διατυπώνεται από την πρωτεργάτρια της αμερικάνικης μεταρρύθμισης με σύνθημα «κανένα παιδί μη μείνει πίσω» (NCLB-No Child Left Behind), της υφυπουργού Παιδείας στην Κυβέρνηση Μπους Νταϊάν Ράβιτς στο άρθρο της «Γιατί άλλαξα άποψη για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση» Ιούνιος 28 2010 Why I Changed My Mind About School Reform δημοσιευμένο στη Wall Street Journal:
«…..Η τρέχουσα έμφαση στην αξιολόγηση έχει δημιουργήσει στα σχολεία μια τιμωρητική ατμόσφαιρα. Η κυβέρνηση Ομπάμα φαίνεται πως πιστεύει πως τα σχολεία θα βελτιωθούν αν απολύουμε εκπαιδευτικούς και κλείνουμε σχολεία. Δεν αναγνωρίζει το γεγονός πως τα σχολεία αυτά λειτουργούν συχνά ως αποκούμπι για τις κοινότητές τους, και είναι φορείς αξιών, παραδόσεων και ιδεωδών, συχνά για δεκαετίες. Εξακολουθεί επίσης να αγνοεί πως ο σημαντικότερος παράγοντας για τις χαμηλές εκπαιδευτικές επιδόσεις δεν είναι οι κακοί δάσκαλοι, αλλά η φτώχεια. ………Αυτό που χρειαζόμαστε στην εκπαίδευση δεν είναι μια «αγορά», αλλά ένα συνεκτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για όλα τα παιδιά. Η κυβέρνησή μας θα πρέπει να δεσμευθεί πως θα παράσχει ένα καλό σχολείο σε κάθε γειτονιά αυτής της χώρας, ακριβώς όπως δεσμεύεται να παρέχει μια καλή πυροσβεστική υπηρεσία σε κάθε περιοχή. Η εκπαιδευτική πολιτική που ακολουθούμε αναστατώνει τις κοινότητες, κατεδαφίζει σχολεία, εξαπατά τους μαθητές όσον αφορά την πρόοδό τους και δημιουργεί ένα ιδιωτικό τομέα που προοπτικά θα υπονομεύσει τα κρατικά σχολεία, χωρίς να τα βελτιώνει.» Αυτά μεταξύ άλλων δηλώνει η ίδια που εισηγήθηκε αυτά τα μέτρα, όταν είδε τα αποτελέσματα της εφαρμογής των επιλογών της.
ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΝΑΙ, ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΠΑΣΑΛΕΙΜΜΑ ΟΧΙ
Ας αναλογιστούμε επίσης τις «κοινοτικές επιμορφώσεις» που έχουμε ζήσει όλοι μας και από τις οποίες οι μόνοι ωφελημένοι και μάλιστα οικονομικά είναι οι εντολοδόχοι – επιμορφωτές που απλά και μόνο η παρουσία τους επιβεβαιώνει την υλοποίηση του σεμιναρίου. Όμως γιατί η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών να γίνεται έξω από το Πανεπιστήμιο; Γιατί να καταργηθούν τα Διδασκαλεία; Γιατί στο περιεχόμενο της επιμόρφωσης μας να μην έχουμε λόγο εμείς; Μήπως γιατί πρόκειται απλά για εκμάθηση δεξιοτήτων και ευκαιρία διαιώνισης της ευνοιοκρατίας προς τους ημετέρους; Μήπως γιατί το θεωρητικό πλαίσιο όλων των πολυδιαφημιζόμενων τομών φέρνει την εκπαίδευση στα χρόνια των αρχών του 20ου αιώνα;
Οι μεταρρυθμίσεις θέλουν δουλειά και μάλιστα οι εκπαιδευτικές που αγγίζουν και διαμορφώνουν τις ζωές χιλιάδων παιδιών προς όφελός τους. Χρειάζονται πολύμηνη προετοιμασία των εκπαιδευτικών υπό την αιγίδα εμπνευσμένων πανεπιστημιακών δασκάλων. Οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν τα παιδιά δεν είναι ούτε άξονες προτεραιότητας, ούτε ατέλειωτη γραφειοκρατία, ούτε λογιστικές πράξεις για την εκταμίευση κονδυλίων. Το βιβλίο δεν είναι παθογένεια του συστήματος όπως ανερυθρίαστα κομπάζουν οι σχεδιαστές του «νέου σχολείου» και ταυτόχρονα ανακοινώνουν πως για πρώτη φορά θίγεται και αλλάζει ο πυρήνας του σχολείου, η σχολική γνώση (Δημόπουλος, αντιπρόεδρος Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Σεπτέμβρης 2011)
Η γνώση ως αποφασιστικός παράγων της εργασίας και ευρύτερα της κοινωνικής ζωής προϋποθέτει την ύπαρξη ανθρώπων που μορφώνονται πολύπλευρα, σκέπτονται πρωτότυπα, συνεργάζονται συντροφικά και δραστηριοποιούνται δημιουργικά.
ΠαυλίδηςΠ.
