Συναδέλφισσες, συνάδελφοι
Μετά την έκδοση Υπουργική Απόφασης 491-9/1/2021, (σε υλοποίηση των όσων προβλέπονται από τον ν.4692/2021) καλούνται οι σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να συντάξουν εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας (ΕΚΛ) εντός του σχολικού έτους 2020 – 2021. Ευθύς εξαρχής ξεκαθαρίζουμε ότι η Υ.Α. δεν προβλέπει κάποιο χρονικό όριο για την ενέργεια αυτή, επομένως τυχόν πιέσεις προς τις σχολικές μονάδες ώστε εσπευσμένα να προχωρήσουν στις διαδικασίες σύνταξης ΕΚΛ πρέπει να καταγγέλλονται στο ΔΣ του Συλλόγου, όπως επισημαίνει στην τελευταία απόφασή της η ΔΟΕ.
Το πνεύμα και οι στοχεύσεις της Υ.Α. για τον ΕΚΛ κινούνται στο πλαίσιο της εφαρμογής της καταδικασμένης από το σύνολο του κλάδου, εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης της σχολικής μονάδας, αφού στον θεματικό άξονα (9) «Ηγεσία – Οργάνωση και διοίκηση της σχολικής μονάδας» περιλαμβάνεται ως δείκτης η «Διασφάλιση της εφαρμογής του σχολικού κανονισμού». Ενδεικτική άλλωστε είναι και η αναφορά του ΕΚΛ στην «Έκθεση αποτίμησης – ανατροφοδότηση – προτάσεις βελτίωσης» αλλά και στην «τρέχουσα νομοθεσία» για το περιεχόμενο και τον προσανατολισμό που θα δώσει στη συνέχει το ΥΠΑΙΘ στον ΕΚΛ.
Ας δούμε όμως ορισμένα σημεία του ΕΚΛ:
- Ποιος αποφασίζει για τον ΕΚΛ
«Ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας συντάσσεται ύστερα από εισήγηση του Διευθυντή/της Διευθύντριας της σχολικής μονάδας και με τη συμμετοχή όλων των μελών του συλλόγου διδασκόντων, των μελών του διοικητικού συμβουλίου του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων, καθώς και εκπροσώπου του οικείου Δήμου. Στις σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη διαδικασία του προηγούμενου εδαφίου συμμετέχει και το Προεδρείο του δεκαπενταμελούς μαθητικού συμβουλίου. Η απόφαση εγκρίνεται από τον Συντονιστή/τη Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου που έχει την παιδαγωγική ευθύνη του Σχολείου και από τον Διευθυντή/τη Διευθύντρια Εκπαίδευσης».
Επομένως, ο πονηρός νομοθέτης δεν αναφέρεται ούτε στον Σύλλογο Διδασκόντων, ούτε καν στο Σχολικό Συμβούλιο, στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι παραπάνω φορείς. Εισηγείται ο/η Διευθυντής/ντρια και η απόφαση εγκρίνεται από τον Συντονιστή/τη Συντονίστρια. Δεν αναφέρεται πουθενά όμως ρητά ποιο σώμα, ποιο όργανο παίρνει την απόφαση. Επίσης, ο/η Συντονιστής/Συντονίστρια έχουν τη δικαιοδοσία να απορρίπτουν τον ΕΚΛ μέχρι να τον φέρουν στα μέτρα τους. Δηλαδή, στην πραγματικότητα, ο «εξωτερικός αξιολογητής» των σχολείων θα αποφασίζει και τον δήθεν «εσωτερικό» κανονισμό.
2. Πρωτοφανή και ανεφάρμοστα στοιχεία πειθάρχησης: για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες θεσμοθετείται η τιμωρία στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση!
-«Τα σχολικά παραπτώματα θα αντιμετωπίζονται από το σχολείο, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και με γνώμονα την αρχή ότι η κατασταλτική αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων πρέπει να είναι η τελευταία επιλογή, χωρίς όμως να αποκλείεται ως παιδαγωγικό μέτρο». Αφήνουμε ασχολίαστο το αυταρχικό πνεύμα που θυμίζει περισσότερο το σχολείο της δεκαετίας του ’50 και ερχόμαστε σε πιο συγκεκριμένα ερωτήματα. Ποια κατασταλτικά μέτρα προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία για το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο; Μιλάμε σαφώς για τιμωρίες. Τέτοιες όμως δεν προβλέπονται από τη νομοθεσία εδώ και δεκαετίες. Σχεδιάζεται κάποια επαναφορά τους από το Υπουργείο Παιδείας;
– Προφανώς, η καθυστερημένη προσέλευση δεν είναι αποδεκτή και, ιδιαίτερα εάν συμβαίνει συστηματικά, επιβάλλεται να υπάρχουν πολύ αυστηρές συστάσεις στους γονείς. Όμως ας δούμε τι προβλέπει η ΥΑ: «Οι μαθητές/μαθήτριες προσέρχονται στο σχολείο πριν από την έναρξη των μαθημάτων, ενώ όσοι προσέρχονται με καθυστέρηση παραμένουν σε καθορισμένο, εκ των προτέρων, χώρο στο Σχολείο και εισέρχονται στην τάξη τους, μετά την ολοκλήρωση της τρέχουσας διδακτικής ώρας, εκτός αν ο Σύλλογος Διδασκόντων/Διδασκουσών έχει αποφασίσει διαφορετικά για τη είσοδο των μαθητών/μαθητριών στην τάξη τους».