Η ΣΑΚΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΝΘΗΜΑ ΚΑΙ .. Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΔΩΜΑΤΙΟ
Είναι πια τόσο καθοριστικής σημασίας στη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, τα αντίστοιχα εκπαιδευτικά εργαλεία και ο διαδραστικός πίνακας, ώστε να αποτελεί το επίκεντρο της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας; Άραγε πόσα παιδιά δεν μπορούν να αγοράσουν υπολογιστή; Η δημιουργία πλούσιων βιβλιοθηκών σε κάθε σχολείο δεν ευνοεί τη μάθηση, την αναζήτηση, τη γνώση; Η επιχορήγηση των σχολικών επιτροπών για να γίνονται εκπαιδευτικές επισκέψεις στην περίοδο της οικονομικής κρίσης που ζούμε, θα υπέσκαπταν τους στόχους του «νέου σχολείου»;
Το επονομαζόμενο «νέο σχολείο» απομακρύνει το μαθητή από τη γνώση, βαθαίνει τις διαφορές, διευρύνει το ψηφιακό χάσμα, ενισχύει τη σχολική διαρροή και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Δεν είναι μαθητοκεντρικό, ούτε δασκαλοκεντρικό , περιορίζει το διάλογο, τη διαπροσωπική επικοινωνία και εστιάζει στη διαχείριση των συναισθημάτων του μαθητή. Ορίζει ως αποτελεσματικότητα την επιτυχή διαχείριση σε ατομικό επίπεδο των επιπτώσεων που θα έχει η κοινωνία του μέλλοντος στην ψυχική του ισορροπία. Το σχολείο επιδιώκει να γίνει μια « ψυχικά ανθεκτική κοινότητα», ώστε να επιτυγχάνεται η προσαρμογή του μαθητή. Το « νέο σχολείο» δέχεται το μαθητή ως ένα αναλώσιμο υλικό και όχι ως υποκείμενο της γνώσης. Υποβιβάζει το περιεχόμενο της γνώσης και εισάγει στρατηγικές χειραγώγησης της δράσης και της συμπεριφοράς. Αποκρύπτει τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων και μετατοπίζει τις ευθύνες στην ατομική δράση του καθενός. Το γενικότερο πλαίσιο (νομοθετικό, οικονομικό) της ευθύνης για τη λειτουργία του σχολείου μετατοπίζεται από το κράτος στον πολίτη (γονέα-δάσκαλο).
ΚΑΙ ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΜΕ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Η βούλα της αξιολόγησης εξασφαλίζει και την εφαρμογή των νέων προγραμμάτων. Το υπουργείο επιδιώκει διαμέσου της παρωδίας της πιλοτικής εφαρμογής και της συνακόλουθης αξιολόγησης της να εξασφαλίσει τη συναίνεση των εκπαιδευτικών, έστω και με τη συμμετοχή τους στον ελάχιστο βαθμό, ώστε να νομιμοποιείται στην πλήρη εφαρμογή τού σχεδίου από τη νέα σχολική χρονιά. Για το λόγο αυτό, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να δείξουν κάποιο ελάχιστο έργο που μπορεί να μην υπερβαίνει ακόμη και αυτό του ενός σχεδίου εργασίας. Αυτή η υποτυπώδης εφαρμογή θα κριθεί αρκετή για να χρησιμοποιηθεί αξιολογικά και να επικυρώσει την επιτυχία του σχεδιασμού της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής. Ο μπαμπούλας της αξιολόγησης, που πλέον συνδέεται άμεσα και με απολύσεις σύμφωνα με τα νέα μέτρα, χρησιμοποιείται ως μέτρο πίεσης από κάποιους συμβούλους και διευθυντές προκειμένου να κάμψουν αντιδράσεις εκπαιδευτικών και συλλόγων διδασκόντων.
Ήδη αρκετοί σύλλογοι διδασκόντων έχουν δηλώσει με αποφάσεις την πρόθεσή τους να μη συμμετάσχουν σε αυτή την παρωδία. Καλούμε όλους τους συλλόγους διδασκόντων των πιλοτικών σχολείων να πλαισιώσουν και να συνδιαμορφώσουν με τη συμμετοχή τους την κοινή μας προσπάθεια να αναδείξουμε και να αποτρέψουμε την παρωδία αυτή που στήνεται και να μιλήσουμε για το σχολείο που εμείς θέλουμε. Για το ενιαίο 12χρονο σχολείο των όλων και των ίσων. Για ένα σχολείο που να απευθύνεται στον άνθρωπο και ικανοποιεί στις πραγματικές του ανάγκες όπως αυτός ο ίδιος ως δρων υποκείμενο τις προσδιορίζει. Σε ένα σχολείο πραγματικής παιδαγωγικής ελευθερίας, ουσιαστικής συμμετοχής και έκφρασης όλων όσων ζουν σε αυτό. Για μια παιδεία που θα απελευθερώνει τον άνθρωπο και θα τον κάνει ικανό για μια χειραφετημένη εργασία.
(1) http://www.ert.gr/logoi-oikonomias/item/2959-Ti-problepei-to-Dhmosionomiko-Symfwno