Σε ποιον καθορισμένο χώρο και ποιος θα τους επιβλέπει; Το κυριότερο όμως εδώ είναι το στοιχείο της τιμωρίας. Σε κάθε περίπτωση, το μέτρο είναι τουλάχιστον πρωτοφανές για την πρωτοβάθμια. Ας σκεφτούμε ένα νηπιάκι ή ένα πρωτάκι να απομονωθεί σε «καθορισμένο εκ των προτέρων χώρο» για μία διδακτική ώρα! Ένα ανήλικο παιδί, εξ ορισμού, δεν καθυστερεί με δική του ευθύνη. Με ποιο σκεπτικό ο νομοθέτης προβλέπει αυτή την ανήκουστη τιμωρία του δια της απομόνωσης σε «καθορισμένο χώρο»; Μιλάμε για σχολείο ή μήπως για στρατώνα;
3. Η Υ.Α. για τον ΕΚΛ ανοίγει τον δρόμο για το αυταρχικό σχολείο της αξιολόγησης
Από τον ΕΚΛ απουσιάζει εντελώς μια σημαντική λέξη. Η λέξη ΔΙΚΑΙΩΜΑ. Που είναι τα δικαιώματα των μαθητών και των εκπαιδευτικών; Και πως διαφυλάσσονται; Στο αυταρχικό σχολείο της αξιολόγησης δεν υπάρχουν δικαιώματα, μόνο υποχρεώσεις και ποινές. Το Υπουργείο λες και απευθύνεται σε εισαγγελικά όργανα και όχι σε δασκάλους των παιδιών αναφέρεται στην «κατασταλτική» αντιμετώπιση των σχολικών παραπτωμάτων, ενώ σε ζητήματα αντιμετώπισης συμπεριφορών o κυρίαρχος ρόλος του συλλόγου διδασκόντων υποβαθμίζεται με την ενίσχυση του ρόλου του Διευθυντή, του συμβούλου σχολικής ζωής, και του Συντονιστή του Εκπαιδευτικού Έργου.
4. Υποβαθμίζεται και απαξιώνεται ο ρόλος του Συλλόγου Διδασκόντων
Είναι απορίας άξιο γιατί μια σειρά ζητήματα, που καλύπτονται από το γενικότερο νομοθετικό πλαίσιο και αποτελούν αντικείμενα απασχόλησης του Συλλόγου Διδασκόντων (π.χ. σχολικές εκδηλώσεις, δράσεις, πρωτοβουλίες, σχολικός εκφοβισμός), εντάσσονται στα πλαίσια του «εσωτερικού κανονισμού.
5. Ενοχοποιούνται οι μαθητές για τις ανύπαρκτες σχολικές υποδομές
Εκεί που πραγματικά είναι να απορεί κάποιος είναι που το Υπουργείο αναφέρεται στην ανάγκη να ενισχυθεί το αίσθημα ευθύνης των μαθητών για την ποιότητα του σχολικού χώρου. Δεν θα διαφωνούσε φυσικά κανείς με την ανάγκη οι μαθητές να εκτιμούν και να σέβονται τον χώρο του σχολείου. Μήπως όμως πρέπει κάποιος (το κράτος μήπως;) να αρχίσει να φτιάχνει τέτοιους χώρους, «καθαρούς και συντηρημένους χώρους αιθουσών, εργαστηρίων που διαμορφώνουν τον περιβάλλοντα χώρο μέσα στον οποίο είναι δυνατόν να καλλιεργηθεί η ψυχή του παιδιού»; Αντί λοιπόν να φροντίσει για τη σωστή συντήρηση των σχολικών κτιρίων, την κατασκευή νέων , σύγχρονων σχολικών μονάδων και την αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης ώστε μπορούν τα σχολεία να καλύπτουν τις λειτουργικές τους ανάγκες, φτάνει μάλιστα στο σημείο να επιβαρύνει τους γονείς με το κόστος επιδιόρθωσης των «φθορών» που θα προκαλέσουν οι μαθητές (!!). Βρέθηκε, λοιπόν, ο ένοχος για τα κακά χάλια των σχολικών υποδομών. Και μάλιστα, χωρίς να διαχωρίζει καν εάν πρόκειται για ακούσιες ή εκούσιες φθορές. Εάν χαλάσει μια μικροφωνική, εάν πέσει και χαλάσει ένα μικρόφωνο, εάν σπάσουν κάποια όργανα χημείας κατά τη διάρκεια ενός πειράματος, ποιος θα πληρώσει το κόστος;
Συναδέλφισσες, συνάδελφοι,
Είναι φανερό ότι τα αντανακλαστικά του Υπουργείου είναι εξαιρετικά σε ότι αφορά την αντιδραστικοποίηση του ρόλου του σχολείου και την υποβάθμιση των μορφωτικών δικαιωμάτων (βλέπε αξιολόγηση/κατηγοριοποίηση σχολείων) και σχεδόν ανύπαρκτα όταν πρόκειται για τις αληθινές ανάγκες μας.
Η δημοσίευση του «εσωτερικού κανονισμού» οδηγεί στη σύγκριση, τον ανταγωνισμό και την κατηγοριοποίηση αφού το ίδιο το περιεχόμενό του άπτεται βασικών πλευρών λειτουργίας του σχολείου. Είναι χαρακτηριστικό ότι βασικό του χαρακτηριστικό είναι ένας κατάλογος με υποχρεώσεις και ποινές.
Κανείς δεν είναι ενάντια στη θέσπιση ενός πλαισίου λειτουργίας της σχολικής μονάδας ή καλύτερα ενός πλαισίου δικαιωμάτων και υποχρεώσεων στα πλαίσια των ευρύτερων στοχεύσεων δημιουργίας κλίματος εμπιστοσύνης, αλληλεγγύης και σεβασμού ανάμεσα στα μέλη της σχολικής κοινότητας. Ενημερώνουμε την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, που πιθανόν αδυνατεί να το αντιληφθεί ότι, όλα αυτά συμβαίνουν και σήμερα. Πολλά από τα κοινωνικά και εκπαιδευτικά προβλήματα που ξεσπούν μέσα στο σχολείο έχουν την αιτία τους σε προβλήματα που γεννιούνται έξω από αυτό. Η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών, με συναίσθηση του παιδαγωγικού μας ρόλου, μέσα από τους συλλόγους διδασκόντων, χωρίς τυμπανοκρουσίες, αντιμετωπίζουμε καθημερινά απλά ή συνθετότερα προβλήματα.
Η στόχευση του Υπουργείου δεν είναι να επιλυθούν αυτά τα προβλήματα, ούτε να στηριχθεί ο εκπαιδευτικός της τάξης. Βήμα – βήμα, πατώντας στους νόμους όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων δημιουργούν ένα σχολείο που χωρίς καμία στήριξη, χωρίς χρηματοδότηση, υποδομές και μόνιμο προσωπικό καλείται να λύσει ως «αυτόνομη» οικονομική – εκπαιδευτική μονάδα το σύνολο των προβλημάτων. Αν δεν τα καταφέρνει θα φταίει το ίδιο, οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και οι μαθητές.
- Ο ΕΚΛ που προτείνεται πρέπει να απορριφθεί από το εκπαιδευτικό κίνημα ως συστατικό μέρος του αυταρχικού σχολείου της αξιολόγησης και της πειθάρχησης. Ζητούμε την άμεση απόσυρσή του.
- Κανένα σχολείο να μην προστρέξει στη σύνταξη του «εσωτερικού κανονισμού» μέχρι ο κλάδος να τοποθετηθεί συνολικά. Από την ΦΕΚ δεν ορίζεται κανένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα αλλά αναφέρεται συνολικά για το έτος 2020 -2021.
- Καλούμε το Δ.Σ. της ΔΟΕ, άμεσα, να προχωρήσει σε αναλυτική απόφαση στην παραπάνω κατεύθυνση.
Τέλος, επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με την τελευταία απόφαση της ΔΟΕ που σας έχουμε ήδη αποστείλει το Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε. καλεί τους εκπαιδευτικούς «να μην προχωρήσουν σε καμία ενέργεια σύνταξης εσωτερικού κανονισμού πριν δοθούν συγκεκριμένες κατευθύνσεις από την Ομοσπονδία, κάτι που θα γίνει πολύ σύντομα».
O πρόεδρος Ο Γ. Γραμματέας
Δημήτρης Μαριόλης Νίκος Αθανασόπουλος
